W jakiej formie gmina powinna przekazać zadania związane z prowadzeniem gospodarki komunalnej?

Podstawą powierzenia wykonywania zadań komunalnych jednostce organizacyjnej utworzonej przez gminę jest akt powołujący daną jednostkę.

W wyroku z dnia 3 lipca 2013 roku (sygn. akt III SA/Wr 299/13, prawomocny) Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu [dalej: WSA] oddalił skargę Gminy, orzekając, że podstawą powierzenia wykonywania zadań komunalnych jednostce organizacyjnej utworzonej przez gminę jest wyłącznie akt powołujący daną jednostkę a nie jakakolwiek odrębna uchwała. Analizowane orzeczenie zapadło w związku ze skargą na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody.

Wojewoda rozstrzygnięciem nadzorczym stwierdził nieważność uchwały Rady Miejskiej w sprawie powierzenia spółce komunalnej obowiązkowego zadania własnego gminy z zakresu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy jako podjętej bez podstawy prawnej. Jako zadania własne gminy z zakresu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy należy rozumieć zadania wymienione w art. 3 ust. 2 pkt 1-16 ustawy z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Należy podkreślić, iż nie chodzi w tym miejscu o odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, gdyż w celu przekazania tego zadania gmina organizuje przetarg.

W ocenie organu nadzoru, żaden z przepisów powołanych przez Radę Miejską w podstawie prawnej podjętej uchwały tj. art. 18 ust. 1 w zw. z art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 3-10, art. 3, art. b ust. 1, art. 3c ust. 1, art. 4 ust. 2 pkt 1, art. 6c, art. 9n ust. 1 i 2, art. 9p, art. 9q ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a także art. 2 i art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o gospodarce komunalnej, nie zawiera upoważnienia do powierzenia własnej spółce komunalnej zadania własnego gminy na podstawie odrębnej uchwały o powierzeniu tego zadania.

Gmina, nie godząc się z powyższym rozstrzygnięciem wniosła skargę do WSA. W odpowiedzi na skargę Wojewoda podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. Na uwagę zasługuje fakt, iż organ nadzoru podkreślił, że nie kwestionuje samej możliwości realizacji określonych przez gminę zadań publicznych, lecz jedynie formę, w jakiej nastąpiło przekazanie zadań z tym związanych.

Wykonywanie zadań użyteczności publicznej może przybrać dwie formy

WSA stwierdził, iż rozstrzygnięcie zaistniałego sporu sprowadzało się do odpowiedzi na pytanie, w jakiej formie gmina powinna przekazać zadania związane z prowadzeniem gospodarki komunalnej własnej spółce. W dalszej części uzasadnienia sąd wskazał, iż w zakresie wykonywania zadań użyteczności publicznej można przyjąć dwa różne rozwiązania organizacyjne. Po pierwsze gmina może wykonywać te zadania za pośrednictwem utworzonych przez siebie w tym celu jednostek organizacyjnych – zakładów budżetowych lub spółek prawa handlowego lub po drugie za pośrednictwem innych niepowiązanych z gminą podmiotów tj. osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.

Podstawą przekazania zadań jednostce organizacyjnej gminy jest sam akt organu gminy tworzący daną jednostkę

WSA orzekł, iż co do zasady umowa jest podstawową formą powierzenia wykonywania gminnych zadań własnych z zakresu gospodarki komunalnej innym podmiotom niż jednostki organizacyjne gminy. Natomiast wykonywanie przez gminę zadań komunalnych we własnym zakresie za pośrednictwem utworzonej przez siebie jednostki organizacyjnej nie wymaga przekazania zadań w formie umowy. Zdaniem Sądu podstawą przekazania zadań jednostce organizacyjnej gminy jest wyłącznie sam akt organu gminy tworzący daną jednostkę i określający przedmiot jej działania.

Uchwała tworząca jednostkę organizacyjną jest jednocześnie jej aktem założycielskim

Należy podkreślić, iż tworzenie gminnych jednostek organizacyjnych odbywa się w drodze uchwał rady gminy. Podstawą funkcjonowania gminnej spółki komunalnej jest uchwała rady gminy będąca jednocześnie aktem założycielskim spółki. W konsekwencji, czego gmina, chcąc wykonywać zadania publiczne przy pomocy gminnej spółki komunalnej tworzy ją w drodze uchwały, w której określa przedmiot działania tej spółki. Zdaniem WSA w przypadku zamiaru powierzenia spółce dodatkowego zadania, które nie jest objęte treścią aktu założycielskiego, konieczna jest zmiana tego aktu. Sąd przyznał więc rację Wojewodzie, który uznał, iż nieuzasadnione jest podejmowanie odrębnej uchwały w celu powierzenia dodatkowego zadania gminnej spółce komunalnej. Należy podkreślić, że podejmowanie odrębnej uchwały będzie zbędne także w przypadku powierzania dodatkowych zadań zakładom budżetowym. 

Jeśli interesuje Cię ta tematyka i potrzebujesz wsparcia merytorycznego, czytaj dalej.