Kto powinien kontrolować przedsiębiorców odbierających odpady komunalne?

Podczas posiedzenia sejmowej podkomisji ds. monitorowania gospodarki odpadami szczególną uwagę poświęcono zagadnieniom kontroli przedsiębiorców odbierających odpady komunalne.

W dniu 6 lutego 2014 roku odbyło się kolejne posiedzenie sejmowej podkomisji ds. monitorowania gospodarki odpadami, kierowanej przez posła Tadeusza Arkita. Posiedzenie poświęcone było kierunkom zapowiadanej kolejnej nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W posiedzeniu uczestniczyli m.in. Janusz Ostapiuk – podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska, prof. Andrzej Kraszewski – przewodniczący ministerialnego zespołu do spraw wdrażania ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, Leszek Świętalski – członek zarządu Związku Gmin Wiejskich RP, Andrzej Porawski – dyrektor biura Związku Miast Polskich oraz przedstawiciele organizacji zrzeszających przedsiębiorców działających w branży odpadowej.

Uczestnicy spotkania jednogłośnie zgodzili się co do potrzeby dalszych zmian ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Wskazano przy tym na konieczność etapowania prac w tym zakresie. W pierwszej kolejności powinny być opracowane zmiany najpilniejsze, które jak najszybciej winny wejść w życie z uwagi na bieżące potrzeby związane z funkcjonowaniem gminnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi. W dalszej perspektywie powinny zostać przygotowane i uchwalone zmiany dotyczące problemów mniej pilnych, których rozwiązanie wymaga dłuższego okresu czasu i zwiększonego wysiłku intelektualnego.

Wśród szeregu problemów poruszanych przez uczestników posiedzenia podkomisji w sposób szczególny eksponowano tematykę kontroli przedsiębiorców zajmujących się odbiorem odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Wskazywano, iż obecnie gminy (związki międzygminne) w niewystarczającym stopniu realizują swoje kompetencje kontrolne.

Na problem ten należy spojrzeć z dwojaki sposób. Z jednej strony kontrola związana jest z zawartą umową na odbiór albo odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych. Gmina w tym zakresie weryfikuje prawidłowość realizowanej przez przedsiębiorcę usługi, za którą dokonuje cyklicznych płatności. Zakres kontroli w tym zakresie uzależniony jest przede wszystkim od treści zawartej umowy oraz określonego w niej systemu płatności oraz systemu kar umownych. Z drugiej zaś strony organy gminy (związku międzygminnego), z uwagi na prowadzone rejestry działalności regulowanej, prowadzą kontrolę działalności przedsiębiorców przez pryzmat jej legalności, tj. zgodności z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa.

O ile trudno sobie wyobrazić uwolnienie gmin (związków międzygminnych) od obowiązków związanych z pierwszym rodzajem kontroli, o tyle w drugim przypadku sprawa ma charakter dużo bardziej dyskusyjny. Zadanie w tym zakresie mogą być bowiem realizowane przez wyspecjalizowane organy administracji rządowej w postaci Głównego Inspektora Ochrony Środowiska oraz wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska. Organy te posiadają dużo większe kompetencje w tym zakresie i gwarantować mogą znacząco większą efektywność prowadzonej kontroli. Jednocześnie zapewnić one mogą jednolity standard kontroli w skali całego kraju.

Gminy, w szczególności te mniejsze (które przeważają na samorządowej mapie Polski) nie posiadają wykwalifikowanych pracowników, którzy w chwili obecnej mogliby podjąć efektywne działania kontrolne. Co więcej w większości przypadków rozwinięcie zadań kontrolnych musiałoby się wiązać z dalszym wzrostem zatrudnienia w sektorze samorządowym, co w małych gminach może być trudne do realizacji. Należy także pamiętać, iż rozbudowane systemy kontroli przedsiębiorców odbierających odpady komunalne, stanowiące element obsługi administracyjnej gminnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi, wpływać będą na wysokość opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Stąd za pytaniem o to, kto powinien kontrolować przedsiębiorców stoją nie tylko kwestie merytoryczne i organizacyjne, ale i finansowe sprowadzające się do pytania, „kto za to zapłaci”. W przypadku kontroli sprawowanej przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska koszty kontroli pokrywane będą z budżetu Państwa, w przypadku kontroli gminnej koszty pokrywane będą z budżetów gmin (planów finansowych związków międzygminnych) z części pochodzącej z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi

Decyzja co do modelu kontroli należy do ustawodawcy dokonującego kolejnych nowelizacji przepisów z zakresu szeroko rozumianej gospodarki odpadami komunalnymi.

Z retransmisją posiedzenia podkomisji można się zapoznać na stronie:

http://sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/transmisje.xsp?unid=B023BDFA7A94C917C1257C66003CD217#

Jeśli interesuje Cię ta tematyka i potrzebujesz wsparcia merytorycznego, czytaj dalej.