Inkasent opłaty targowej musi być określony w sposób zindywidualizowany

Rada gminy (miejska) powinna określić podmioty mające pełnić obowiązki inkasentów w sposób na tyle precyzyjny, aby nie było wątpliwości, na kogo ten obowiązek został nałożony.

Przepisy nie zezwalają ani nie upoważniają rady gminy do określenia jako inkasentów osób fizycznych, których cechą wyróżniającą jest wyłącznie zatrudnienie bądź wykonywanie określonych czynności.

Takie stanowisko wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 4 lutego 2015 r. (sygn. I SA/Sz 1508/14). Przedmiotem sprawy była skarga prokuratora na uchwałę rady gminy w sprawie opłaty targowej. Prokurator zakwestionował postanowienie uchwały, wedle którego inkasentami opłaty targowej mogli zostać wskazani przez burmistrza pracownicy urzędu gminy. Zdaniem skarżącego takie rozwiązanie kreuje de facto upoważnienie dla Burmistrza do ustalenia inkasenta, a tym samym pozostaje w sprzeczności z art. 19 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (u.p.o.l.). Zgodnie z tym przepisem rada gminy może zarządzić pobór opłat lokalnych w drodze inkasa, określić inkasentów oraz wysokość wynagrodzenia za inkaso.

Prokurator zarzucił, że określanie inkasentów należy do wyłącznej kompetencji rady gminy,  która powinna wskazać bezpośrednio w uchwale cechy indywidualizujące inkasenta na tyle precyzyjnie, by nie było wątpliwości, na kogo ten obowiązek został nałożony. Podkreślał, że oznaczenie inkasentów powinno być konkretne, które pozwoli w sposób niebudzący wątpliwości zidentyfikować ten podmiot, co w przypadku osób fizycznych polegałoby na wskazaniu z imienia i nazwiska konkretnych osób. Dla poparcia swojego stanowiska prokurator powołał się na orzecznictwo sądów administracyjnych, w szczególności na wyrok Naczelnego Sadu Administracyjnego z dnia 21 września 2007 r. (sygn. II FSK 1008/06), w którym podkreślono, że status inkasenta zobowiązanego do poboru opłaty targowej powinien wynikać wprost z aktu prawa miejscowego, jakim jest uchwała rady gminy wydana na podstawie upoważnienia ustawowego i jedynie rada gminy może w drodze uchwały wyznaczyć inkasenta. W skardze powołano się także na wyrok WSA w Gliwicach z dnia 20 lutego 2013 r. (sygn. I SA/Gl 1297/12) w którym uznano, że inkasentem nie może być pracownik upoważniony przez wójta, bo inkasent opłaty targowej musi być określony w sposób zindywidualizowany.

Rada gminy, broniąc kwestionowanego aktu prawnego podniosła, że został on uzupełniony zarządzeniem organu wykonawczego (burmistrza), poprzez podanie imion i nazwisk konkretnych pracowników Straży Miejskiej, którzy mają pełnić funkcję inkasentów. Dodatkowo podniosła, że w praktyce organy nadzoru nie uznają za sprzeczne z prawem uchwał, w których inkasentami zostali wyznaczeni strażnicy miejscy bądź Straż Miejska.

WSA w Szczecinie, uwzględniając skargę, potwierdził stanowisko prokuratora, ponieważ z zaskarżonej uchwały nie wynika, kto jest faktycznie inkasentem, gdyż nie określono cech pozwalających na zindywidualizowanie takiego podmiotu. W ocenie sądu, art. 19 pkt 2 u.p.o.l  nie zezwala ani nie upoważnia rady gminy do określenia jako inkasentów osób fizycznych, których cechą wyróżniającą jest wyłącznie zatrudnienie bądź wykonywanie określonych czynności. W zaskarżonej uchwale przyjęto, że funkcję inkasenta może pełnić każdy z pracowników Urzędu Miejskiego, który zostanie wyznaczony przez burmistrza, co w praktyce oznacza, że to organ wykonawczy, a nie organ stanowiący (ustawowo do tego uprawniony), jakim jest rada gminy (miejska), będzie decydował o tym, kto faktycznie będzie pełnił funkcję inkasenta.

W rzeczywistości doszło więc do przekazania organowi wykonawczemu wyłącznej kompetencji organu stanowiącego gminy. W związku z powyższym WSA stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały.