WPGO pod lupą Komisji Europejskiej

Szykują się kolejne zmiany w ustawie o odpadach.

Wojewódzkie plany gospodarki odpadami [dalej: WPGO], będąc najważniejszymi instrumentami planowania gospodarki odpadami w województwie, zostały wzięte pod lupę Komisji Europejskiej. Wskazuje ona, że w WPGO brakuje instrumentów pozwalających na osiągnięcie celów dyrektyw unijnych. Oznaczać to może trudności w spełnieniu warunków wykorzystania środków finansowych z UE w latach 2014-2020.

W związku z powyższym senacka Komisja Środowiska wniosła projekt ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw, zakładający wprowadzenie zmian związanych z procedurą i zakresem regulacji WPGO.

W ocenie projektodawców „Jednym z najistotniejszych problemów związanych z wojewódzkimi planami gospodarki odpadami jest przewymiarowanie planowanych mocy przerobowych instalacji do przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych”. W konsekwencji wskazują oni braki w zakresie „zaplanowania odpowiednich instalacji do przetwarzania odpadów”.

W związku z tym, w projekcie ustawy proponuje się wprowadzić obowiązek sporządzenia przez zarządy województw planów inwestycyjnych, które będą stanowić uzupełnienie WPGO. Przedmiotowe plany wynikają z dokumentów przyjętych przez Radę Ministrów w dn. 8 stycznia 2014 r. tj.: „Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020, Umowa Partnerstwa” oraz „Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko 2014-2020”. Plany inwestycyjne mają wskazywać instalacje do przetwarzania odpadów, które powinny zostać wybudowane w danym województwie.

Jak wskazują inicjatorzy, tylko plany inwestycyjne będą wskazywać katalog inwestycji w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi. Odzwierciedleniem tej propozycji będzie dodanie w art. 35 ust. 8 w brzmieniu: „8. Inwestycje w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi mogą być finansowane ze środków publicznych pod warunkiem, że zostały ujęte w planach inwestycyjnych, o których mowa w art. 35a”. Warto zaznaczyć, że proponowane rozwiązania zakładają silniejszą ingerencję Ministra Środowiska w proces powstawania WPGO. O ile obecnie projekt tejże uchwały przygotowywany przez zarząd województwa podlega wyłącznie opiniowaniu ze strony ministra, o tyle projekt planu inwestycyjnego podlegać ma zatwierdzeniu. W przypadku zgłoszenia uwag przez ministra zarząd województwa zobligowany będzie je uwzględnić celem uzyskania zatwierdzenia ostatecznej wersji projektu.

Projektodawcy zaproponowali również zmiany związane z instalacjami termicznego przekształcania odpadów. Ponieważ instalacje te są skonstruowane w taki sposób, by móc obsługiwać nie tylko odpady wytwarzane w jednym regionie, dlatego zdaniem projektodawców mogą one również stanowić instalacje ponadregionalne. W związku z tym w ustawie zaproponowano wprowadzenie definicji ponadregionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych w następującym brzmieniu: „6a. Ponadregionalną instalacją do przetwarzania odpadów komunalnych jest spalarnia odpadów komunalnych o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych lub frakcji palnej wydzielonej z odpadów komunalnych zebranych z obszaru zamieszkałego przez co najmniej 500 tys. mieszkańców, spełniająca wymagania najlepszej dostępnej techniki”.

W związku z powyższymi projektowanymi zmianami, dostosowania wymagają przepisy ustawy z dn. 14 grudnia 2012 r. o odpadach odnoszące się do zasady regionalizmu. Proponuje się wprowadzenie wyjątku w tym zakresie polegającego na możliwości przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z procesów przetwarzania poza obszarem regionu gospodarki odpadami komunalnymi.

Kolejną istotną kwestią jest zaproponowanie możliwości tworzenia regionów międzywojewódzkich, bowiem zgodnie z założeniami w ustawie pojawić ma się przepis stanowiący, iż „Region gospodarki odpadami komunalnymi może obejmować sąsiadujące ze sobą gminy z różnych województw, jeżeli przewidują to wojewódzkie plany gospodarki odpadami tych województw”.

W projekcie ustawy mają również zostać dodane przepisy dotyczące uchwały
w sprawie wykonania WPGO. Przedmiotowa uchwała będzie mogła wskazać spalarnię odpadów jako instalację ponadregionalną, jeśli wynika to z WPGO. Rozszerzono również zakres przypadków, w których uchwała będzie podlegać obligatoryjnej zmianie.

Kolejne zmiany zaproponowano w zakresie funkcjonowania instalacji zastępczych.  Projektodawcy proponują, aby status instalacji zastępczej mogła uzyskać wyłącznie instalacja spełniająca wymagania dla RIPOK. Tym samym, RIPOKi będą się wzajemnie uzupełniać z pominięciem instalacji niespełniających określonych prawem wymagań.

W projekcie uwzględniono również wprowadzenie terminów, w których sejmik województwa będzie zobowiązany zaktualizować WPGO oraz dostosować uchwałę w sprawie wykonania WPGO. Zarówno aktualizacja WPGO po uwzględnieniu przepisów nowelizowanej ustawy, jak i dostosowanie uchwały w sprawie wykonania WPGO, musi zakończyć się w terminie do dn. 30 czerwca 2015 r.

Jak podkreślają projektodawcy, brak przeprowadzenia nowelizacji w powyższym zakresie, w jak najkrótszym terminie może stanowić zagrożenie związane z brakiem prawidłowego wykorzystania środków pochodzących z Unii Europejskiej przeznaczonych na realizację inwestycji z zakresu gospodarki odpadami.

Dodają oni, że zaproponowane zmiany i rozwiązania obniżą koszty związane z gospodarowaniem odpadów ponoszone przez mieszkańców oraz zapewnią poprawne funkcjonowanie instalacji zapewniających zagospodarowanie odpadów. Proponowane zmiany w ocenie autorów projektu będą również miały korzystny wpływ na ochronę środowiska.

W dn. 5 czerwca br. odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy na posiedzeniu senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, Komisji Środowiska oraz Komisji Ustawodawczej.

Na chwilę obecną nie sposób określić, kiedy projekt ustawy opuści Senat i trafi do Sejmu celem zainicjowania procedury ustawodawczej.