Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

19.01.2015

Co zawrzeć w statucie młodzieżowej rady gminy?

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Ustawodawca nie precyzuje zasad i trybu działania młodzieżowych rad gmin – materia ta pozostawiona jest statutowi tej rady, który uchwala rada gminy tworząca radę młodzieżową.

Artykuł dostępny jest dla zarejestrowanych użytkowników

Ustawodawca nie precyzuje zasad i trybu działania młodzieżowych rad gmin – materia ta pozostawiona jest statutowi tej rady, który uchwala rada gminy tworząca radę młodzieżową.

Kilka miesięcy temu na łamach portalu poruszaliśmy problematykę prawnych uwarunkowań tworzenia i funkcjonowania w gminie młodzieżowej rady gminy, wskazując równocześnie na zalety angażowania środowisk młodzieżowych w wykonywanie władzy publicznej na szczeblu lokalnym (zob. „Charakter prawny młodzieżowej rady gminy”). W dzisiejszym artykule poruszamy zagadnienie praktyczne związane ze statutowym ukształtowaniem zasad i trybu funkcjonowania młodzieżowej rady gminy, wskazując na kluczowe elementy, na jakie winno się zwrócić uwagę redagując statut młodzieżowej rady gminy.

Statut jako swoista konstytucja młodzieżowej rady gminy

Przepisy prawa powszechnie obowiązującego dotyczące tworzenia i funkcjonowania rad młodzieżowych są wysoce lakoniczne. Ustawodawca przesądził, że zasady i tryb działania oraz strukturę wewnętrzną rady winien określać jej statut nadawany przez radę gminy wraz z powoływaniem młodzieżowej rady gminy stosownie do uwarunkowań, potrzeb i tradycji lokalnych. Statut, wyznaczając ramy prawne działania rady młodzieżowej uzyskuje dla tworzących ją radnych rangę swoistej konstytucji.

Statut winien określać przede wszystkim: ordynację wyborczą do rady, cele i zadania rady, formy jej działania, strukturę wewnętrzną i organizację pracy oraz problematykę nadzoru merytorycznego nad działalnością rady.

Swoboda rady gminy nadającej statut radzie młodzieżowej jest stosunkowo szeroka. Właściwe sformułowanie postanowień statutu może okazać się kluczem do pobudzenia aktywności środowisk młodzieżowych i sprawnego działania rady, stąd powołując radę młodzieżową należy zwrócić szczególną uwagę na treść tego aktu prawnego. Jako że statut ma służyć tworzonej lub istniejącej radzie jego postanowienia winny być wypracowywane przy możliwie szerokim zaangażowaniu zainteresowanych środowisk.

Postanowienia statutu mogą posiłkować się rozwiązaniami przyjętymi przy kształtowaniu ustroju i zasad działania rady gminy, jednakże winny uwzględniać ustawowy cel tworzenia rady młodzieżowej (wspieranie i upowszechnianie idei samorządowej), uwarunkowania lokalne (strukturę demograficzną gminy, poziom dotychczasowej partycypacji społeczności lokalnej w danej gminie, oczekiwania i potrzeby środowisk młodzieżowych), a przede wszystkim charakter prawny rady, jakim jest jej konsultacyjna rola względem działalności organów gminy. Młodzieżowa rada gminy nie powinna być zatem prostą „kopią” rady gminy, lecz uwzględniać specyfikę pracy młodzieży i tkwiący w niej potencjał.

