Akt notarialny nie podlega udostępnieniu w trybie dostępu do informacji publicznej

Akt notarialny jest chroniony w systemie prawa w sposób komplementarny i nie może być ujawniony w drodze dostępu do informacji publicznej z uwagi na treść art. 1 ust. 2 u.d.i.p.

Wyrokiem z dnia 12 czerwca 2015 r. (sygn. akt I OSK 1373/14) Naczelny Sąd Administracyjny, w rezultacie rozpoznania skargi kasacyjnej, uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 lutego 2014 r. (sygn. akt II SAB/Wa 616/13), jednocześnie oddalając skargę na bezczynność Prezydenta m. st. Warszawy w przedmiocie dostępu do informacji publicznej.

Do Burmistrza jednej z warszawskich dzielnic skierowany został wniosek o udostępnienie informacji publicznej w postaci kopii wszystkich aktów notarialnych sprzedaży nieruchomości lokalowych będących własnością Miasta Stołecznego Warszawy, położonych w tej dzielnicy, które zostały zbyte na rzecz ich najemców w ciągu ostatnich 4 lat. Po wskazaniu przez Burmistrza, że żądane informacje nie stanowią informacji publicznej, wnioskodawca wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Burmistrza w przedmiocie wniosku o udostępnienie informacji publicznej.

Wyrokiem z dnia 10 lutego 2014 r. (sygn. akt II SAB/Wa 616/13) Wojewódzki Sąd Administracji w Warszawie uwzględnił skargę i zobowiązał Prezydenta m.st. Warszawy do rozpoznania wniosku skarżącego w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy, wskazując jednocześnie, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa. W ocenie Sądu informacja o majątku publicznym, w tym o majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego, jest zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2014, poz. 782) [dalej: u.d.i.p.], informacją publiczną podlegająca udostępnieniu. Skoro, zaś doszło do zawarcia umowy sprzedaży nieruchomość lokalowych stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, to treść tych dokumentów stanowi niewątpliwie informację o majątku publicznym.

W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku Prezydent m.st. Warszawy zarzucił Sądowi I instancji naruszenie m.in. art. 110 § 1 i 2 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (Dz. U. z 2014, poz. 164) [dalej: Prawo o notariacie] przez uznanie, że skarżący, który w istocie nie był osobą uprawnioną do otrzymania odpisu aktu notarialnego, miał interes prawny w tym, aby otrzymać dokumenty, o które wnosił w trybie u.d.i.p. W ocenie skarżącego kasacyjnie organu, tryb udostępniania tego rodzaju informacji określony jest w art. 110 § 1 i 2 Prawa o notariacie, który wyłącza w tym zakresie stosowanie u.d.i.p.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 12 czerwca 2015 r. (sygn. akt I OSK 1373/14) wskazał, że żądane przez wnioskodawcę akty notarialne zawierają informację publiczną, ponieważ dotyczą obrotu mieniem publicznym. Przychylił się jednak do argumentu skarżącego kasacyjnie, dotyczącego naruszenia przez WSA art. 110 § 1 i 2 Prawa o notariacie, zaznaczając przy tym, że ów zarzut należy powiązać z treścią art. 1 ust. 2 u.d.i.p.

W ocenie NSA przeciwko udostępnianiu aktu notarialnego w ramach dostępu do informacji publicznej przemawia wykładnia systemowa. W polskim systemie prawnym akty notarialne chronione są przed osobami nieuprawnionymi na podstawie art. 110 § 1 Prawa o notariacie. Zgodnie z jego treścią „akty notarialne wydaje się stronom aktu lub osobom, dla których zastrzeżono w akcie prawo otrzymania wypisu, a także ich następcom prawnym”. Z kolei zgodnie z paragrafem 2 tego artykułu „wypis aktu notarialnego może być wydany innym osobom wyłącznie za zgodą stron lub na podstawie prawomocnego postanowienia sądu okręgowego”. Wynika z tego jednoznaczne dążenie ustawodawcy do ograniczania dostępu do aktów notarialnych osobom postronnym.

NSA wskazał, że norma zawarta w art. 110 § 1 i 2 Prawa o notariacie miałaby wątpliwy sens w sytuacji gdyby każdy mógł uzyskać dostęp do treści aktów notarialnych na podstawie. u.d.i.p. Co więcej, prowadziłoby to do paradoksu, w którym sytuacja osób mających interes prawny w zakresie dostępu do aktu notarialnego byłaby gorsza niż każdej z osób ubiegających się o udostępnienie w oparciu o przepisy u.d.i.p.

NSA wskazał przy tym, że dostęp do aktów notarialnych został ograniczony do wybranego kręgu podmiotów także w innych ustawach. Za przykład przytoczył ustawę z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2013 r. poz. 707). „Zgodnie z treścią art. 361 ust. 4 tej ustawy akta ksiąg wieczystych, w których znajdują się również akty notarialne może przeglądać tylko osoba mająca interes prawny oraz notariusz”. Dostęp do informacji zawartych w operacie ewidencyjnym, którego częścią są akty notarialne ogranicza z kolei norma zawarta w art. 24 ust. 5 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2015 r. poz. 520)

W związku z powyższym NSA podkreślił, że akt notarialny jest chroniony w systemie prawa w sposób komplementarny i nie może być ujawniony w drodze dostępu do informacji publicznej z uwagi na treść art. 1 ust. 2 u.d.i.p. Wskazał jednocześnie, że nie stanowi to o braku możliwości społecznej kontroli nad sposobem gospodarowania mieniem publicznym jakim są lokale gminne, gdyż informacja o ilości sprzedanych lokali i uzyskiwanych cenach podlega udostępnieniu i w zależności od zakresu wniosku stanowić może informację prostą lub przetworzoną. W drugim z przypadków, dla uzyskania informacji konieczne jest wykazanie istnienia po stronie wnioskodawcy szczególnie istotnego interesu publicznego dla jej udostępnienia.

Biorąc pod uwagę całość okoliczności sprawy, NSA na mocy art. 188 p.p.s.a. w związku z art. 151 p.p.s.a. uchylił zaskarżone orzeczenie i oddalił skargę na bezczynność Prezydenta m. st. Warszawy w przedmiocie dostępu do informacji publicznej.

Podzielając prezentowane przez NSA stanowisko w zakresie uznania, że mimo iż wnioskowane akty notarialne zawierają w swej treści informację publiczną, to jednak nie podlegają udostępnieniu z uwagi na wyłączenie zawarte w art. 1 ust. 2 u.d.i.p., za dyskusyjne należy uznać oddalenie przez NSA skargi na bezczynność. Rozstrzygnięcie takie nie wpisuje się w dotychczas prezentowaną linię orzeczniczą sądów administracyjnych, w świetle której, w sytuacji kiedy mamy do czynienia z informacją publiczną, która nie może zostać udostępniona ze względu na ograniczenia określone ustawą, podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji winien wydać w sprawie decyzję odmowną, o której stanowi art. 16 u.d.i.p. Takiej decyzji w niniejszej sprawie nie wydano, poprzestając na zwykłym piśmie, nadto błędnie wskazującym, że żądane dokumenty nie stanowią informacji publicznej.

Szukasz pomocy prawnej w opisanym przez nas zakresie?
Sprawdź naszą PROPOZYCJĘ.