Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Połączone senackie komisje środowiska oraz samorządu terytorialnego i administracji państwowej zaproponowały zmiany w nowelizacji tzw. „ustawy śmieciowej”.

„Ustawa śmieciowa” w Senacie

W dniu 28 października 2014 roku w Senacie odbyło się posiedzenie połączonych komisji środowiska oraz samorządu terytorialnego i administracji państwowej. Jedynym punktem obrad było rozpatrzenie uchwalonej przez Sejm w dniu 10 października 2014 roku ustawy

 o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (druk senacki: 732).

Pomimo licznych uwag zgłoszonych przez zainteresowane środowiska, w tym organizacje samorządowe (Związek Miast Polskich, Związek Gmin Wiejskich RP czy Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych OPOS), dyskusja podczas posiedzenia komisji skoncentrowała się przede wszystkim na dwóch głównych problemach:

a) rozdzielenie przetargu na odbiór od przetargu na zagospodarowanie odpadów komunalnych;

b) zmiana właściwości organów egzekucyjnych.

Przetargi

Zgodnie z uchwaloną przez Sejm ustawą nowelizującą, gmina (odpowiednio związek międzygminny) miały zostać zobowiązane do oddzielnego organizowania przetargu na odbiór odpadów komunalnych oraz przetargu na ich zagospodarowanie. Zmiany w tym zakresie, zgodnie z deklaracjami pomysłodawców, miały służyć uszczelnieniu systemu gospodarki odpadami komunalnymi i zwiększenia roli kontrolnej gmin nad strumieniem odpadów.

Propozycja w tym zakresie spotkała się ze zdecydowanym sprzeciwem zarówno strony samorządowej, jak i organizacji zrzeszających przedsiębiorców zajmujących się gospodarką odpadami komunalnymi. Oba te środowiska, przedstawiając skrajnie odmienne argumenty, zgadzały się, co do tego, że przedmiotowe rozwiązanie zaszkodzi wszystkim uczestnikom rynku. Spośród licznie przedłożonych przed posiedzeniem komisji stanowisk, w żadnym z nich nie znalazło się poparcie dla tej poprawki.

Komisji senackiej, najprawdopodobniej udało się znaleźć w tym zakresie rozwiązanie kompromisowe. W sprawozdaniu komisji zaproponowano odstąpienie od kontrowersyjnej zmiany zawartej w ustawie nowelizującej. Tym samym komisje senackie opowiedziały się za możliwością pozostawienia dotychczas funkcjonujących rozwiązań w zakresie możliwości organizowania przetargu na odbiór albo odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych. Jednocześnie senatorowie zaproponowali zmianę przepisów dotyczących specyfikacji istotnych warunków zamówienia w „przetargach odpadowych” poprzez obligatoryjny wymóg określenia instalacji, w tym RIPOKów, do których trafią odpady odebrane z terenu danej gminy.

Egzekucja administracyjna

Niespodziewanie jednym z głównych tematów posiedzenia połączonych komisji stała się propozycja zmian w zakresie właściwości organów egzekucyjnych w zakresie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Pierwotnie egzekucja administracyjna w tym zakresie miała odbywać się na zasadach ogólnych, tzn. miała być prowadzona przez naczelników urzędów skarbowych oraz prezydentów wybranych miast, którym przyznano kompetencje przyznano kompetencje egzekucyjne. W wyniku nowelizacji ze stycznia 2013 roku dokonano w tym zakresie fundamentalnej zmiany polegającej na przyznaniu kompetencji egzekucyjnych wszystkim wójtom, burmistrzom i prezydentom miast oraz odpowiednio zarządom związków międzygminnych.

Zmiana ta od początku była krytykowana zarówno przez ogólnopolskie, jak i regionalne organizacje samorządowe. Środowiska samorządowe zasadnie wskazywały, iż w zdecydowanej większości przypadków organy gmin nie są przygotowane organizacyjnie i merytorycznie do prowadzenia postępowań egzekucyjnych.

W wyniku jednolitego, jakby się mogło wydawać, głosu środowiska samorządowego w ustawie nowelizującej znalazł się przepis przywracający pierwotną właściwość organów egzekucyjnych (głównie naczelników urzędów skarbowych).

Po uchwaleniu przedmiotowej zmiany do Senatu zaczęły wpływać pisma negujące przyjęte rozwiązanie. Pojedyncze gminy i związki międzygminne podnosiły, iż obecny system jest bardziej efektywny, gdyż gmina (związek międzygminny) ma bezpośredni wpływ na skuteczność podejmowanych działań egzekucyjnych. W ich ocenie powrót do pierwotnej właściwości organów egzekucyjnych skutkować będzie zatorami płatniczymi, które negatywnie wpłyną na ekonomiczną stronę funkcjonowania systemu.

Podczas posiedzenia komisji przedstawiono wyniki ankiety przeprowadzonej w przedmiotowym zakresie na próbie 160 gmin z obszaru całego kraju. Spośród 83 gmin, które udzieliły odpowiedzi na pytanie dotyczące optymalnego systemu egzekucji opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi 77 gmin opowiedziało się za przyznaniem kompetencji organu egzekucyjnego naczelnikom urzędów skarbowych, 6 gmin udzieliło w tym zakresie odpowiedzi przeciwnej.

W przedmiotowym zakresie Biuro Legislacyjne Senatu przygotowało „opinię w sprawie dopuszczalności podzielenia właściwości rzeczowej w zakresie egzekucji z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi pomiędzy organy gminy i naczelnika urzędów skarbowych”. W opinii słusznie wskazuje się, iż „nie ma formalnego zakazu dzielenia właściwości miejscowej lub rzeczowej pomiędzy różnymi organami”. Biuro Legislacyjne wskazuje jednak na szereg trudności związanych z przyjęciem takiej konstrukcji prawnej, która obecnie nie znajduje swojego odpowiednika w polskim systemie prawnym. W  konkluzji opinii wskazano, iż ewentualne uzyskanie przez organy gminy kompetencji organu egzekucyjnego mogłoby następować na podstawie „porozumienia administracyjnego” bądź stosownej „uchwały rady gminy”.

Podczas posiedzenia komisji senackich nie zgłoszono jednakże w tym zakresie żadnych konkretnych propozycji. Kwestia ta ma być przedmiotem dalszych szczegółowych analiz, które powinny zakończyć się przed najbliższym posiedzeniem Senatu, na którym istnieje jeszcze możliwość zgłoszenia odpowiednich poprawek.

Inne zmiany

Podczas posiedzenia połączonych komisji senackich poruszono także kwestię zmian dotyczących maksymalnych stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Przedstawiciel Związku Miast Polskich przypomniał, iż obecnie przyjęte rozwiązanie powinno mieć charakter przejściowy i w możliwie krótkim czasie powinno zostać uzupełnione o rozwiązania dotyczące doprecyzowania formuły kosztowej opłaty. W ocenie strony samorządowej problemem zasadniczym nie są sztucznie zawyżane stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, lecz stawki określane na zbyt niskim poziomie, który nie pozwala na „samobilansowanie” się systemu.

Wiele miejsca poświęcono także sytuacji prawnej zabudowy wielorodzinnej i podmiotów zobowiązanych do realizacji w tym przypadku obowiązków wynikających z ustawy. Pomimo przyjęcia pewnych poprawek w tym zakresie ostateczny kształt systemu nie uległ w tym zakresie zmianie.

Komisje senackie przyjęły także kilka zmian o charakterze techniczno-legislacyjnym mających na celu doprecyzowanie uchwalonej przez Sejm ustawy nowelizującej.

Niestety szereg poprawek i uwag zgłoszonych przez stronę samorządową, w tym Związek Gmin Wiejskich i OPOS, nie zostało szczegółowo omówionych. Należy mieć w związku z tym nadzieję, że zainteresują one pozostałych Senatorów nieuczestniczących w posiedzeniu połączonych komisji, stając się podstawą do zgłoszenia dalszych poprawek.

Nadzieja w tym zakresie jest tym większa, iż podczas posiedzenia pojawiły się pierwsze zapowiedzi, iż kolejne poprawki, które z uwagi na ich skomplikowany charakter nie zostały rozpatrzone przez komisje, zostaną zgłoszone bezpośrednio na posiedzeniu Senatu, które zaplanowane jest na 5 i 6 listopada 2014 roku. Dopiero wówczas poznamy ostateczny kształt poprawek rekomendowanych przez Senat. Niemal pewne jest jednak, iż poprawki do ustawy nowelizującej zostaną przyjęte, co skutkować będzie powrotem ustawy do Sejmu. Dopiero po rozpatrzeniu poprawek senackich ustawa trafi do podpisu Prezydenta, który podejmie ostateczną decyzję w przedmiotowym zakresie.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj