Zdaniem WSA w Łodzi rada gminy nie może nakazać przeprowadzenia deratyzacji w regulaminie utrzymania czystości i porządku w gminie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 20 marca 2018 roku (sygn. II SA/Łd) stwierdził nieważność jednego z przepisów regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminach zobowiązującego właścicieli nieruchomości do przeprowadzenia deratyzacji.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym:

Rada gminy w uchwale z grudnia 2016 roku w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie zobowiązała właścicieli nieruchomości do przeprowadzania deratyzacji.

Prokurator Okręgowy zaskarżył powyższy przepis do sądu administracyjnego zarzucając, iż został on uchwalony z przekroczeniem zakresu delegacji ustawowej wynikającej z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Ustawa ta określa zakres przedmiotowy regulaminu, który jest aktem prawa miejscowego. Zdaniem skarżącego rada gminy jest zobowiązana do przestrzegania zakresu upoważnienia udzielonego w ustawie w zakresie tworzenia aktów prawa miejscowego, a przepisy tego aktu nie mogą wykraczać poza granice określone ustawowym upoważnieniem. Prokurator podkreślił, iż regulacje zawarte w akcie prawa miejscowego mają na celu jedynie uzupełnienie przepisów powszechnie obowiązujących rangi ustawowej, kształtujących prawa i obowiązki ich adresatów. Zdaniem prokuratora ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach upoważnia radę gminy do określenia w regulaminie obszarów podlegających obowiązkowej deratyzacji oraz terminów jej przeprowadzenia.

W ocenie prokuratora rada gminy nie mogła w regulaminie wskazać podmiotu (właściciela nieruchomości) zobowiązanego do przeprowadzenia deratyzacji. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie obejmuje bowiem upoważnienia do regulowania przez radę kwestii nałożenia na jakiekolwiek podmioty takiego obowiązku.

W odpowiedzi na skargę rada gminy wskazała, iż uwzględniła zarzut sformułowany w skardze i dokonała nowelizacji swojej uchwały poprzez wykreślenie fragmentu dotyczącego obowiązku przeprowadzenia deratyzacji. W związku z powyższym rada gminy wniosła o oddalenie skargi z uwagi na jej bezprzedmiotowość.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uznał skargę prokuratora ze w pełni uzasadnioną, uznając jednocześnie, iż brak jest podstaw do jej oddalenia.

Zdaniem Sądu art. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – stanowiący materialnoprawną podstawę podjęcia zaskarżonej uchwały „ten stanowi delegację ustawową dla wydania aktu prawa niższej rangi, ściśle określając zakres spraw, które mogą być przedmiotem unormowania uchwały rady gminy. Z jednej strony nie daje on zatem radzie gminy prawa ani do stanowienia aktów prawa miejscowego regulujących zagadnienia inne niż wymienione w tym przepisie, ani podejmowania regulacji w inny sposób niż wskazany przez ustawodawcę, gdyż oznaczałoby to wykroczenie poza zakres delegacji ustawowej. Konieczność uszczegółowienia ogólnych zapisów ustawowych nie może prowadzić do objęcia regulacją podustawową kwestii, do których upoważnienia wynikającego z przepisów ustawy organ gminy nie posiada (…). Z drugiej strony regulacja art. 4 ust. 2 ustawy ma charakter wyczerpujący, tj. uchwalając na jej podstawie regulamin utrzymania czystości i porządku, rada gminy powinna zawrzeć w nim postanowienia odnoszące się do wszystkich enumeratywnie wymienionych w ustawie zagadnień (…)”.

Z uwagi na powyższe Sąd uznał, iż rada gminy w zaskarżonej uchwal przekroczył granice upoważnienia ustawowego nakładając obowiązek deratyzacji na właścicieli nieruchomości.

Jednocześnie Sąd nie podzielił stanowiska rady gminy wskazując, iż „uchylenie uchwały przez organ stanowiący gminy nie czyni bezprzedmiotowym rozpoznania skargi na tę uchwałę.”. Zdaniem Sądu „nieobowiązywanie aktu prawnego nie oznacza (…), że przestał on kształtować stosunki prawne powstałe wcześniej, a istniejące nadal.”

Wyrok WSA w Łodzi nie jest prawomocny.

Na temat deratyzacji pisaliśmy także w następujących artykułach:

1. Problemy gminy z gryzoniami;

2. Regulaminowa walka z gryzoniami.