Radni młodzieżowej rady gminy

Członkami młodzieżowej rady gminy, jak sama jej nazwa wskazuje, są radni (rzecz jasna radni młodzieżowej rady gminy, nie zaś radni tejże gminy). Radnymi są reprezentanci (przedstawiciele) młodzieży danej gminy. Statut powinien określać w sposób precyzyjny liczbę radnych, jaką winna liczyć rada młodzieżowa. Ustawa nie wyznacza w tym zakresie żadnych limitów. Liczba ta powinna zapewniać reprezentatywność środowisk młodzieżowych gminy, na terenie której funkcjonuje rada, oraz zapewniać operatywność działania powoływanego gremium. Określenie liczebności radnych rady młodzieżowej musi poprzedzać zdefiniowanie pojęcia samej młodzieży, którą rada ma reprezentować. Przepisy prawa nie definiują tego terminu. Jak już wskazywaliśmy w uprzednio opublikowanym artykule określenie, kto może być członkiem młodzieżowej rady gmin, kształtowane jest różnie w różnych gminach, pozostając w gestii tworzącej radę rady gminy. Gwoli przykładu, w części gmin wskazuje się na kryterium wieku, jako na kryterium przesądzające o prawie wybieralności do rady (radnym może zostać każda osoba do 18 roku życia), w części na kryterium etapu edukacyjnego (radnym może zostać każda osoba uczęszczająca do szkoły gimnazjalnej albo ponadgimnazjalnej), w innych konstruuje się kryteria mieszane (np. radnym może zostać każda osoba uczęszczająca do szkoły gimnazjalnej albo ponadgimnazjalne w wieku od 15 do 25 roku życia). W zależności od obranego kryterium biernego prawa wyborczego ustala się następnie klucz reprezentacji (np. według szkół) i określa ostateczną liczebność rady.

Statut (lub załączona do statutu ordynacja wyborcza) winien określać szczegółowo zasady i tryb przeprowadzania wyborów do rady (tryb zgłaszania kandydatów, termin wyborów, zasady głosowania etc.) wzorując się na powszechnie przyjmowanych standardach wyborczych (powszechności, równości i jawności głosowania). Okręgami wyborczymi mogą być np. poszczególne szkoły gimnazjalne oraz ponadgimnazjalne znajdujące się na terenie gminy. W celu przeprowadzenia wyborów do młodzieżowej rady winna zostać powołana specjalna komisja wyborcza, która będzie czuwać nad prawidłowym ich przebiegiem.

Statut, obok zasad przeprowadzania wyborów do rady, winien określać także czas trwania kadencji rady oraz przepisy przejściowe dotyczące funkcjonowania gremium pomiędzy wyborem nowych członków rady a upływem kadencji radnych dotychczasowych. Kadencja rady młodzieżowej nie musi pokrywać się z kadencją rady gminy. Rozwiązanie takie, uznawane jest wręcz przez analityków procesów partycypacyjnych za niecelowe, bowiem może nie gwarantować reprezentatywności młodzieży w radzie (wszak okres młodzieńczy ma określone granice czasowe). Obserwacja praktyki pokazuje, że zazwyczaj kadencja rady trwa rok lub 2 lata – niekiedy skorelowana jest z rokiem szkolnym, co ułatwia dostęp do rady nowym uczniom danego etapu edukacyjnego zainteresowanym aktywnością w radzie (w sytuacji, gdy wybieralność do rady powiązana jest z uczestnictwem w szkole danego typu).

Postanowienia statutu powinny zawierać również rozwiązania dotyczące składania ślubowań przez radnych, kontynuacji prac rady po upływie kadencji, wygaśnięcia mandatu radnego i wyborów uzupełniających.

Zakres działania młodzieżowej rady gminy

Młodzieżowa rada gminy jest wolą ustawodawcy organem doradczym reprezentującym interesy młodzieży w strukturach lokalnych. Ustawodawca wyraźnie przesądza, że młodzieżowa rada gminy stanowi organ o charakterze konsultacyjnym. Tak zakreślony cel utworzenia rady młodzieżowej winien znaleźć odzwierciedlenie w statucie rady.

