Obowiązki nakładane na posiadaczy domowych pupili muszą być zgodne z Konstytucją

Zakres obowiązków, jakimi gmina może obciążyć osoby utrzymujące zwierzęta domowe, jest częstą przyczyną lokalnych konfliktów. Zagadnienie to należy niewątpliwie do wrażliwszych społecznie. Dlatego też gmina – określając nakazy i zakazy wiążące posiadaczy domowych pupili – powinna uwzględniać różnorodność i złożoność sytuacji życiowych w tym zakresie.

Powyższą tezę można wyprowadzić z niedawno opublikowanego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku (sygn. akt II SA/Bk 919/12), wydanego w warunkach ponownego rozpoznania sprawy (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie o sygn. II OSK 1492/12). Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał w nim, że rada gminy co do zasady może nakazać wyprowadzać psy jedynie w kagańcu i na smyczy, także w trakcie ich przewozów środkami komunikacji publicznej. Jednakże nakaz tego rodzaju, ze względu na swój restrykcyjny charakter, nie może być kategoryczny i bezwyjątkowy.

Omawiane orzeczenie zapadło na gruncie skargi na regulamin utrzymania czystości i porządku. Złożyła ją właścicielka kilku psów, która nie godziła się z obowiązkiem zakładania choremu czworonogowi kagańca podczas odbywanych spacerów.

Przyznając rację skarżącej, Sąd uznał, że obowiązek wyprowadzania psów w kagańcu i na smyczy nie może obejmować wszystkich psów w równym stopniu, lecz musi uwzględniać cechy osobnicze zwierzęcia oraz jego stan fizjologiczny. Podkreślił przy tym, że potrzeba zróżnicowania zasad utrzymania psów wynika z celu upoważnienia rady gminy do określenia obowiązków właścicieli zwierząt domowych, jakim jest ochrona otoczenia przed zagrożeniem stwarzanym przez zwierzęta. Sąd wyjaśnił, że nie wszystkie psy stwarzają jednakowe zagrożenie dla otoczenia. Psy normatywnie uznane za agresywne, a zatem obiektywnie stwarzające zagrożenie dla ludzi, wymagają określenia rygorystycznych obowiązków właściwego utrzymania. Jednakże jest też grupa psów z natury łagodnych, przyjaznych człowiekowi np. wykorzystywanych w dogoterapiach, szkolonych jako psy ratownicze, czy będących przewodnikami niewidomych, a także grupa małych, karłowatych psów towarzyszących (np. shih-tzu, chihuahua, buldog francuski, york, pinczer miniatura). Brak zróżnicowania takich odmiennych od siebie ras psów prowadzi więc nieuchronnie do nieuzasadnionego przypisywania odpowiedzialności karno-administracyjnej za zachowania, które obiektywnie nie mogą stwarzać jakiegokolwiek zagrożenia dla otoczenia. W konsekwencji takie działanie gminy stanowi naruszenie konstytucyjnej zasady proporcjonalności.