Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Zarządzanie samodzielnym publicznym zakładem opiekli zdrowotnej, który wyposażony został w mienie komunalne nie jest zarządzaniem działalnością gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego, o którym mowa w art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.

Wyrokiem z dnia 21 listopada 2014 r. (sygn. II OSK 2769/14) Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 30 maja 2014 r. (sygn. III SA/Łd 344/14) oraz zarządzenie zastępcze Wojewody Łódzkiego stwierdzające wygaśnięcie mandatu radnego gminy, pełniącego jednocześnie funkcję dyrektora samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym"

Wojewoda Łódzki w drodze zarządzenia zastępczego stwierdził wygaśniecie mandatu radnego gminy. W uzasadnieniu organ nadzoru wskazał, że radny pełni funkcję dyrektora powiatowego zespołu opieki zdrowotnej [dalej: PZOZ], który prowadzi działalność w budynku stanowiącym własność gminy, w której sprawuje on mandat. Budynek zajmowany jest przez PZOZ na podstawie umowy użyczenia (bezpłatnie). PZOZ, będący samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej działającym na podstawie statutu nadanego przez założyciela – radę powiatu, oprócz działalności leczniczej wykonywanej na podstawie ustawy o działalności leczniczej, prowadzi wyodrębnioną działalność gospodarczą w zakresie świadczenia odpłatnych usług zdrowotnych, wykonywania odpłatnych badań diagnostycznych dla osób i podmiotów z zewnątrz oraz najmu lokali użytkowych.

Zdaniem Wojewody Łódzkiego radny gminy, z uwagi na pełnioną funkcję dyrektora PZOZ, prowadzi działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w związku z czym zachodzi sytuacja określona w art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Z uwagi na niepodjęcie przez radę gminy stosownej uchwały w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego, zdaniem organu nadzoru, konieczne było wydanie zarządzenia zastępczego w tym zakresie.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi na powyższe zarządzenie wniósł radny żądając jego uchylenia.

Wyrokiem z dnia 30 maja 2014 r. (sygn. III SA/Łd 344/14) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił powyższą skargę wskazując za Wojewodą Łódzkim, że radny naruszył normę zawartą w art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, a więc tym samym spełniła się przesłanka wygaśnięcia mandatu radnego na skutek naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem określonych funkcji lub działalności.

Skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego od powyższego wyroku wniósł radny gminy żądając uchylenia wyroku WSA w Łodzi.

Wyrokiem z dnia 21 listopada 2014 r. (sygn. II OSK 2769/14) Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok oraz zaskarżone zarządzenie zastępcze.

W uzasadnieniu NSA wskazał, powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 marca 2007 r. (sygn. K 8/07), że „celem przepisu art. 24f ust. 1 u.s.g. jest wykluczenie sytuacji, w której radny, jako członek organu stanowiącego gminy, podejmującego m.in. decyzje dotyczące zasad zarządu mieniem tej gminy, mógłby wpływać na korzystne dla siebie rozporządzenie tym mieniem, które pozostaje w jego władaniu, korzystniejsze od tego, jakie mogliby uzyskać inni, nie posiadający statusu radnego”. Oznacza to, że stosując ten przepis należy mieć na uwadze nie tylko jego wykładnię językową, ale również wykładnię funkcjonalną uwzględniającą jego antykorupcyjny cel.

Sąd II instancji zwrócił uwagę, że rozpatrując niniejsza sprawę należy uwzględnić ustawowe zasady organizacji i trybu działania SPZOZ. NSA wskazał w pierwszej kolejności, że w art. 4 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej ustawodawca wprost wyróżnił wśród podmiotów wykonujących działalność leczniczą dwie kategorie podmiotów: przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą (pkt 1) oraz samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (pkt 2). Zdaniem NSA oznacza to, że nie można zaliczać podmiotu leczniczego, działającego w formie samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, do kategorii przedsiębiorców w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Sąd wskazał dalej na art. 54 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej, zgodnie z którym samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej gospodaruje samodzielnie przekazanymi w nieodpłatne użytkowanie nieruchomościami i majątkiem Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego oraz majątkiem własnym (otrzymanym lub zakupionym). Przepis ten, zdaniem Sądu, wyraźnie wskazuje zatem, że – co do zasady – samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej prowadzi działalność z wykorzystaniem mienia publicznego, w tym mienia gminnego. NSA podkreślił także, że ustawodawca dopuścił wprost w art. 55 ust. 1 pkt 1-2 ustawy o działalności leczniczej możliwość pozyskiwania przez SPZOZ środków finansowych z odpłatnej działalności leczniczej oraz z wydzielonej innej działalności niż odpłatna działalność lecznicza, jeżeli statut zakładu przewiduje prowadzenie takiej działalności.

Powyższe oznacza, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, że skoro ustawodawca wprost wskazał, że samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej nie jest przedsiębiorcą, Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego zobowiązana jest wyposażyć ten podmiot w odpowiedni majątek, a przepisy ustawy o działalności leczniczej wprost określają jego źródła finansowania, to nie można twierdzić, że osoba kierująca samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej zgodnie z przepisami ww. ustawy będąca jednocześnie radnym narusza normę zawartą w art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, co skutkować miałoby wygaśnięciem mandatu radnego.

Powyższy wyrok NSA wpisuje się w linię orzeczniczą sądów administracyjnych odrzucającą językową interpretację art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w myśl której sam fakt wykorzystywania mienia komunalnego jest wystarczającą przesłanką do wygaśnięcia mandatu radnego niezależnie od okoliczności. Opisany wyrok stanowi kolejny, pozytywny przykład na to, że oceniając aktywność radnych poza działalnością w samej radzie należy uwzględnić cel przepisów antykorupcyjnych, jakim jest ochrona interesu wspólnoty lokalnej, którą radny reprezentuje w radzie gminy. Nie każde prowadzenie działalności z wykorzystaniem mienia gminnego narusza ten cel, nie każde zatem prowadzenie działalności z wykorzystaniem mienia gminnego winno być uznawane jako podstawa do stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj