Dyskusyjna interpretacja Ministerstwa Środowiska

W związku z nowelizacją „ustawy śmieciowej” pojawiają się wątpliwości związane z rozumieniem pojęcia „zamieszkiwanie na danej nieruchomości”.

Zgodnie z art. 6c ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: u.c.p.g.) gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Natomiast stosowanie do art. 6h u.c.p.g. właściciele nieruchomości są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na terenie której są położone nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Obowiązek ten powstaje za każdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości zamieszkuje mieszkaniec. Należy zwrócić uwagę, że podstawą naliczania opłaty jest m.in. liczba osób zamieszkujących na nieruchomości. Powstaje, więc pytanie jak rozumieć pojęcie „zamieszkiwania” oraz co w sytuacji, gdy dana osoba „zamieszkuje” w kilku miejscach w ciągu roku kalendarzowego.

W związku z interpelacją poselską, która wpłynęła do Ministra Środowiska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska wyjaśnił powyższe wątpliwości. Przede wszystkim podkreślił, że zobowiązanie z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstaje za okresy miesięczne. W okresie miesiąca musi dojść do zamieszkiwania mieszkańca na danej nieruchomości. W ocenie Ministerstwa obowiązek uiszczenia opłaty powstanie, więc nawet wówczas, gdy ktoś zamieszkuje na danej nieruchomości tylko w jednym miesiącu w roku kalendarzowym. Należy zauważyć, iż to, że dana osoba zamieszkuje na danej nieruchomości w określonym miesiącu oznacza, że nie zamieszkuje ona w tym czasie na innej nieruchomości.

Wyjaśnienia wymaga natomiast pojęcie „zamieszkiwania”. W ocenie Ministerstwa zamieszkanie oznacza „rodzaj pobytu osoby cechujący się zaspokajaniem codziennych potrzeb życiowych tej osoby w mieszkaniu faktycznie zajmowanym, stanowiącym centrum życia domowego w danym okresie, a w szczególności nocowania, stołowania się i wypoczynku po pracy czy nauce”. Jest to więc miejsce koncentracji interesów życiowych danej osoby. Sporadyczne przebywanie danej osoby na danej nieruchomości, np. podczas weekendu nie może być uznane za zamieszkiwanie na danej nieruchomości. W wielu przypadkach, więc obowiązek uiszczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi związany będzie z sezonowym zamieszkiwaniem na danej nieruchomości, np. podczas miesięcy wakacyjnych.

Zdaniem Ministerstwa pojęcie „zamieszkiwania na danej nieruchomości” na gruncie u.c.p.g. należy odróżniać od pojęcia „miejsca zamieszkania osoby fizycznej” wskazanego w art. 25 Kodeksu cywilnego, a także od pojęcia „miejsca zameldowania”. Zamieszkiwanie ma charakter faktyczny, natomiast miejscem zamieszkania jest miejscowość, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. W u.c.p.g. celowo nie posłużono się pojęciem z Kodeksu cywilnego, gdyż celem tej regulacji jest zapewnienie odbioru odpadów komunalnych z tych nieruchomości na których faktycznie przebywają ludzie.

W związku z powyższym osoby, które posiadają nieruchomość w innej gminie niż są zameldowane obowiązane są uiszczać opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w miesiącach, w których zamieszkują daną nieruchomość. Jeżeli dana osoba zamieszkuje w danym miesiącu na jednej nieruchomości wyklucza to jej zamieszkiwanie w tym samym czasie na innej nieruchomości. Powoduje to, iż będzie ona zobowiązana do uiszczenia opłaty tylko od tej nieruchomości, która w danym miesiącu będzie zamieszkana. Osoby zameldowane na terenie kraju, lecz przebywające za granicą nie są zobowiązane do uiszczania ww. opłaty.

Powyższe ujęcie pojęcia „miejsce zamieszkiwania” jest dyskusyjne. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, iż interpretacje Ministerstwa Środowiska nie są wiążące i istnieje potrzeba ustawowego zdefiniowania tego pojęcia. Legalną definicję „miejsca zamieszkania” odnaleźć można w rozporządzeniu parlamentu Europejskiego i Rady nr 763/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie spisów powszechnych ludności i mieszkań, według której „miejsce zamieszkania” oznacza miejsce, w którym osoba zazwyczaj spędza czas przeznaczony na odpoczynek, niezależnie od czasowych nieobecności związanych z wypoczynkiem, urlopem, odwiedzinami u przyjaciół i krewnych, interesami, leczeniem medycznym lub pielgrzymkami religijnymi. Takie ujęcie także powoduje problemy interpretacyjne.

Podsumowując należy stwierdzić, iż istnieje potrzeba ustawowego zdefiniowania pojęcia „miejsca zamieszkiwania”. Natomiast do tego czasu każda próba doprecyzowania wskazanego pojęcia winna mieć przede wszystkim na względzie to, że wyodrębnienie kategorii nieruchomości zamieszkałych na gruncie ustawy u.c.p.g. i zaliczenie do niej konkretnej nieruchomości rzutuje na sytuację prawną właściciela. Tym samym, kryteria pozwalające przyporządkować daną nieruchomość do kategorii nieruchomości zamieszkałych w żadnej mierze nie powinny mieć charakteru arbitralnego.

Jeśli interesuje Cię ta tematyka i potrzebujesz wsparcia merytorycznego, czytaj dalej.