Ordynacja podatkowa w odniesieniu do określonych kwot należności publicznoprawnych wprowadza obowiązek ich zaokrąglania do pełnych złotych. Pojawia się pytanie, czy zaokrąglaniem powinna być objęta również opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Przepisy Ordynacji podatkowej ustanawiają regułę ogólną, wedle której m.in. podstawy opodatkowania, kwoty podatków, odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych. Jednocześnie ustawodawca ustanowił wyjątek, w myśl którego zaokrąglania podstaw opodatkowania i kwot podatków nie stosuje się do opłat, o których mowa w przepisach o podatkach i opłatach lokalnych. Rozstrzygnięcie kwestii zaokrąglania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi zależy więc po pierwsze od jej kwalifikacji jako opłaty w rozumieniu Ordynacji podatkowej, a po drugie od stwierdzenia, czy dotyczące jej przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach [dalej: u.c.p,g.] są przepisami o podatkach i opłatach lokalnych.

Analizując charakter opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi trzeba mieć na uwadze to, że ma ona pokrywać koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które obejmują m.in. koszty odbierana, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Przepisy Ordynacji podatkowej nie zawierają legalnej definicji opłaty. Jako podstawową cechę odróżniającą ją od innych danin publicznych wskazuje się okoliczność, że stanowi ona ekwiwalent za określone świadczenia ze strony administracji publicznej. Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi ten podstawowy warunek spełnia.   

W dalszej kolejności – w związku z tym, że ustawodawca, określając zakres wyłączenia stosowania zaokrąglania odnosi się do przepisów o podatkach i opłatach lokalnych – należy rozważyć, czy sformułowanie to obejmuje również przepisy u.c.p.g. odnoszące się do opłaty za gospodarowanie odpadami. Sformułowanie to pokrywa się w istotnej części z tytułem ustawy o podatkach i opłatach lokalnych [dalej: u.p.o.l.], co mogłoby sugerować, że dotyczy ono jedynie należności publicznoprawnych objętych tą ustawą. Taki wniosek byłby jednak błędny. W tym zakresie zgodzić się należy z poglądem wyrażonym ostatnio m.in. w wyroku WSA w Lublinie z 28 grudnia 2013 r. (I SA/Lu 932/12), zgodnie z którym katalog podatków i opłat lokalnych z u.p.o.l. nie jest zamknięty, a w systemie prawa mogą funkcjonować inne podatki i opłaty lokalne poza tymi, które uregulowane zostały w u.p.o.l. Przykładem takiej opłaty może być opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Choć nie została uregulowana w u.p.o.l., to nie można jej odmówić przymiotu lokalności. Stanowi ona bowiem dochód gminy, a jej wysokość jest ustalana przez radę gminy. Tymczasem właśnie sposób ustalenia opłaty wskazuje się jako jeden z elementów przesądzających o „lokalności” opłaty.

Powyższe wynika z przepisów konstytucyjnych i ustrojowych. Zgodnie z treścią art. 168 Konstytucji, jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie. Oczywistym jest, że chodzi tu o wymóg wprowadzenia opłat lokalnych w aktach prawnych rangi ustawowej, a nie o nakaz ujęcia wszelkich opłat lokalnych w jednej określonej ustawie. Zwrócić należy uwagę również na regulację ustawy o samorządzie gminnym, która określa wyłączną kompetencję rady gminy do podejmowania uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach (art. 18 ust. 2 pkt 8).

Nade wszystko zaś omawiane stanowisko koresponduje z redakcją przepisu Ordynacji podatkowej o wyłączeniu opłat lokalnych z obowiązku zaokrąglania. Ustawodawca odnosi się w nim do przepisów o podatkach i opłatach lokalnych, a nie do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Wskazuje się, że zgodnie z zasadami techniki prawodawczej, taki sposób odesłania zakłada konieczność poszukiwania przepisów regulujących daną materię w większej niż jeden liczbie tekstów prawnych¹. Skoro zatem sam ustawodawca ustanawia opłaty lokalne także poza u.p.o.l. (w innych przepisach o opłatach lokalnych), to przyjąć trzeba, że również do nich stosuje się wyłączenie z zaokrąglania kwot podstaw opodatkowania i opłat.

Z tych względów uzasadnione jest przyjęcie, że opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi na podstawie art. 63 § 2 Ordynacji podatkowej nie podlega zaokrąglaniu.

Warto wskazać, że do takiego stanowiska przychyliła się m.in. Regionalna Izba Obrachunkowa w Opolu, która w piśmie z 12 lipca br.² stwierdziła, że przepisy regulujące opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi należy zaliczyć do kategorii przepisów o podatkach i opłatach lokalnych, co powoduje, że opłaty te nie podlegają zaokrąglaniu.

Więcej na temat zaokrąglania opłat śmieciowych w artykule P. Koźmińskiego: Głos Ministerstwa Finansów w dyskusji dot. zaokrąglania opłaty śmieciowej