Różnicowanie stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi

Rada gminy nie może różnicować stawek opłat według kryteriów innych niż wskazane w ustawie – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku.

Rada gminy w czerwcu 2014 r. podjęła uchwałę w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki opłaty. W przedmiotowej uchwale rada gminy dokonała zróżnicowania stawki, uzależniając jej wysokość od wieku mieszkańca, sytuacji rodzinnej oraz kontynuowania przez niego nauki.

W lipcu 2014 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej stwierdziło w całości nieważność powyższej uchwały, powołując art. 6j ust. 2a w zw. z art. 6k ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach [dalej: u.c.p.g.]. Wskazane przepisy upoważniają radę gminy do różnicowania stawki opłaty, wprowadzania zwolnień przedmiotowych, ustanawiania dopłat dla właścicieli, którzy spełniają ustalone przed radę gminy kryteria, lub szczegółowego określenia zasad ustalania tych opłat. Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej uznało, że treść uchwały podjętej przez radę gminy nie mieści się w tak zakreślonych granicach delegacji ustawowej. Zakwestionowany został również zapis obligujący mieszkańców we wskazanym przedziale wiekowym do przedłożenia zaświadczenia o kontynuowaniu nauki.

Wobec powyższego rada gminy wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skargę na uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały w sprawie metody ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki opłat. Strona skarżąca wywodziła, że przepisy u.c.p.g. stwarzają możliwość wyboru więcej niż jednej metody ustalenia opłaty na terenie gminy, a różnicowanie stawek opłaty jest zgodne z art. 6k ust. 4 u.c.p.g. Nadto rada gminy wskazała w skardze liczne uchybienia procesowe.

Wyrokiem z 14 listopada 2014 r., sygn. I SA/Gd 1256/14, WSA w Gdańsku oddalił skargę, stwierdzając zgodność zaskarżonego aktu nadzoru z prawem. Sąd podzielił pogląd Regionalnej Izby Obrachunkowej, że przepisy uchwały rady gminy w sposób istotny naruszają prawo, co skutkuje nieważnością tego aktu prawa miejscowego.

WSA zaznaczył, że kompetencje rady gminy do wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, jak również wskazania stawki opłaty, istotnie znajdują uzasadnienie w przepisach ustawy. Art. 6j ust. 1 u.c.p.g. stanowi wyraźnie, że w przypadku nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość lub ilości zużytej wody z danej nieruchomości lub powierzchni lokalu mieszkalnego oraz stawki opłaty ustalonej na podstawie art. 6k ust 1 u.c.p.g. Rada gminy może uchwalić jedną stawkę opłaty za gospodarowanie komunalnymi od gospodarstwa domowego, ale może też, stosownie do art. 6 j ust. 2a u.c.p.g, zróżnicować stawki opłaty w zależności od powierzchni lokalu mieszkalnego, liczby mieszkańców zamieszkujących nieruchomość, odbierania odpadów z terenów wiejskich lub miejskich oraz rodzaju zabudowy. Określając warunki opłat zgodnie z powyższą metodą rada gminy, poza różnicowaniem stawek, może wprowadzać zwolnienia przedmiotowe, ustanawiać dopłaty dla właścicieli nieruchomości spełniających ustalone przez nią kryteria lub określić szczegółowo zasady ustalania tych opłat (art. 6k ust. 4 u.c.p.g.).

Sąd podkreślił jednakże, że rada gminy jest uprawniona do ustalenia odmiennych stawek wyłącznie w zakresie, w jakim zezwalają na to przepisy ustawy, tymczasem przytoczony powyżej art.6j ust. 2a u.c.p.g. nie wymienia wieku mieszkańców jako jednego z kryterium różnicowania stawek opłat. Jak zauważył Sąd, rada gminy nie może w sposób dowolny kształtować stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Uchwała różnicująca stawki według kryterium wieku nie znajduje oparcia w przepisach ustawy, wprowadzanie dodatkowych, pozaustawowych parametrów jest na jej gruncie niedopuszczalne.

Również w przedmiocie żądania przez gminę przedstawienia zaświadczenia o kontynuowaniu nauki, WSA przychylił się do stanowiska RIO. Sąd unaocznił, że art. 6n u.c.p.g., wskazany przed radę gminy jako podstawa kwestionowanej regulacji, znajduje zastosowanie wyłącznie w przypadku podejmowania przez radę gminy uchwały w przedmiocie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. WSA stwierdził, że „skoro rada gminy nie jest uprawniona do ustalenia odmiennych stawek ze względu na sytuację prawną czy bytową mieszkańców, to nie jest również uprawniona do żądania składania jakichkolwiek dokumentów, potwierdzających takie okoliczności, w szczególności zaświadczenia o kontynuowaniu nauki przez osobę powyżej 18 wieku”.

Sąd odniósł się również do zarzutów naruszenia prawa procesowego, nie uwzględniając żadnego z nich.

Wyrok nie jest prawomocny.