Dnia 30 stycznia 2016 r. została uchwalona przez Sejm ustawa o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego.

Rządowy projekt tej ustawy wpłynął do Sejmu dnia 16 grudnia 2015 r. Przepisy ustawy z dnia 30 stycznia 2016 r. o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego określają zasady i tryb udostępniania i przekazywania informacji sektora publicznego w celu ponownego wykorzystywania, podmioty, które udostępniają lub przekazują te informacje, warunki ponownego wykorzystywania oraz zasady ustalania opłat za ponowne wykorzystywanie.

Jak wskazują projektodawcy w uzasadnieniu do projektu ustawy jej celami są implementacja dyrektywy 2013/37/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2013 r. zmieniającej dyrektywę 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego (Dz. Urz. UE L 175/1) oraz nowy sposób wdrożenia zmienianej dyrektywy w polskim porządku prawnym, który zapewni bardziej przejrzyste i łatwiejsze w stosowaniu rozwiązania dotyczące ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego.

Przepisy ustawy zastępują w głównej mierze przepisy rozdziału 2a ustawy o dostępie do informacji publicznej, zatytułowanego „Ponowne wykorzystywanie informacji publicznej”, które to wraz z wejściem tej ustawy mają zostać uchylone. Rozdział ten wprowadzono do ustawy z dniem 29 listopada 2011 r. jako implementację ww. dyrektywy 2003/98/WE.

Jak wskazuje się w uzasadnieniu do projektu ustawy „Informacja sektora publicznego jest ważnym materiałem wyjściowym dla produktów i usług związanych z zasobami cyfrowymi o dotychczas niewykorzystanym potencjale. Podmioty publiczne wytwarzają, gromadzą lub przechowują ogromną ilość informacji i treści, poczynając od danych statystycznych, gospodarczych lub środowiskowych, poprzez materiały archiwalne, po zdigitalizowane księgozbiory lub kolekcje dzieł sztuki. Wraz z rewolucją cyfrową istotnie wzrosła wartość tego źródła dla innowacyjnych produktów lub usług wykorzystujących takie zasoby. Oprócz napędzania innowacji i kreatywności, które stymulują wzrost gospodarczy, możliwość ponownego wykorzystywania informacji wzmacnia również pozycję obywateli, wzmacniając tym samym demokrację uczestniczącą i promując przejrzystą, odpowiedzialną i wydajniejszą administrację”.

Z uwagi na obszerność nowej regulacji ustawowej w zakresie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego, analiza jej zapisów zostanie podzielona na kilka części.

W części pierwszej zostanie przedstawiony zakres przedmiotowy i podmiotowy ustawy. Kolejne części dotyczyć będą natomiast wyłączeń i ograniczeń zawartych w przepisach tejże ustawy, form udostępniania informacji sektora publicznego, zasad ich udostępniania i przekazywania w celu ponownego wykorzystywania, warunków ponownego wykorzystywania, opłat za ponowne wykorzystywanie oraz procedury ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego przekazywanych na wniosek.

Zakres przedmiotowy i podmiotowy ustawy

Ustawa wprowadza do polskiego porządku prawnego niewystępującą nigdzie wcześniej definicję„informacji sektora publicznego”. Informacją taką ma być każda treść lub jej część, niezależnie od sposobu utrwalenia, w szczególności w postaci papierowej, elektronicznej, dźwiękowej, wizualnej lub audiowizualnej, będąca w posiadaniu określonych w tej ustawie podmiotów. Tym samym, już pobieżna analiza tego przepisu wskazuje na szerszy zakres zastosowania tego pojęcia niż występujące w art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej pojęcie „informacji publicznej”. Zgodnie bowiem z tym przepisem informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych. Innymi słowy pojęcie „informacji sektora publicznego” jest pojęciem przedmiotowo szerszym od pojęcia „informacji publicznej”.

Jednocześnie wprowadzono definicję „ponownego wykorzystywania”, zgodnie z którą oznacza ono wykorzystywanie przez osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, informacji sektora publicznego, w celach komercyjnych lub niekomercyjnych innych niż pierwotny publiczny cel, dla którego informacja została wytworzona. Wskazano przy tym, że ponownym wykorzystywaniem w rozumieniu ustawy nie jest udostępnianie lub przekazywanie informacji sektora publicznego przez podmiot wykonujący zadania publiczne innemu podmiotowi wykonującemu zadania publiczne wyłącznie w celu realizacji takich zadań. W tym miejscu warto wskazać, że w art. 23a ustawy o dostępie do informacji publicznej (mającym zostać uchylonym z dniem wejścia w życie ustawy) ponowne wykorzystywanie zdefiniowano jako wykorzystywanie przez osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej informacji lub każdej jej części, będącej w posiadaniu podmiotów zobowiązanych do jej udostępnienia, niezależnie od sposobu jej utrwalenia (w postaci papierowej, elektronicznej, dźwiękowej, wizualnej lub audiowizualnej), w celach komercyjnych lub niekomercyjnych, innych niż jej pierwotny publiczny cel wykorzystywania, dla którego informacja została wytworzona.

W uzasadnieniu wskazano również, że ustawa uwzględnia podstawową zmianę dyrektywy 2003/98/WE, którą jest rozszerzenie jej zakresu podmiotowego o biblioteki, muzea i archiwa, bowiem treści będące w posiadaniu tych podmiotów do tej pory, na gruncie dyrektywy 2003/98/WE, podlegały wyłączeniu z ponownego wykorzystywania. Dyrektywa 2013/37/UE poszerza natomiast zakres podmiotowy o archiwa, biblioteki oraz muzea, z wyłączeniem jednak m.in. bibliotek szkolnych i pedagogicznych, które w polskich przepisach uregulowano w ustawie o bibliotekach.

Jako uzasadnienie do wprowadzenia nowej regulacji prawnej w zakresie ponownego wykorzystywania informacji projektodawcy podkreślają, że dokumenty znajdujące się w posiadaniu ww. podmiotów takie, jak materiały biblioteczne w rozumieniu ustawy o bibliotekach, materiały archiwalne w rozumieniu ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach oraz muzealia w rozumieniu ustawy o muzeach nie stanowią, co do zasady, informacji publicznej w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej – za taka informację mogą zostać uznane wyłącznie niektóre materiały archiwalne, o ile dotyczą „spraw publicznych” (art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej). W związku z tym, w celu możliwości ich udostępniania, wskazuje się, że konieczne jest uchwalenie odpowiednich przepisów w tym zakresie.

W uzasadnieniu wskazano również przykładowe informacje sektora publicznego, które będą udostępniane przez podmioty po raz pierwszy zobowiązane do takiego działania. I tak, informacjami takimi, które będą udostępniane lub przekazywane w celu ponownego wykorzystywania przez muzea, w szczególności wizerunki muzealiów w rozumieniu art. 25a ustawy o muzeach oraz powiązane z nimi treści powstałe w wyniku realizacji celów, o których mowa w art. 1 tej ustawy, takie jak:

1. dokumentacja wizualna muzealiów (fotografie, skany) będąca ich odwzorowaniem spełniającym funkcje wyłącznie rejestracyjne;
2. informacje identyfikacyjne muzealiów zawarte w inwentarzach i kartach ewidencyjnych sporządzanych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z w sprawie zakresu, form i sposobu ewidencjonowania zabytków w muzeach;
3. opisy muzealiów i ich kolekcji sporządzane na potrzeby wystaw stałych i czasowych oraz informacje i komunikaty prasowe dotyczące muzealiów i ich kolekcji;
4. informacje o wartościach i treściach muzealiów;
5. informacje dotyczące wystaw stałych i czasowych, zajęć, wydarzeń i programów edukacyjnych oraz działalności wydawniczej i poszczególnych publikacji muzeum, w tym informacje dotyczące planowania, realizacji i treści wystaw stałych i czasowych, zajęć, wydarzeń i programów edukacyjnych oraz publikacji.

W zakresie archiwów będą to natomiast takie informacje, jak reprodukcje materiałów archiwalnych w rozumieniu art. 1 ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, a także treść tych materiałów. Z kolei informacjami udostępnianymi lub przekazywanymi w celu ponownego wykorzystywania przez biblioteki będą m.in. reprodukcje materiałów bibliotecznych w rozumieniu art. 5 ustawy o bibliotekach oraz inne treści służące realizacji zadań bibliotek, o których mowa w art. 4 tej ustawy, takie jak:

1. elektroniczne katalogi bibliotek;
2. zawierające informacje o zasobach poszczególnych bibliotek oraz kartoteki haseł wzorcowych;
3. publikacje elektroniczne zasobów będących w domenie publicznej, a także bibliograficzne bazy danych.

Jednocześnie ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie, analogicznie jak to ma miejsce obecnie, w zakresie uregulowanego przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej, ponownego wykorzystywania informacji publicznej (art. 23a ust. 2 tej ustawy), zamkniętego katalogu podmiotów, które udostępniają lub przekazują informacje sektora publicznego w celu jej ponownego wykorzystywania. Podmiotami tymi są:

1. jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów ustawy o finansach publicznych (a więc również jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe – art. 9 ustawy o finansach publicznych);
2. inne niż określone w pkt 1 państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej;
3. inne niż określone w pkt 1 osoby prawne, utworzone w szczególnym celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym, mniemających charakteru przemysłowego ani handlowego, jeżeli podmioty, o których mowa w tym przepisie oraz w pkt 1 i 2, pojedynczo lub wspólnie, bezpośrednio albo pośrednio przez Iny podmiot:

a)      finansują je w ponad 50% lub

b)      posiadają ponad połowę udziałów lub akcji, lub

c)      sprawują nadzór nad organem zarządzającym, lub

d)      mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego;

4. związku podmiotów, o których mowa w pkt 1-3.

W kolejnych częściach artykułu przedstawione zostaną kwestie związane z wyłączeniami i ograniczeniami zawartymi w przepisach ustawy o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego, formami udostępniania informacji sektora publicznego, zasadami ich udostępniania i przekazywania w celu ponownego wykorzystywania, warunkami ponownego wykorzystywania, opłatami za ponowne wykorzystywanie oraz procedurą ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego przekazywanych na wniosek.

*****

Zobacz również:

1. „Nowe zasady ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego – cz. II”;
2. „Nowe zasady ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego – cz. III”;
3. „Nowe zasady ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego – cz. IV”.

_________________________________________________________________________

Szukasz pomocy prawnej w opisanym przez nas zakresie?

Sprawdź naszą PROPOZYCJĘ.