Prawo Dla Samorządu

Zdaniem WSA w Poznaniu uchwała rady gminy w sprawie kierunków działania wójta winna mieć wyłącznie charakter programowy (intencyjny).

Wyrokiem z dnia 8 marca 2018 roku (sygn. IV SA/Po 1053/17) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu stwierdził w całości nieważność uchwały jednej z wielkopolskich rad miast w sprawie ustanowienia kierunków działania prezydenta miasta dotyczących powstania na terenie miasta hali widowiskowo-sportowej.

Uchwała ta została podjęta na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym. Zgodnie z tym przepisem do wyłącznej właściwości rady gminy należy ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności.

W uchwale wskazano, iż ustala się kierunki działania prezydenta miasta, w wyniku którego na terenie miasta, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i bez zbędnej zwłoki powstanie hala widowiskowo - sportowa. Zasadniczym celem powyższych działań miało być zapewnienie mieszkańcom miasta obiektu, w którym w bezpiecznych i komfortowych warunkach będą mogli brać udział w imprezach masowych oraz rozgrywkach sportowych.

Jednocześnie zobowiązano prezydenta miasta do przedstawiania radzie miejskiej miesięcznych sprawozdań z realizacji uchwały do 14. dnia każdego miesiąca, za miesiąc ubiegły.

Skargę na powyższą uchwałę wniósł Wojewoda Wielkopolski, który uprzednio nie skorzystał z przysługujących mu środków nadzoru. Zdaniem Wojewody powołany w podstawie prawnej uchwały przepis ustawy o samorządzie gminnym „ zezwala radzie jedynie na stanowienie o kierunkach działania wójta, a więc do wydawania aktów w sferze wewnętrznej działania organów gminy, zawierających wyłącznie wytyczne, zalecenia lub wskazówki dla organu wykonawczego. Może też polegać na wyrażeniu zgody, udzieleniu przyzwolenia na podejmowanie przez wójta określonych działań, a więc do rozstrzygania o pewnej strategii postępowania. W dyspozycji przepisu (…) nie mieści się natomiast uprawnienie do określania konkretnej formy działania, czy też wydawania poleceń określonego działania w konkretnej sprawie lub stosowania konkretnych rozwiązań.”.

W związku z powyższym przedmiotowa uchwała rady miasta została podjęta z istotnym naruszeniem prawa. Wojewoda wskazał jednocześnie na sprzeczność części postanowień uchwały z obowiązującym statutem miasta, który reguluje sprawozdania prezydenta działalności w okresie międzysesyjnym.

W odpowiedzi na skargę rada miasta uznała skargę za całkowicie uzasadnioną i zgodziła się z jej treścią. Jednocześnie podjęła uchwałę w sprawie stwierdzenia nieważności zaskarżonej uchwały. Uchwała ta została zakwestionowana przez wojewodę w trybie nadzorczym.

Zdaniem WSA w Poznaniu „stanowienie o kierunkach działalności wójta obejmuje decydowanie przez radę gminy w formie uchwały o jego zadaniach i celach, które powinien poprzez swoją działalność osiągnąć, jak również o sposobach osiągania owych celów. Stanowienie o kierunkach działalności wójta nie obejmuje natomiast podejmowania przez radę gminy uchwał, w których to wydaje się polecenie dotyczące konkretnego sposobu załatwienia danej sprawy przez wójta, ogranicza się samodzielność realizowania przez wójta ustawowo przyznanej mu kompetencji do wydawania decyzji administracyjnych, jak również określa się "sposób załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej w drodze decyzji administracyjnych (...), gdyż byłoby to sprzeczne z zasadami ogólnymi kodeksu postępowania administracyjnego i prowadziło do rozstrzygnięć podejmowanych bez udziału strony.”. W ocenie Sądu „Uchwała rady w powyższym zakresie winna mieć wyłącznie charakter programowy (intencyjny). Powyższa regulacja prawna - będąc samodzielną podstawą do działania rady gminy - upoważnia ją do wydawania aktów w sferze wewnętrznej działania organów gminy. Akty te winny jednak zawierać wyłącznie wytyczne, zalecenia lub wskazówki dla organu wykonawczego i wówczas do podjęcia takich aktów nie jest wymagane oparcie o inny przepis szczególny, jak chociażby w przypadku aktów prawa miejscowego”.

Jednocześnie Sąd podkreślił – powołując się na wcześniejsze orzecznictwo sądów administracyjnych – iż zgodnie z art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym to do wójta (prezydenta miasta) należy określenie sposobu wykonywania uchwał rady gminy (rady miasta).

Konkludując Sąd stwierdził, iż „analiza treści zaskarżonej uchwały nie pozostawia zatem wątpliwości, iż na Prezydenta Miasta (…) nałożone zostały jasno sprecyzowane obowiązki, które dodatkowo nie tylko nie mają oparcia w prawie, a których wykonanie - poprzez stworzenie alternatywnych procedur wobec tych znanych prawu - mogło prowadzić do naruszenia prawa. Kwestia treści nałożonych na prezydenta obowiązków ma dla oceny legalności zaskarżonej uchwały znaczenie wtórne.”.

Wyrok nie jest prawomocny.

Wytyczne dla wójta