Czy uregulowanie opłaty za gospodarowanie odpadami w imieniu zobowiązanego prowadzi do wygaśnięcia opłaty jako należności publicznoprawnej?

W poprzednich artykułach z niniejszego cyklu zaprezentowane zostały stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Ministra Finansów w kwestii uregulowania należności publicznoprawnej w opłacie za inną osobę (Zainteresowanych odsyłamy w tym zakresie do treści uprzednich artykułów).

W poniższym artykule natomiast przedstawiona zostanie propozycja praktycznego zastosowania rozwiązań prezentowanych przez NSA i MF w kontekście instytucji prawnych zawartych w ustawie Ordynacja podatkowa (stosowanej dla potrzeb wymiaru i poboru opłaty).

W praktyce sytuacje wpłaty przez osobę trzecią należności w opłacie w imieniu podatnika mogą przybrać dwie zasadnicze formy.

Pierwszą, polegającą na uiszczeniu przez osobę trzecią należności w gotówce za pośrednictwem kasy organu podatkowego bądź zapłacie gotówką należności na rachunek bankowy organu w placówce pocztowej lub w banku. W tego typu przypadkach zasadniczo na formularzu wpłaty gotówkowej jako wpłacający figurować będzie rzeczywisty zobowiązany w opłacie, bowiem osoby trzecie dokonując wpłaty z reguły określają jako uiszczającego podatnika opłaty. Ta forma wpłaty – o ile wpłacona należność będzie prawidłowa m.in. co do wysokości, a nazwa zobowiązanego określona jako podatnik opłaty – z punktu widzenia organu podatkowego nie spowoduje podjęcia jakichkolwiek czynności sprawdzających, z uwagi na formalną prawidłowość dokonanej wpłaty i prawidłowe określenie zobowiązanego.

Drugą natomiast formą jest uregulowanie wpłaty przez osobę trzecią w obrocie bezgotówkowym. W tego typu przypadkach określenie dokonującego wpłaty (z uwagi na aspekty techniczne realizacji wpłaty) zazwyczaj obejmie osobę trzecią będącą posiadaczem rachunku bankowego, z którego uregulowano należność w formie bezgotówkowej. W takim przypadku zatem zaistnieje niezgodność pomiędzy zobowiązanym w opłacie zidentyfikowanym na złożonej organowi podatkowemu uprzednio deklaracji (właścicielem nieruchomości) a dokonującym wpłaty.

Tego typu sytuacje wymagać będą zatem podjęcia przez organ stosownych działań umożliwiających wyeliminowanie wątpliwości w identyfikacji płacącego należność publicznoprawną. Co istotne, pewne rozwiązania zasugerowane zostały zarówno w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego (prezentowanej w poprzednim artykule z cyklu), jak i w stanowisku Ministerstwa Finansów dotyczącym niniejszej kwestii.

Przede wszystkim, zaakceptowana została możliwość działania przez osobę trzecią jako wpłacającego należność w opłacie ze środków powierzonych bezpośrednio przez zobowiązanego. Oznacza to, że działanie osoby trzeciej, w charakterze posłańca (czy też wyręczyciela) jest dopuszczalną na gruncie Ordynacji podatkowej formą uregulowania należności zobowiązanego. Co istotne jednak – dla potrzeb dowodowych – wymagać będzie posiadania ze strony organu podatkowego stosownych wyjaśnień, przede wszystkim wpłacającego, o charakterze poczynionej przez niego wpłaty, tak aby zapobiec ewentualnym przyszłym wnioskom w przedmiocie stwierdzenia nadpłaty.

Ordynacja podatkowa – stosowana wprost w zakresie opłaty – zawiera regulacje prawne umożliwiające organowi podatkowemu poczynienie wyjaśnień charakteru dokonanej wpłaty przez osobę trzecią.

Zasadniczo zastosowanie będą miały w tego typu przypadkach przepisy dotyczące instytucji czynności sprawdzających. Zgodnie z przepisem art. 272 pkt 2 Ordynacji podatkowej, organ podatkowy posiada kompetencje do dokonania czynności sprawdzających, mających na celu stwierdzenie formalnej poprawności dokumentów wpłat zadeklarowanej należności w opłacie. W praktyce oznacza to, że wykorzystując instytucję czynności sprawdzających organ podatkowy posiada uprawnienie wezwania zobowiązanego lub innej osoby np. wpłacającego (art. 280 i art. 155 Ordynacji) do złożenia wyjaśnień w formie pisemnej (art. 280 i art. 126 Ordynacji), w przedmiocie dokonanej wpłaty należności, a także ustalenia jej charakteru. Organ może również wezwać zobowiązanego bądź wpłacającego do dokonania określonej czynności osobiście.

Warto mieć jednak na względzie, aby sposób i forma czynności, do której wzywać będzie organ podatkowy, miały charakter możliwie najprostszy i umożliwiały szybkie wyjaśnienie wątpliwych okoliczności (art. 280 i art. 125 Ordynacji podatkowej). Zasadnym byłoby zatem już w treści samego wezwania kierowanego do wpłacającego, wyjaśniając cel jego wystosowania (por. art. 280 i art. 159 Ordynacji), w sposób możliwie precyzyjny wskazać na wątpliwości organu obejmujące charakter dokonanej wpłaty oraz charakter osoby wpłacającej, a także przedstawić konkretny sposób zadośćuczynienia wezwaniu poprzez wskazanie na złożenie pisemnych wyjaśnień w przedmiocie wezwania.

Biorąc pod uwagę obecnie dostępne środki komunikacji elektronicznej, zapewne warte rozważenia byłoby również umieszczenie na stronie internetowej gminy (organu podatkowego) objaśnień powyższych kwestii tak, aby potencjalnie zainteresowany mógł skorzystać z dostępnych na stronie propozycji wyjaśnień.

Poniżej, dla przykładu, (uwzględniając treść uchwały NSA z 26.05.2008 r. oraz wyjaśnień ministerialnych) przytoczona została propozycja wyjaśnień wpłacającego:

 „Oświadczam, że dokonana przeze mnie dnia [25 lutego 2014] wpłata należności w kwocie [100 złotych] tytułem opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za [styczeń] realizowana była ze środków i  w imieniu Pawła Kowalskiego NIP/PESEL 00 00 00 00000 (podatnika opłaty)”. 

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Jeśli interesuje Cię ta tematyka i potrzebujesz wsparcia merytorycznego, ODWIEDŹ STRONĘ: