Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

30.12.2015

Zmiany dotyczące zawierania porozumień w sprawie egzekucji opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Nowa ustawa o administracji podatkowej wprowadza m.in. zmiany dotyczące zawierania porozumień w sprawie egzekucji opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Ewolucja przepisów dotyczących egzekucji opłaty za zagospodarowanie odpadami komunalnymi

Od czasu uchwalenia ustawy inicjującej tzw. „rewolucji śmieciowej” (tj. od 1 lipca 2011 roku) przepisy dotyczące egzekucji opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi ulegały licznym zmianom.

Początkowo w znowelizowanej ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie wprowadzono przepisów szczególnych dotyczących tej materii. Tym samym egzekucją opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi zajmować mieli się naczelnicy urzędów skarbowych oraz prezydenci niektórych miast. Przy okazji jednej z kolejnych nowelizacji (obowiązującej od 6 marca 2013 roku) zmieniono powyższą zasadę wprowadzając rozwiązania szczególne, zgodnie z którymi organem egzekucyjnym w zakresie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, uprawnionym do stosowania wszelkich środków egzekucyjnych (z wyłączeniem egzekucji z nieruchomości) stał się wójt, burmistrz, prezydent miasta (odpowiednio zarząd związku międzygminnego).

Zmienione zasady administracyjnej egzekucji opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi spotkały się ze zdecydowanym sprzeciwem większości środowisk samorządowych, w wyniku czego ustawodawca zdecydował się na dokonanie kolejnej nowelizacji w tym zakresie. Początkowo intencją ustawodawcy było przywrócenie zasad pierwotnych. Jednakże na ostatnim etapie prac legislacyjnych, wnioski zgłaszane przez niektóre gminy oraz związki międzygminne, doprowadziły do wprowadzenia rozwiązania „kompromisowego”. Jako zasadę przyjęto, iż organem egzekucyjnym ma być naczelnik urzędu skarbowego (z wyjątkiem niektórych miast, których prezydenci na podstawie przepisów szczególnych mają status organu egzekucyjnego). Jednocześnie dopuszczono możliwość zawierania porozumień administracyjnoprawnych pomiędzy naczelnikami urzędów skarbowych a wójtami, burmistrzami i prezydentami miast (odpowiednio zarządami związków międzygminnych). Porozumienia w tym zakresie nie mogą dotyczyć prowadzenia egzekucji należności pieniężnych z nieruchomości. Do tego porozumień zastosowanie znajduje art. 8 ustawy o samorządzie gminnym, z którego wynika m.in., iż gmina otrzymuje (obowiązkowo) środki finansowe w wysokości koniecznej do wykonania zadań przekazanych jej na podstawie porozumienia.

(Szerzej na temat ewolucji przepisów w tym zakresie: M. Kiełbus, Zmiany w egzekucji opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, Przegląd Komunalny 3/2015).

Stanowisko Ministerstwa Finansów

Przyjęte rozwiązania od początku budziły „wątpliwości” przedstawicieli Ministerstwa Finansów, czego najlepszym przykładem może być stanowisko tego organu przedstawione na posiedzeniu komisji sejmowych procedujących senackie poprawki do nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z listopada 2014 roku.

Ostatecznie Ministerstwo Finansów zaakceptowało wprowadzone zmiany ustawowe podchodząc jednakże dość wstrzemięźliwie do możliwości zawierania porozumień w powyższym zakresie, które ze swej istoty mają charakter czynności dwustronnie dobrowolnej (zarówno naczelnik urzędu skarbowego, jak i wójt nie są zobowiązani do zawierania tego typu porozumień – zależy to id ich dobrowolnej decyzji, która nie jest uzależniona od wystąpienia jakichkolwiek przesłanek prawnych. Wyjątkiem w przypadku wójta jest konieczność uzyskania wcześniejszej zgody rady gminy). W swoich stanowiskach Ministerstwo Finansów akcentowało brak zaplanowanych w budżecie na 2015 rok środków finansowych na realizację zadań przekazywanych w drodze porozumienia na rzecz organów gminy. Kwestia ta ma tym większe znaczenie, iż Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych jednoznacznie stwierdziła, że brak jest podstaw do finansowania przez gminę przejętych w drodze porozumienia zadań w zakresie egzekucji opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi ze środków własnych gminy, w tym w szczególności z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi (szerzej: pismo Ministerstwa Finansów z dnia 28 lipca 2015 roku, sygn. AP8.054.10.2015).

Kolejne zmiany

Kolejne zmiany w analizowanym zakresie wprowadzić ma ustawa z dnia 10 lipca 2015 roku o administracji podatkowej, która na dniach została znowelizowana ustawą z dnia 16 grudnia 2015 roku o zmianie ustawy o administracji podatkowej oraz ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw). Ustawa ta w art. 5 przewiduje możliwość powierzania przez naczelnika urzędu skarbowego prowadzenia w jego imieniu niektórych spraw należących do jego właściwości jednostce samorządu terytorialnego lub związkowi tych jednostek.

Podstawą powierzenia ma być porozumienia administracyjnoprawne, do którego odpowiednio ma być stosowany art. 8 uts. 2b – 5 ustawy o samorządzie gminnym.

Istotną nowością jest art. 5 ust. 4 ustawy o administracji podatkowej, który stanowi, iż przedmiotowe porozumienie może przewidywać, iż powierzenie prowadzenia spraw następuje bez przekazania środków finansowych na ich realizację.

Ustawa o administracji podatkowej pierwotnie miała wejść w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku, jednakże na skutek nowelizacji z grudnia 2015 roku, termin ten został przesunięty na dzień 1 lipca 2016 roku.

Próba oceny nowelizacji

W kontekście możliwości zawierania porozumień w zakresie egzekucji opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi ustawa o administracji podatkowej nie wprowadza żadnych istotnych zmian. Ewentualne porozumienia będą po jej wejściu w życie znajdowały podstawę prawną w dwóch (a nawet trzech, jeśli doliczyć art. 8 ustawy o samorządzie gminnym) niezależnych od siebie aktach prawnych, który każdy niezależnie od siebie byłby wystarczający do zawarcia tego typu porozumienia.

Najistotniejsze wątpliwości budzi możliwość zawierania porozumień „nieodpłatnych”. Będą one bowiem skutkowały koniecznością wydatkowania środków własnych na realizację zadania z zakresu administracji rządowej. Tymczasem środki własne jednostek samorządu terytorialnego powinny być wydatkowane wyłącznie na realizację zadań własnych. W konsekwencji pojawia się pytania czy zgodnie z przepisami prawa samorządowego możliwym będzie zawarcie takiego porozumienia. Pojawia się także wątpliwość dotyczące ewentualnej odpowiedzialności z zakresu dyscypliny finansów publicznych w tym zakresie.

Odrębną kwestią pozostaje możliwość finansowania powyższego zadania ze środków pochodzących z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach trzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy (!). Realizacja tych zadań, w zakresie określonym w art. 6r ust. 2 – 2c tejże ustawy, finansowana jest z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Wśród zadań tych ustawodawca wymienia koszty obsługi administracyjnej systemu gospodarki odpadami komunalnymi. W praktyce dość szybko pojawią się wątpliwości, czy pojęcie to obejmuje także koszty prowadzenia postępowań egzekucyjnych, czy też wyłącznie podejmowanie czynności wierzycielskich. W przypadku gmin i związków międzygminnych posiadających wolne środki finansowe może pojawić się próba uzasadnienia pierwszej ze wskazanych interpretacji, mimo iż na gruncie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach może się ona okazać wadliwa. Pomocne w tym zakresie może okazać się stanowisko poszczególnych regionalnych izb obrachunkowych, czy też Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, jednakże na jego wydania przyjedzie nam zapewne jeszcze poczekać.

 

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj
DZIAŁY:
Ustrój

Autor artykułu

Maciej Kiełbus

Partner, prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego

Więcej z Przepisów §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj