Czy zawiadomienie o przystąpieniu do sporządzania planu miejscowego należy ogłaszać w każdej miejscowości, której plan dotyczy?

NSA wypowiedział się odnośnie obowiązku ogłoszenia o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu miejscowego i wskazał, że zawiadomienia powinny być dokonane w każdej miejscowości, której plan dotyczy.

Rada Miejska we wrześniu 2010 roku podjęła uchwałę w sprawie uchwalenia zmian w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Gminy dla obszaru poza granicami administracyjnymi Miasta. Uchwała ta została opublikowana w Dzienniku Urzędowym.

Pismem z sierpnia 2011 roku sołtys wsi, działając w imieniu mieszkańców tej wsi, wezwał Radę Miejską do usunięcia naruszenia prawa, wskazując na rażące naruszenie art. 15 i art. 17 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 647 ze zm.) [dalej: u.p.z.p.]. W wezwaniu strona podniosła, że Rada Miejska wadliwie przeprowadziła procedurę planistyczną, bowiem nie ogłosiła w sposób zwyczajowo przyjęty w miejscowości oraz w miejscowej prasie informacji o przystąpieniu do sporządzania planu, a także legitymacji o wyłożeniu projektu do publicznego wglądu.

Wobec odmowy uwzględnienia wezwania, sołtys wsi oraz reprezentowani przez niego mieszkańcy wsi, w październiku 2011 roku, złożyli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, podnosząc analogiczne zarzuty jak w wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa.

W odpowiedzi na skargę, Rada Miejska wniosła o jej odrzucenie, ewentualnie oddalenie. Zdaniem organu skarżący nie wykazali, iż zaskarżona uchwała narusza ich interes prawny bądź uprawnienie, a zatem nie posiadają oni legitymacji procesowej do wniesienia skargi na tę uchwałę. Organ stwierdził ponadto, że w trakcie opracowywania zmian do planu miejscowego przeprowadzono wszystkie wymagane prawem czynności, które wynikają z zapisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie uznał skargę mieszkańców za nieuzasadnioną. W ocenie Sądu argumentacja skarżących nie wykazała naruszenia ich interesu prawnego w związku z podjęcie zaskarżonej uchwały. Zdaniem Sądu I instancji w niniejszej sprawie o naruszeniu interesu prawnego skarżących nie może stanowić jedynie okoliczność, iż teren, na którym zaskarżona uchwała dopuszcza lokalizację spornej inwestycji usytuowany jest w obrębie miejscowości, w której zamieszkują. Sąsiedztwo z terenem objętym zmianą planu miejscowego nie może być równoznaczne z automatycznym uznaniem, że zmiany te prowadzą do naruszenia chronionego interesu prawnego lub uprawnienia.

Od powyższego wyroku sołtys wsi oraz jej mieszkańcy wnieśli skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W wyroku z dnia 20 marca 2014 r. (sygn. II OSK 2578/12) Sąd II instancji stwierdził, że stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie budzi uzasadnione wątpliwości, ponieważ ustalenie istnienia interesu prawnego konkretnego podmiotu nie odbywa się tylko na poziomie normatywnym, lecz wymaga skonfrontowania treści normy prawnej z sytuacją faktyczną podmiotu.

Zdaniem NSA argumentacja Sądu I instancji opiera się wyłącznie na braku interesu prawnego każdego ze skarżących opartego na tytule własności do nieruchomości objętych zaskarżonym planem miejscowym, pomijając przy tym kluczowe motywy złożenia skargi przez grupę mieszkańców wsi, reprezentowanych przez sołtysa.

Naczelny Sąd Administracyjny doszedł do wniosku, że charakter i rozmiar uchybień organu planistycznego doprowadził do tego, że naruszone zostało publiczne prawo podmiotowe skarżących wynikające z przepisów prawa materialnego. Wskazał, że organ planistyczny naruszył przepisy procedury planistycznej w ten sposób, że prace nad uchwaloną zmianą planu miejscowego prowadzone były równocześnie z uchwaloną w tym samym dniu zmianą studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Ponadto istotna zmiana została zamieszczona w projekcie planu już po odbytej publicznej dyskusji, co świadczy o utrudnieniu społeczności lokalnej wywarcia wpływu na kształt uchwały.

NSA zgodził się także z zarzutami podnoszonymi przez skarżących, iż organ planistyczny nie zawiadomił o podjęciu uchwały w sposób zwyczajowo przyjęty w ich miejscowości. Zdaniem Sądu obowiązek ogłoszenia o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a następnie o wyłożeniu projektu tego planu, należy rozumieć w ten sposób, że zawiadomienia powinny być dokonane w każdej miejscowości, której plan dotyczy. Za niewystarczające należy uznać dokonanie zawiadomień jedynie w miejscowości, w której mieści się siedziba organu gminy.

Powyższe uchybienia świadczą o naruszeniu podmiotowego prawa każdego członka społeczności lokalnej do udziału w tworzeniu planu miejscowego. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego w tym stwierdzeniu, które znajduje podstawę w przepisach prawa materialnego, należy upatrywać interes prawny, którego naruszenie legitymuje skarżących do wniesienia skargi na uchwałę Rady Miejskiej w sprawie uchwalenia zmian w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Niniejszy wyrok ma znaczenie nie tylko proceduralne, bowiem wskazuje, w jaki sposób prawidłowo zawiadamiać o przystąpieniu do sporządzania planu miejscowego, ale również uniwersalne, ponieważ zawarto w nim tezę zgodnie, z którą naruszenie procedury uchwalania planu miejscowego poprzez niezapewnienie udziału społeczeństwa, może stanowić o interesie prawnym podmiotu, nawet, gdy nie posiada on tytułu prawnego do nieruchomości objętej tym planem. Powyższe oznacza, iż taki podmiot, posiadając interes prawny, będzie legitymowany do złożenia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego.