Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

TK stwierdził niezgodność z Konstytucją RP części przepisu dotyczącego stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej.

Wyrokiem z dnia 12 maja 2015 r. (sygn. P 46/13) Trybunał Konstytucyjny orzekł niezgodność art. 156 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego z art. 2 Konstytucji RP w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy.

Powyższy wyrok zapadł w toku rozpoznawania przez TK pytania prawnego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie o zbadanie zgodności art. 156 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego z art. 2 Konstytucji RP oraz art. 1 Protokołu Nr 1 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w zakresie, w jakim z uwagi na znaczny upływ czasu od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji, na podstawie której strona nabyła prawo lub ekspektatywę prawa, nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia jej nieważności z przyczyny określonej w art. 156 § 1 pkt 2 Kodeksu, tj. wydanej bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa.

Zdaniem WSA w Warszawie kwestionowany art. 156 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego w zakresie, w jakim nie przewiduje wyłączenia możliwości wyeliminowania z obrotu prawnego wadliwej (obarczonej wadami) decyzji przyznającej określone prawa lub ich ekspektatywy budzi wątpliwości co do zgodności z wyrażonymi w art. 2 Konstytucji RP zasadami zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz bezpieczeństwa prawnego.

Rozpatrując sprawę TK wskazał, iż zgodnie z kwestionowanym art. 156 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w art. 156 § 1 pkt 1, 3, 4 i 7 Kodeksu, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.

Trybunał wskazał, że w niniejszej sprawie istotne jest rozważenie swobody, jaką dysponuje prawodawca przy określaniu relacji między dwoma konstytucyjnymi zasadami – przewidzianą w art. 7 Konstytucji RP zasadą praworządności (legalizmu), z której wynika potrzeba eliminacji z obrotu wadliwych decyzji administracyjnych, a wynikającymi z art. 2 Konstytucji RP zasadą pewności prawa i zasadą zaufania (lojalności państwa), z którymi powiązana jest reguła trwałości decyzji administracyjnej.

W niniejszej sprawie TK stwierdził, że o ile dopuszczalne są wyjątki od ww. zasad konstytucyjnych, to ustawodawca, określając przesłanki stwierdzania nieważności decyzji oraz zakres ich zastosowania, powinien brać pod uwagę wszystkie ww. zasady mieszczące się w wywodzonej z art. 2 Konstytucji RP klauzuli państwa prawnego bez stosowania wyjątków. Oznacza to zdaniem Trybunału, że stwierdzenie nieważności decyzji, które może powodować zmianę ukształtowanej od kilkudziesięciu lat sytuacji prawnej adresatów tej decyzji, nie służyłoby realizacji zasady zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz zasady pewności prawa, a więc zasad wynikających właśnie z art. 2 Konstytucji RP.

W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny uznał za zasadne stwierdzenie, iż art. 156 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji RP.

Powyższy wyrok ma szczególnie istotne znaczenie nie tylko dla podmiotów, którym organy administracji publicznej stwierdziły na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego (tj. z uwagi na to, że decyzja ta wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, a więc na podstawie przesłanki, której nie dotyczy ograniczenie czasowe określone w § 2 tego przepisu) nieważność decyzji administracyjnej pomimo znacznego upływu czasu od jej wydania, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, ale również dla organów jednostek samorządu terytorialnego, które takie decyzje wydawały.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj