05.03.2018


Szczegółowy zakres zadań urzędników wyborczych doprecyzuje Państwowa Komisja Wyborcza

KATEGORIA: Przepisy

Państwo Komisja Wyborcza prowadzi zaawansowane prace nad uchwałą w sprawie określenia szczegółowego zakresu zadań urzędników wyborczych, sposobu ich realizacji oraz zasad wynagradzania za ich realizację, a także zasad zwolnienia od pracy zawodowej na czas wykonywania obowiązków urzędnika wyborczego.

Urzędnicy wyborczy w każdej gminie

Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 roku o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych wprowadziła szereg niezwykle istotnych zmian w Kodeksie wyborczym. Zmiany te bezpośrednio wpłyną na organizację najbliższych wyborów, a tym samym na zadania gmin związanych z organizacją wyborów.

Przed nowelizacją Kodeks wyborczy w art. 156 § 1 stanowił, iż obsługę i techniczno-materialne warunki pracy obwodowych i terytorialnych komisji wyborczych, w tym możliwość wykorzystania techniki elektronicznej, oraz wykonanie zadań związanych z organizacją i przeprowadzeniem wyborów na obszarze gminy, powiatu lub województwa zapewnia odpowiednio wójt, starosta lub marszałek województwa. Zadania wykonywane w tym zakresie są zadaniami zleconymi jednostek samorządu terytorialnego.

W wyniku dokonanej nowelizacji w przepisie tym zastrzeżono, iż do zadań wójta, starosty lub marszałka województwa należą dotychczasowe, wskazane powyżej zadania, z zastrzeżeniem  art. 191e § 1, art. 437, art. 458a, art. 467a i art. 484. Wśród wymienionych przepisów na szczególną uwagę zasługuje art. 191e § 1 określający zadania urzędników wyborczych, a więc urzędników powoływanych w każdej gminie przez Szefa Krajowego Biura Wyborczego.

Do zadań urzędników wyborczych należy zapewnienie sprawnego funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych, w szczególności:

  1. przygotowanie i nadzór pod kierownictwem komisarza wyborczego nad przebiegiem wyborów w obwodowych komisjach wyborczych;
  2. tworzenie i aktualizowanie systemu szkoleń dla członków obwodowych komisji wyborczych;
  3. organizowanie i prowadzenie szkoleń dla członków obwodowych komisji wyborczych;
  4. dostarczenie kart do głosowania właściwym komisjom wyborczym;
  5. sprawowanie nadzoru nad zapewnieniem warunków pracy obwodowych komisji wyborczych, w szczególności w zakresie wymogów określonych w art. 41a § 1 (wykonanie urny z przezroczystego materiału) i art. 52 § 7 i 7a (transmisja z lokalu wyborczego za pośrednictwem publicznie dostępnej sieci elektronicznego przekazywania danych);
  6. wykonywanie innych czynności zleconych przez Państwową Komisję Wyborczą, komisarza wyborczego.

Szczegółowy zakres obowiązków urzędników wyborczych

Zgodnie z art. 191f  Kodeksu wyborczego Państwowa Komisja Wyborcza określi w drodze uchwały szczegółowy zakres zadań, o których mowa w art. 191e § 1, sposób ich realizacji oraz zasady wynagradzania za ich realizację, a także zasady zwolnienia od pracy zawodowej na czas wykonywania obowiązków urzędnika wyborczego, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia sprawnego i prawidłowego przygotowania, przebiegu wyborów oraz funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych.

Powyższa uchwała – nie będąca źródłem prawa powszechnie obowiązującego – ma niezwykle istotne znaczenie w kontekście dookreślenia zadań urzędników wyborczych. Jest to szczególnie ważne biorąc pod uwagę posłużenie się przez ustawodawcę otwartą formułą dookreślenia na czym polegać ma „zapewnienie sprawnego funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych” przez urzędników wyborczych. Prawidłowe określenie zadań w tym zakresie wpływa bowiem na prawidłowe określenie zakresu zadań zleconych realizowanych przez organy samorządowe, o których mowa w art. 156 § 1 Kodeksu wyborczego.

W Państwowej Komisji Wyborczej trwają zaawanasowane prace nad projektem przedmiotowej uchwały. Projekt z dnia 26 lutego 2018 roku przewiduje, iż do zadań urzędników wyborczych należeć ma w szczególności:

  1. zapewnienie sprawnego funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych, tj.:
    1. przygotowanie i nadzór pod kierownictwem komisarza wyborczego nad przebiegiem wyborów w obwodowych komisjach wyborczych;
    2. tworzenie i aktualizowanie systemu szkoleń dla członków obwodowych komisji wyborczych;
    3. organizowanie i prowadzenie szkoleń dla członków obwodowych komisji wyborczych;
    4. sprawowanie nadzoru nad zapewnieniem warunków pracy obwodowych komisji wyborczych, w szczególności w zakresie wymogów dotyczących:
      1. przezroczystych urn wyborczych,
      2. transmisji z lokalu wyborczego za pośrednictwem publicznie dostępnej sieci elektronicznego przekazywania danych, albo w przypadku gdy transmisja ta nie jest możliwa z przyczyn technicznych, rejestrowania za pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk, a następnie udostępniania tych materiałów na stronie internetowej PKW,
      3. dostosowania wyznaczonych przez wójta lokali wyborczych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych w zakresie, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 29 lipca 2011 roku w sprawie lokali obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych,
      4. wystroju lokalu wyborczego, w tym w szczególności zapewnienia godła państwowego oraz odpowiedniej liczny łatwo dostępnych miejsc umożliwiających każdemu wyborcy nieskrępowane zapoznanie się z kartą do głosowania oraz jej wypełnienie w sposób niewidocznych dla innych osób;
  2. wykonywanie czynności związanych z powoływaniem obwodowych komisji wyborczych ds. przeprowadzenia głosowania oraz obwodowych komisji wyborczych ds. ustalenia wyników wyborów, w zakresie określonym odrębną uchwałą PKW;
  3. zapewnienie, w wyborach organów jednostek samorządu terytorialnego, wykonania kart do głosowania, a we wszystkich wyborach dostarczenie kart do głosowania właściwym obwodowym komisjom wyborczym ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie, w sposób ustalony odrębną uchwałą PKW;
  4. wykonywanie zadań związanych z głosowaniem korespondencyjnym, tj.:
    1. przyjmowanie od komisarza wyborczego przekazanych mu przez wyborców niepełnosprawnych zgłoszeń zamiaru głosowania korespondencyjnego,
    2. w przypadku gdy:
      1. zgłoszenie nie spełnia warunków, wezwanie wyborcy do uzupełnienia zgłoszenia w terminie 1 dnia od doręczenia wezwania,
      2. zgłoszenie nie spełnia ustawowych warunków, wpłynęło po terminie lub nie zostało uzupełnione po wezwaniu, pozostawienie zgłoszenia bez rozpoznania i poinformowanie o tym wyborcy,
    3. dostarczenie pakietów wyborczych wyborcom niepełnosprawnym, którzy zgłosili zamiar głosowania korespondencyjnego, za pośrednictwem operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy Prawo pocztowe;
    4. poinformowania wójta o wysłanych pakietach wyborczych;
    5. prowadzenie wykazu pakietów wyborczych, w którym odnotowuje się fakt przygotowania oraz wysłania danego pakietu wyborczego;
    6. udział w czynnościach obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie związanych z przygotowaniem pakietów wyborczych, tj. m.in. w opieczętowaniu kart do głosowania, zamieszczeniu adresatów na kopertach zwrotnych, przygotowaniu oświadczeń o osobistym i tajnym oddaniu głosu;
  5. przyjęcie od przewodniczącego obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie w depozyt dokumentów z głosowania, opakowań zbiorczych zawierających karty do głosowania oraz pieczęci komisji z obwodów utworzonych w kraju, a także ich należyte przechowanie, gwarantujące właściwe ich zabezpieczenie, w sposób określony odrębną uchwałą PKW;
  6. przyjęcie od przewodniczącego terytorialnej komisji wyborczej w depozyt dokumentów z wyborów oraz pieczęci tej komisji wraz z protokołami głosowania w obwodach głosowania, przekazanych komisarzowi wyborczemu;
  7. udostępnianie dokumentów z głosowania znajdujących się w depozycie;
  8. wykonywanie innych zadań wynikających z PKW oraz innych czynności zleconych przez PKW i komisarzy wyborczych.

Zapłaci wójt

Zgodnie z projektem uchwały PKW czas wykonywania zadań przez urzędnika wyborczego ustalany będzie i dokumentowany przez wójta gminy, na obszarze której działa urzędnik wyborczy. Wynagrodzenie dla urzędników wyborczych – zależne od ilości przepracowanych dni – wypłacać będzie wójt. Czynności w tym zakresie wójt ma wykonywać na podstawie porozumienia zawartego z Szefem Krajowego Biura Wyborczego.

Podstawą zawarcia przedmiotowego porozumienia jest art. 191g Kodeksu wyborczego z którego wynika, iż w celu zapewnienia obsługi urzędników wyborczych oraz warunków pracy umożliwiających prawidłowe wykonywanie ich zadań, Szef Krajowego Biura Wyborczego zawiera z właściwym miejscowo wójtem porozumienie, określające w szczególności warunki organizacyjno-administracyjne, techniczne oraz zasady pokrywania kosztów z tym związanych.

Kodeks wyborczy – podobnie jak projektowana uchwała PKW – nie rozstrzygają szeregu kwestii związanych z przedmiotowym porozumieniem, a w szczególności konsekwencjami braku porozumienia w tym zakresie.

Państwowa Komisja Wyborcza planuje wydać przedmiotową uchwałę w dniu 12 marca 2018 roku. Ma ona wejść w życie z dniem podjęcia.



Autor:
Maciej Kiełbus

Partner, prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego


TAGI: Prawo wyborcze, Wójt, Wybory samorządowe,



Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu