Gmina jako przedsiębiorca

W uchwale z dnia 24 lipca 2013 r. (sygn. III CZP 43/13) Sąd Najwyższy uznał, że gminę należy traktować jako przedsiębiorcę.

Sąd Najwyższy orzekł, że sprawa o wykonanie umowy o roboty budowlane zawartej w ramach realizacji zadań własnych gminy w zakresie edukacji publicznej, kultury i rekreacji jest sprawą gospodarczą.

Spór pomiędzy gminą a przedsiębiorcą dotyczył wykonania umowy o roboty budowlane zawartej między nimi w ramach realizacji zadań własnych gminy na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 ze zm.).

Zgodnie z treścią umowy, zostało wybudowane centrum kulturalno-oświatowo-rekreacyjne. Przedsiębiorca za wykonanie umowy zażądał od gminy zapłaty 36 tys. zł.

Pozew o zapłatę przedmiotowej kwoty został złożony przez przedsiębiorcę w wydziale gospodarczym Sądu Rejonowego we Włocławku. Wydział ten uznał się jednak za niewłaściwy i stwierdził, że spór powinien zostać rozstrzygnięty przez sąd cywilny. Jego zdaniem, umowa o roboty budowlane nie miała bowiem związku z działalnością gospodarczą gminy.

Następnie do Sądu Okręgowego w Toruniu zostało złożone zażalenie na postanowienie wydane przez sąd I instancji. Przedsiębiorca wskazywał w nim, że gmina prowadzi działalność gospodarczą, więc sprawę powinien rozstrzygać sąd gospodarczy.

Sąd okręgowy przedstawił Sądowi Najwyższemu pytanie prawne, czy gmina jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych (Dz. U. z 1989 r., Nr 33, poz. 175 ze zm.).

Odpowiedź na pytanie warunkowała właściwość sądu rozstrzygającego spór pomiędzy gminą a przedsiębiorcą. W sytuacji uznania gminy za przedsiębiorcę, sprawę powinien rozpoznać wydział gospodarczy sądu rejonowego. Natomiast w przeciwnej sytuacji – właściwy byłby wydział cywilny.

Sąd Najwyższy orzekł, iż sprawa o wykonanie umowy o roboty budowlane zawartej w ramach realizacji zadań własnych gminy w zakresie edukacji publicznej, kulturalnej i rekreacji jest sprawą gospodarczą w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych.

Konsekwencją takiego rozstrzygnięcia jest konieczność traktowania gminy jako przedsiębiorcy. W związku z tym, sądem właściwym do rozstrzygnięcia przedmiotowego sporu jest sąd gospodarczy.