Prawo Dla Samorządu

W dotychczasowym orzecznictwie określenie podmiotu zobowiązanego do uiszczenia podatku od gruntów zarządzanych przez Lasy Państwowe, na których przedsiębiorca energetyczny posadowił linie energetyczne, nie budziło wątpliwości. Zmianę podejścia zaproponował Naczelny Sąd Administracyjny (II FSK 1498/17).

Kwestia podjęta przez NSA w stanie faktycznym analizowanej sprawy sprowadzała się w istocie do oceny charakteru zawartej przez Nadleśnictwo oraz przedsiębiorcę energetycznego tzw. umowy wykonawczej. W analizowanego rodzaju sprawach umowy wykonawcze regulują zasady oraz warunki korzystania przez przedsiębiorcę energetycznego z gruntów zarządzanych przez nadleśnictwo.

Ocena treści oraz charakteru umowy wykonawczej konieczna była ze względu na przepisy znajdujące zastosowanie w tego rodzaju przypadkach. Mowa tu o przepisach ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Ustawodawca w art. 3 ww. ustawy określił katalog podatników podatku od nieruchomości. Przewidział w tym zakresie, że podatnikiem w stosunku do gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa będzie co do zasady ich posiadacz. W przypadku jednak gruntów zarządzanych przez Lasy Państwowe, jako posiadacz opodatkowany zostać może wyłącznie podmiot, który legitymuje się tytułem prawnym posiadania nieruchomości. W przeciwnym wypadku (gdy posiadanie jest bezumowne) obowiązek podatkowy ciąży na nadleśnictwach, które faktycznie władają gruntem. W przypadkach takich jak ten, w którym orzekał NSA, dla oceny przejścia obowiązku podatkowego z zarządcy na posiadacza istotna pozostaje kwestia istnienia umowy stanowiącej tytuł do posiadania gruntu pod liniami. Stąd też NSA podstawą swojej analizy uczynił umowę wykonawczą zawartą przez nadleśnictwo oraz przedsiębiorcę energetycznego.

Oceniając czy może ona stanowić tytuł prawny posiadania sąd wskazał: „Na mocy tej umowy wykonawczej (…), sporne grunty znalazły się w posiadaniu zakładu energetycznego. Zakład ten korzystał z tych gruntów jak posiadacz zależny, mając swobodny wstęp na te grunty i mogąc swobodnie je eksploatować w celu przesyłania energii za pomocą znajdujących się na nich linii energetycznych (…). Udostępnienie gruntów zakładowi energetycznemu uznać więc należy w realiach niniejszej sprawy za przekazanie ich w posiadanie temu podmiotowi stosownie do treści art. 336 k.c.”

Na podstawie tak sformułowanych wniosków NSA ocenił umowę wykonawczą jako umowę o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a upol. Skutkiem tej oceny pozostawało zobowiązanie przedsiębiorcy energetycznego do uiszczenia podatku od nieruchomości, z tytułu posiadania gruntów na których posadowiono linie energetyczne. Stanowisko to w dotychczasowej praktyce orzeczniczej nie znalazło odzwierciedlenia. Do czasu wydania analizowanego rozstrzygnięcia linia orzecznicza NSA była w tym zakresie jednolita. Powszechnie przyjmowano, że zawarcie umowy wykonawczej nie powoduje przejścia obowiązku podatkowego z nadleśnictw jako zarządców gruntów na przedsiębiorców energetycznych będących właścicielami infrastruktury. Dla przykładu wskazać można wyroki NSA: (II FSK 1391/14; II FSK 1392/14; II FSK 1387/14; II FSK 3716/14; II FSK 2177/15; II FSK 2178/15; II FSK 2176/15)

Co istotne analizowany wyrok nie jest jedynym rozstrzygnięciem, w którym zaproponowano nowy pogląd na ocenę charakteru umowy wykonawczej. NSA prezentowane stanowisko powtórzył w wyroku wydanym dnia 23 października 2017 r. o sygn. II FSK 1524/17. Analogiczne w treści rozstrzygnięcia wydał też Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp.: I SA/Go 34/18; I SA/Go 41/18.

Komentowany wyrok, a raczej prezentowane w nim stanowisko wprowadza stan niepewności. W istocie w obecnym momencie funkcjonują dwa odmienne poglądy na sprawę umów wykonawczych i podmiotowego aspektu opodatkowania gruntów pod liniami energetycznymi. Lokalne organy podatkowe wszczynając postępowanie w sprawie określenia zobowiązania staną przed koniecznością wyboru jednej z dwóch linii prezentowanych w orzecznictwie.

Podatkowa niepewność w sprawie gruntów pod liniami elektroenergetycznymi.