Młodzieżowa rada gminy winna konsultować przede wszystkim rozstrzygnięcia istotne dla społeczności, którą reprezentuje. Jako przykłady takich decyzji wskazać można zapisy: regulaminów korzystania z obiektów użyteczności publicznych (np. godzin otwarcia obiektów sportowych, zakresu oferowanych usług), aktów ustalających odpłatność za korzystanie z takich obiektów, programów imprez kulturalnych i artystycznych, strategii rozwoju gminy, planów zagospodarowania przestrzennego, projektów rewitalizacji przestrzeni publicznej, przedsięwzięć informacyjnych (np. kampanii edukacyjnej dotyczącej segregacji odpadów komunalnych). Zakres spraw, jakie rada gminy może przekazać do konsultowania młodzieżowej radzie gminy jest bardzo szeroki, jednakże nie może wykraczać poza katalog zadań przypisanych gminie przez ustawodawcę - jako że rada młodzieżowa stanowi organ konsultacyjny w zakresie inicjatyw podejmowanych przez organy gminy. Rada gminy, nadając statut radzie młodzieżowej powinna określić przy tym, w jakiej formie ustawowe konsultacje z radą młodzieżową powinny się odbywać. Przedstawiciele młodzieżowych rad winni mieć zapewnione nie tylko prawo opiniowania projektów uchwał rady gminy, lecz również inne uprawnienia konsultacyjne takie jak np.: prawo uczestnictwa w sesjach rady gminy i posiedzeniach jej komisji, w tym możliwość zabierania głosu w sprawach leżących we właściwości rady, prawo występowania do przewodniczącego rady miejskiej, radnych oraz wójta (burmistrza, prezydenta) z wnioskami o podjęcie inicjatywy uchwałodawczej. Realizacja celów rady może również następować poprzez inne działania, takie jak: spotkania z władzami gminy i kierownictwem gminnych jednostek organizacyjnych, organizowanie szkoleń, seminariów, konferencji i debat, współpracę z samorządami szkolnymi, współpracę z krajowymi i zagranicznymi organizacjami młodzieżowymi, a w szczególności innymi młodzieżowymi radami.

Organy wewnętrzne młodzieżowej rady gminy

Młodzieżowa rada gmina stanowi ciało kolegialne i tak ujmowanemu gremium przysługują ustawowe kompetencje konsultacyjne. Zasada ta nie stoi na przeszkodzie wyodrębnieniu w ramach rady młodzieżowej organów wewnętrznych celem usprawnienia jej prac. Powszechną praktyką ułatwiającą bieżące funkcjonowanie młodzieżowej rady gminy jest wyodrębnienie w jej ramach organów przewodniczących - zazwyczaj tworzy się w tym celu Prezydium Rady lub Zarząd, a także wyznacza Przewodniczącego Rady oraz jego zastępców. Wzorując się na strukturach rady gminy, przewiduje się także powołanie zespołów (komisji) problemowych (tematycznych) właściwych do merytorycznego przygotowania pod obrady rady spraw z danej dziedziny (sportu, turystyki, rewitalizacji itd.). W praktyce, ze względu na specyfikę aktywności rady młodzieżowej, dokonuje się także innych niż tematycznych podziałów struktur wewnętrznych rady np. na zespoły organizacyjne, zespoły ds. współpracy z innymi radami młodzieżowymi, zespoły ds. kontaktów z mediami. Zdarza się również, że w ramach rady wyróżnia się inne dodatkowe organy lub funkcje, takie jak: komisje rewizyjne, komisje dyscyplinarne, rzeczników prasowych, sekretarzy. Zauważyć trzeba, że rady młodzieżowe w przeciwieństwie do rad gmin nie mają na celu sprawowania władzy, lecz aktywizację społeczną, stąd ich działalność nie ogranicza się do odbywanych okresowo posiedzeń i podejmowanych uchwał. Rady organizują liczne akcje społeczne, stąd wyodrębnienie w ich strukturach aparatu odpowiedzialnego za kwestie organizacyjne, obok ciał merytorycznych, może okazać się działaniem usprawniającym bieżącą pracę rady. Określenie struktury wewnętrznej rady jest niezwykle trudne na etapie powoływania do życia po raz pierwszy rady. Celem uniknięcia tworzenia struktur kadłubowych zagadnienie to winno zostać podane szczegółowym konsultacjom z zainteresowanym środowiskiem młodzieży.

Tryb działania młodzieżowej rady gminy

Z istoty formuły prawnej, jaką jest rada wynika, że swoją aktywność realizuje przede wszystkim na sesjach. Statut winien regulować zasady zwoływania posiedzeń rad młodzieżowych oraz ich ewentualne rodzaje. W tym zakresie można w szczególności posiłkować się rozwiązaniami przyjętymi dla rady gminy, przyjmując, że młodzieżowa rada gminy obraduje na sesjach zwyczajnych - zwoływanych z częstotliwością określoną w statucie oraz nadzwyczajnych - zwoływanych na wniosek podmiotów określonych w statucie, które są poświęcone sprawom niecierpiącym zwłoki. Statut winien określać: kto zwołuje, otwiera, prowadzi i zamyka posiedzenia – może to być np. przewodniczący prezydium, o ile taka funkcja została w statucie wyodrębniona.

Rada jako gremium kolegialne winna podejmować swoje rozstrzygnięcia (opinie, rezolucje, program działania etc.) w formie uchwał. Na wzór ustawy o samorządzie gminnym można przyjąć w statucie, iż zasadą podejmowania uchwał przez radę będzie ich przyjmowanie zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy statutowego składu rady, w głosowaniu jawnym, chyba że statut stanowi inaczej. Działalność rady jako organu konsultacyjnego samorządu lokalnego winna się opierać na zbliżonych zasadach, co działalność rady gminy, tj. zasadach zapewniających jawność i demokratyzację procesów decyzyjnych. Statut winien precyzować przy tym kwestię inicjatywy uchwałodawczej, podmiotu właściwego do sporządzenia projektu uchwały, postępowania z projektem uchwały na sesji oraz określać sposób wykonania uchwały. Szczegółowy tryb pracy rady (np. sposób zawiadamiania radnych o posiedzeniach rady, zasady realizacji porządku obrad) może rzecz jasna określać regulamin rady młodzieżowej nadany przez samą radę. Delegacja do uregulowania pracy rady przez radnych młodzieżowej rady gminy winna znaleźć się w statucie.

Ważnym postanowieniem statutowym jest określenie siedziby rady młodzieżowej – rada musi mieć zagwarantowane stałe zaplecze lokalowe umożliwiające jej procedowanie, może być nim np. sala w placówce szkolnej czy urzędzie gminy.

Wśród zapisów odnoszących się do zasad działania młodzieżowej rady powinny znaleźć się także zapisy normujące zasady współdziałania rady z organami gminy, a w szczególności z radą gminy. Dla zapewnienia bieżącej współpracy z organami gminy rekomenduje się wyznaczenie pracownika urzędu (np. pracownika sekretariatu) lub wskazanie wydziału urzędu właściwego do kontaktu z radą. Ważne jest także zapewnienie stałego wsparcia merytorycznego funkcjonującej radzie, za które może odpowiadać urzędnik danej gminy lub inny wskazany statutem opiekun rady (np. dyrektor szkoły). Nadzór nad działalnością młodzieżowej rady gminy należy do rady gminy, w której instytucja ta została powołana. Statut winien zatem przewidywać, na jakich zasadach, w jakim trybie i za pomocą, jakich środków ów nadzór jest przez radę realizowany, w tym także określać sytuacje uzasadniające rozwiązanie rady młodzieżowej.

Aktualizacja statutu

Statut, jak każdy inny akt prawny może być aktualizowany. Oznacza to, że raz ukształtowany ustrój i zasady funkcjonowania młodzieżowej rady danej gminy mogą być zmieniane w zależności od potrzeb. Mimo, iż sami radni młodzieżowej rady należą niewątpliwie do osób najbardziej zainteresowanych ewentualną zmianą statutu, rada gminy nie może scedować kompetencji do nowelizacji statutu na radę młodzieżową. Jako że statut rady młodzieżowej kwalifikowany jest prawnie jako akt prawa miejscowego uchwalany przez radę gminy, jego nowelizacja wymaga zachowania tożsamego trybu, jak tryb obowiązujący przy jego nadawaniu. Oznacza to, że aktualizacja statutu młodzieżowej rady gminy wymaga stosownej uchwały rady gminy. Niewątpliwie jednak, radni rady młodzieżowej winni mieć decydujący wpływ na zakres i treść ewentualnych zmian statutu. W tym zakresie powinno się przyznać radzie zarówno uprawnienia konsultacyjne, jak i prawo przygotowania projektu nowelizacji statutu, który radni będą legitymowani przedłożyć podmiotowi wyposażonemu w inicjatywę uchwałodawczą. 

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj
DZIAŁY:
Ustrój

Autor artykułu

Anna Kudra-Ostrowska

Doktor nauk prawnych, specjalizuje się w sprawach z zakresu prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego i jemu pokrewnych (prawo budowlane, prawo geologiczne i górnicze, prawo ochrony środowiska, prawna ochrona krajobrazu, prawne uwarunkowania korzystania z dróg publicznych).

Więcej z Praktyki §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj