01.04.2016
KATEGORIA: Przepisy
W Sejmie trwają prace nad nowelizacją ustawy Prawo zamówień publicznych, która przywrócić ma stosowanie tzw. zamówień in-house w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi.
Nowelizacja Prawa zamówień publicznych
W dniu 31 marca 2016 roku w Sejmie odbyło się pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 366), którego cele jest wdrożenie do polskiego porządku prawnego dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady:
Wśród szeregu propozycji zmian w obecnie obowiązującej ustawie szczególną uwagę przykuwa kwestia tzw. zamówień in-house. Projektodawcy, odmiennie aniżeli w prawodawca unijny, proponują, aby tego typu zamówienia udzielane były w trybie zamówienia z wolnej ręki (w dyrektywach są one wyłączone z zakresu stosowania prawa zamówień publicznych) (szerzej: M. Prętnicki, Zamówienie in-house jako zamówienie z wolnej ręki, Portal Prawo Dla Samorządu). Jednocześnie obostrzeniu uległy przesłanki stosowania tego typu zamówień.
Projekt ustawy – podobnie jak dyrektywy - wprowadza pięć kategorii umów zawieranych pomiędzy podmiotami sektora publicznego wyłączonych spod reżimu zamówień publicznych:
Propozycje zmian w tym zakresie od samego początku budziły zdecydowany sprzeciw poszczególnych organizacji branżowych, jak np. Polska Izba Gospodarki Odpadami czy Związek Pracodawców Gospodarki Odpadami (Szerzej: M. Kiełbus, PIGO i ZPGO przeciwko in-house, Portal Prawo Dla Samorządu).
Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
Na etapie prac poprzedzających skierowanie projektu ustawy do Sejmu trwały spory co do objęcia jej zakresem nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach [dalej: u.c.p.g.]. Ministerstwo Środowiska apelowało o wyeliminowanie bezwzględnego obowiązku przetargowego w zakresie odbioru albo odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych, co spotkało się z jednoznacznym wsparciem środowisk samorządowych. Przeciwko temu rozwiązaniu opowiadało się Ministerstwo Rozwoju popierane przez niektóre organizacje branżowe.
Ostatecznie podjęto decyzję o nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Pierwsza z proponowanych zmian zakłada uchylenie w całości art. 3a, który obecnie stanowi, iż gminy, realizując zadania polegające na zapewnieniu budowy, utrzymania i eksploatacji regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, są obowiązane do:
1) przeprowadzenia przetargu na wybór podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych, lub
2) dokonania wyboru podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych, na zasadach określonych w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz.U. z 2015 r. poz. 696 i 1777), lub
3) dokonania wyboru podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych, na zasadach określonych w ustawie z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz.U. z 2015 r. poz. 113).
Jedynie w przypadku negatywnego zakończenia powyższych postępowań gmina może samodzielnie realizować zadanie polegające na budowie, utrzymaniu lub eksploatacji regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych.
Przedmiotowa zmiana oznacza, iż gminy w zakresie budowy, utrzymania i eksploatacji regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych uzyskają pewną swobodę organizacyjną. Będą one mogły nadal prowadzić jedno z ww. postępowań, jednakże możliwym stanie się także bezpośrednie powierzenie tego zadania „własnej spółce” w trybie in-house, a także zakładowi budżetowemu (o ile nie będzie to ograniczone przepisami szczególnymi).
Druga zmiana dotyczy art. 6d u.c.p.g., który obecnie statuuje obowiązek przeprowadzenia przetargu na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 6c u.c.p.g., albo przetarg na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów. Rada Ministrów proponuje, aby zobligować wójta do udzielenia zamówienia publicznego na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 6c, albo zamówienia publicznego na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów. Oznacza to, iż organ wykonawczy gminy będzie mógł zastosować każdy z trybów udzielenia zamówienia publicznego przewidzianego w znowelizowanej ustawie o ile spełnione są przewidziane przez prawo przesłanki. Dotyczyć to będzie także trybu z wolnej ręki stosowanego w przypadku tzw. zamówień in-house.
Konsekwencją powyższej zmiany jest propozycja nowelizacji art. 6d ust. 3 u.c.p.g., w którym także proponuje się umożliwienie stosowania wszystkich trybów udzielania zamówień w przypadku podziału gminy na sektory. Nie ma przy tym przeszkód, aby w poszczególnych sektorach stosowano różne tryby udzielenia zamówienia publicznego, o ile spełnione będą przesłanki ich stosowania zaś zróżnicowanie trybów nie będzie zmierzało do obejścia przepisów Prawa zamówień publicznych.
Dalszą konsekwencją powyższych zmian jest propozycja nowelizacji art. 6d ust. 4 u.c.p.g., który miałby mieć zastosowanie wyłącznie w przypadku stosowania trybów udzielania zamówień publicznych związanych z obowiązkiem sporządzenia specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Umożliwienie gminom stosowania tzw. zamówień in-house skutkować będzie koniecznością uchylenia w całości art. 6e u.c.p.g., który w obecnym stanie prawnym stanowi, iż spółki z udziałem gminy mogą odbierać odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, na zlecenie gminy, w przypadku, gdy zostały wybrane w drodze przetargu, o którym mowa w art. 6d ust. 1 u.c.p.g.
Kolejna propozycja zmiany dotyczy uchylenia art. 6f ust. 1 u.c.p.g. stanowiącego, iż wójt, burmistrz lub prezydent miasta zawiera z przedsiębiorcą wybranym w drodze przetargu, o którym mowa w art. 6d ust. 1, umowę na odbieranie lub odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.
Dodany niedawno art. 6f ust. 1a u.c.p.g. miałby w konsekwencji uzyskać brzmienie: „Umowa w sprawie zamówienia publicznego na odbieranie albo odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości określa instalację lub instalacje, w tym regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, do których podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest obowiązany przekazać odebrane odpady. W przypadku niewielkich ilości odebranych odpadów selektywnie zbieranych niepodlegających przekazaniu do regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych możliwe jest wskazanie podmiotu zbierającego te odpady.”,
Uchylony miałby także zostać art. 6f ust. 2 u.c.p.g., który obecnie dotyczy sytuacji rozwiązania umowy na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i możliwości stosowania zamówień z wolnej ręki.
Proponowane zmiany w powyższym zakresie wymuszają także zmianę art. 6g u.c.p.g., który stanowić ma, iż do powierzenie przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta odbierania lub odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, w zakresie nieuregulowanym w niniejszej ustawie, stosuje się ustawę z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164 oraz z 2016 r. poz. …).”;
Przedostatnia ze zmian w u.c.p.g. dotyczyć ma art. 9g u.c.p.g., w który po nowelizacji stanowić ma, iż podmiot odbierający odpady komunalne na podstawie umowy z właścicielem nieruchomości jest obowiązany do osiągnięcia w danym roku kalendarzowym w odniesieniu do masy odebranych przez siebie odpadów komunalnych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 3b ust. 2 i art. 3c ust. 2.
Analogiczną zmianę proponuje się wprowadzić do art. 9n ust. 4 u.c.p.g.
Podsumowanie
Przedmiotowe zagadnienie jest jednym z najbardziej spornych w zakresie nowelizacji ustawy Prawo zamówień publicznych. Z pewnością do ostatniej chwili prac parlamentarnych nad projektem nowelizacji podejmowane będą równoległe działania zmierzające z jednej strony do zmiany proponowanych obecnie rozwiązań, z drugiej zaś do ich utrzymania. W przypadku ich przyjęcia w obecnym kształcie z pewnością pojawią się postulaty o zawetowanie ustawy przez Prezydenta RP bądź o skierowanie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego. Mając na względzie terminy implementacji dyrektyw unijnych taki scenariusz wydaje się mało prawdopodobny.
Liczyć się także należy z ryzykiem późniejszego kwestionowania przyjętych rozwiązań przed Trybunałem Konstytucyjnym lub Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Nie ulega natomiast wątpliwości, iż najbliższe dni i tygodnie będą okresem intensywnych walk o tzw. in-house w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi.
_________________________________________________________________________
Szukasz pomocy prawnej w opisanym przez nas zakresie?
Sprawdź naszą PROPOZYCJĘ.
Maciej Kiełbus Partner Zarządzający, prawnik w ZIEMSKI&PARTNERS Kancelaria Prawna Kostrzewska, Kołodziejczak i Wspólnicy w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządu terytorialnego oraz prawa odpadowego
TAGI: Odpady, Przetargi, Ustawa śmieciowa,