Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł, że jednostki samorządu lokalnego mogą wskazywać instalację przetwarzania, do której mają trafiać odpady komunalne.

Dnia 12 grudnia 2013 r. zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) w sprawie o sygn. C-292/12 Ragn-Sells AS przeciwko Sillamäe Linnavalitsus.

Stan faktyczny

W 2011 r. estońskie miasto Sillamäe ogłosiło przetarg na udzielenie koncesji na odbiór i wywóz odpadów wytworzonych na terenie gminy. W specyfikacji warunków zamówienia wskazano instalację przetwarzania odpadów, do której miały trafiać odpady komunalne oraz instalację do przetwarzania odpadów, do której miały trafiać odpady przemysłowe i budowlane.

Skargę na powyższe zapisy specyfikacji warunków zamówienia wniosła do sądu estońskiego spółka Ragn-Sells AS zajmująca się odbiorem i przetwarzaniem odpadów, zarzucając, że jest to naruszenie zasad konkurencji i swobodnego przepływu towarów. Sprawa dotarła do sądu apelacyjnego (ringkonnakohus) w Estonii, który w toku rozstrzygania sporu postanowił zwrócić się do TSUE z pytaniami prejudycjalnymi.

Pytania prejudycjalne

Wnioskiem z dnia 11 czerwca 2012 r. o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym Sąd Apelacyjny w Tartu (Estonia) przedstawił TSUE następujące pytania:

1. Czy art. 106 ust. 1 w związku z art. 102 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej jak również swobody przepływu towarów, przedsiębiorczości i świadczenia usług należy interpretować w ten sposób, że nie stanowi naruszenia żadnego (żadnej) z nich, jeżeli państwo członkowskie dopuści, by na określonym obszarze przedsiębiorstwu, które prowadzi określoną instalację przetwarzania odpadów, przyznane zostało za wynagrodzeniem wyłączne prawo przetwarzania odpadów komunalnych, w sytuacji, gdy w promieniu 260 km działa wiele przedsiębiorstw konkurencyjnych, do których należy wiele różnych instalacji przetwarzania odpadów, odpowiadających wymogom środowiskowym i stosujących równoważne technologie?
2. Czy art. 106 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej należy interpretować w ten sposób, że nie stanowi jego naruszenia, jeżeli państwo członkowskie uznaje za usługi w ogólnym interesie gospodarczym z jednej strony zbiórkę i transport odpadów, a z drugiej strony przetwarzanie odpadów, rozdzielając jednak te usługi i tym samym ograniczając swobodną konkurencję na rynku gospodarowania odpadami?
3. Czy w postępowaniu o udzielenie koncesji na usługę zbierania i transportu odpadów, w którym obowiązuje warunek, że na obszarze określonym w umowie koncesyjnej przyznaje się dwóm przedsiębiorstwom wyłączne prawo przetwarzania odpadów, można wyłączyć zastosowanie postanowień Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z zakresu prawa konkurencji?
4. Czy art. 16 ust. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE (tj. Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy – przyp. własny) [dalej: dyrektywa 2008/98/WE] należy interpretować w ten sposób, że państwo członkowskie może w oparciu o zasadę bliskości ograniczyć konkurencję i zezwolić, by przedsiębiorstwu, które prowadzi instalację przetwarzania odpadów, położoną najbliżej miejsca powstawania odpadów, przyznać za wynagrodzeniem wyłączne prawo przetwarzania odpadów, w sytuacji, gdy w promieniu 260 km działa wiele przedsiębiorstw konkurencyjnych, do których należy wiele różnych instalacji przetwarzania odpadów, odpowiadających wymogom środowiskowym i stosujących równoważne technologie?

Rozstrzygnięcie TSUE

Wyrokiem z dnia 12 grudnia 2013 r., sygn. C-292/12, TSUE wskazał, że przepisy rozporządzenia (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów w związku z art. 16 dyrektywy 2008/98/WE należy interpretować w ten sposób, że przepisy te zezwalają jednostce samorządu lokalnego na nałożenie na przedsiębiorstwo prowadzące zbiórkę odpadów na jej terenie obowiązku transportowania zmieszanych odpadów komunalnych zebranych od gospodarstw domowych, a w stosownym wypadku także od innych wytwórców, do odpowiedniej i najbliższej instalacji przetwarzania, która zlokalizowana jest w tym samym państwie członkowskim co wskazana jednostka samorządu lokalnego.

Jednakże przepisy te nie zezwalają takiej jednostce na nałożenie na przedsiębiorstwo prowadzące zbiórkę odpadów na jej terenie obowiązku transportowania odpadów przemysłowych i odpadów budowlanych wytworzonych na jej terenie do odpowiedniej i najbliższej instalacji przetwarzania, która zlokalizowana jest w tym samym państwie członkowskim co wskazana jednostka samorządu lokalnego, w sytuacji gdy odpady te są przeznaczone do odzysku, jeżeli wytwórcy tych odpadów są zobowiązani albo do przekazania ich temu przedsiębiorstwu, albo do dostarczenia ich bezpośrednio do rzeczonej instalacji.

Podsumowanie

Wyrok TSUE w sprawie C-292/12, stwierdzający, że jednostka samorządu lokalnego może w specyfikacji warunków zamówienia przetargu na odbiór i wywóz odpadów komunalnych wskazać instalację, do której przedsiębiorca ma zawozić te odpady, ma istotne znaczenie dla nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w Polsce.

Zgodnie z art. 9e pkt 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach podmiot odbierający zmieszane odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest obowiązany do przekazywania ich do składowania do regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK). Ponadto zgodnie z zapisami tej ustawy gmina może zorganizować przetarg na odbiór odpadów albo na odbiór i zagospodarowanie odpadów. W przypadku przetargu na odbiór i zagospodarowanie odpadów, przedsiębiorca wygrywający ten przetarg sam decyduje, do jakiej instalacji trafią odbierane przez niego odpady komunalne.

Wyrok TSUE w sprawie C-292/12 daje prawo gminom do wskazywania w specyfikacji istotnych warunków zamówienia przetargu na odbiór odpadów regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK), do której mają trafić odebrane przez przedsiębiorcę odpady z terenu gminy. Należy przypuszczać, że gminy z tego prawa będą korzystać, zwłaszcza, jeżeli na ich terenie położona jest RIPOK, której budowa była finansowana z budżetu gminy.

Jeśli interesuje Cię ta tematyka i potrzebujesz wsparcia merytorycznego, czytaj dalej. 

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj