Odliczenie według udziału procentowego – sztuczny problem czy oczywista oczywistość?

Gmina, chcąc skorzystać z prawa do odliczenia VAT, zobowiązana jest do określenia udziału procentowego, w jakim wytworzona przez nią nieruchomość wykorzystywana będzie na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.

Rozstrzygnięcie w powyższym brzmieniu wydał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi. Sąd podtrzymał w ten sposób stanowisko Ministra Finansów odmawiające gminie 100 % prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z wybudowaniem boiska (wyrok WSA w Łodzi z dnia 6.05.2014 r., sygn. I SA/Łd 165/14).

Orzeczenie wpisuje się w bieżącą praktykę dotyczącą zasad odliczania VAT przez samorządy. „Smaku” całej sprawie dodaje jednak stwierdzenie WSA, wyrażone w pisemnym uzasadnieniu orzeczenia, że odliczenie przy zastosowaniu tzw. udziału (klucza) procentowego nie wymaga posiadania jakichś szczególnych umiejętności czy inteligencji.

Spuszczając zasłonę milczenia na przytoczony wyżej fragment wyroku, przypominamy, że poruszona w nim kwestia odnosi się do art. 86 ust. 7b ustawy o VAT. Stosownie do tego przepisu, w praktyce przyjęło się, że w przypadku, gdy jednostka samorządu buduje nieruchomość, która ma być wykorzystywana w celach publicznych (bez odpłatności) oraz komercyjnych (odpłatnie), prawo do odliczenia jest częściowe. Podatek do odliczenia oblicza się z kolei według udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość wykorzystywana jest do celów działalności gospodarczej.

W sprawie, w której zapadło omawiane orzeczenie gmina wskazała, że jest w trakcie realizacji inwestycji boiska sportowego. Boisko w założeniu ma służyć zarówno wykonywaniu zadań publicznych (udostępnianie boiska szkołom) jak i celom komercyjnym (najem). Z racji braku możliwości określenia – w ocenie gminy – w jakiej części podatek naliczony związany z budową boiska będzie dotyczyć czynności opodatkowanych VAT, a w jakiej niepodlegających, Gmina przyjęła możliwość 100 % odliczenia.

Z przedstawionym stanowiskiem nie zgodził się Minister Finansów oraz WSA. Sąd przypomniał, iż zgodnie z ogólną zasadą, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Skoro zatem gmina, udostępniając wybudowane boisko szkołom wykonywać będzie czynności niepodlegające opodatkowaniu VAT, nie może przysługiwać jej prawo do odliczenia podatku naliczonego w stosunku do tych czynności.

W opinii sądu nie można też zgodzić się z twierdzeniem, że w sytuacji opisanej przez gminę, nie jest możliwe ustalenie udziału procentowego, o którym mowa w przepisach ustawy VAT. Co więcej, sąd stwierdził – jak już przytoczono wyżej – że czynność ta nie wymaga posiadania jakichś szczególnych umiejętności czy inteligencji.

Szkoda tylko, że sąd nie poszedł o krok dalej i nie udzielił podatnikom bliższych wskazówek dotyczących sposobu, w jaki powinno dokonać się ustalenia owego udziału procentowego. W szczególności, czy stosownych obliczeń dokonać w oparciu o powierzchnię nieruchomości, czas jej wykorzystania do różnych celów, czy też może w oparciu o jeszcze inne kryteria