Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

WSA w Poznaniu stwierdził, że rada gminy stwierdzając wygaśnięcie mandatu radnego w związku z naruszeniem zakazu prowadzenia działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego, musi należycie udowodnić poprzez zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, że postępowanie radnego naruszało przepisy antykorupcyjne.

Wyrokiem z dnia 11 marca 2015 r. (sygn. akt IV SA/Po 1366/14) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu stwierdził nieważność uchwały rady gminy w przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnego. Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Rada gminy uchwałą z czerwca 2013 r. stwierdziła wygaśnięcie mandatu radnego w związku z niezaprzestaniem zarządzania działalnością gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, polegającej na wynajmie powierzchni boiska sportowego i prowadzeniu działalności gastronomicznej.

Uchwała ta została zaskarżona przez Wojewodę Wielkopolskiego, który w skardze do WSA w Poznaniu zarzucił Radzie brak uzasadnienia podjętej uchwały oraz stwierdzenie wygaśnięcia mandatu radnego mimo niewykazania w wystarczającym stopniu faktu prowadzenia przez niego działalności gospodarczej.

W odpowiedzi na skargę organ wskazał, że projekt uchwały, który otrzymali przed głosowaniem radni zawierał uzasadnienie, a fakt, że Wojewoda nie miał wglądu do tego uzasadnienia w chwili przekazania uchwały nie miał znaczenia dla sprawy, zwłaszcza w sytuacji, gdy uzasadnienie zostało mu później udostępnione. Organ wskazał także na szereg okoliczności, z których w jego ocenie jednoznacznie wynika fakt zarządzania działalnością gospodarczą przez radnego. Zaznaczył, że piastuje on funkcję prezesa stowarzyszenia, które korzysta bezpośrednio ze środków budżetu gminy, a drużyna sportowa należąca do tego stowarzyszenia prowadzi działalność gospodarczą.

Wyrokiem z dnia 21 maja 2014 r., sygn. akt IV SA/Po 1072/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały. W uzasadnieniu wskazał, że zaskarżona uchwała została podjęta bez należytego wykazania, że istnieją okoliczności faktyczne uzasadniające zastosowanie art. 24 f ust.1 u.s.g. WSA uznał, że brak uzasadnienia ww. uchwały przesądza o jej nieważności.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniosła rada gminy, zarzucając jej naruszenie prawa materialnego i przepisów postępowania.

NSA w wyroku z 26 września 2014 r. sygn. akt II OSK 2282/14 podzielił jeden z zarzutów skarżącej kasacyjnie, dotyczący bezpodstawnego twierdzenia WSA, jakoby brak uzasadnienia do uchwały stanowił przesłankę do stwierdzenia nieważności tej uchwały. W ocenie NSA żaden przepis powszechnie obowiązującego prawa nie nakłada na radę gminy obowiązku uzasadniania uchwały o wygaśnięciu mandatu radnego, a ocena zgodności z prawem uchwały pozbawionej uzasadnienia powinna zostać dokonana w oparciu o dowody, które stanowiły podstawę jej wydania [przedstawiany wyrok był już opisywany na portalu – zob. Spór wokół ustalenia przyczyn wygaśnięcia mandatu radnego].

Jednocześnie NSA odrzucił pozostałe zarzuty oraz przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez WSA.

Mając na uwadze wytyczne sformułowane przez NSA, WSA ponownie rozpoznając sprawę, dokonał oceny legalności zaskarżonej uchwały na podstawie dokumentów zgromadzonych w sprawie, uznając, że nie jest wymagane uzasadnienie takiej uchwały.

WSA wskazał, że oceniając zarzut naruszenia przez Radnego art. 24f u.s.g. należy mieć na uwadze fakt, że przepis ten wymaga wykazania, że radny prowadził działalność gospodarczą na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskał mandat, bądź zarządzał taką działalnością lub był jej przedstawicielem czy pełnomocnikiem.

W dalszej części uzasadnienia, WSA dokonał wnikliwej wykładni przepisu art. 24 f u.s.g. i stwierdził, że pojęcie „wykorzystania mienia” ujmowane być musi bardzo szeroko, tj. obejmować każdą sytuację, w której do korzystania z mienia gminnego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dochodzi, bez względu na to czy owo wykorzystanie ma podstawę prawną, czy też nie, jest stałe bądź jednorazowe oraz odpłatne bądź też nie (por wyrok NSA z 5 listopada 2010r., II OSK 1714/10). Nie ma natomiast znaczenia ustalenie czy z tej działalności radny uzyskuje osobiste korzyści. Istotne jest jednak „powiązanie” wykorzystania mienia komunalnego z prowadzoną przez radnego działalnością gospodarczą lub zarządzaniem taką działalnością.

WSA zaznaczył także, że aby przyjąć, że mamy do czynienia z wykonywaniem działalności gospodarczej decydujące jest kryterium przedmiotowe i charakter takiej działalności. Określenie „w sposób zorganizowany i ciągły” wskazuje, że działalność ta ma z założenia być wykonywana w sposób zorganizowany i nastawiona na nieokreślony z góry okres czasu, który nie oznacza jednak konieczności wykonywania działalności bez przerwy. Istotny jest natomiast zamiar powtarzalności określonych czynności celem osiągnięcia dochodu, ponieważ incydentalne i jednorazowe czynności nie mogą być, co do zasady zakwalifikowane jako prowadzenie działalności gospodarczej, o ile przy ich wykonywaniu nie było zamiaru powtarzalności. (Wyrok NSA z dnia 28 kwietnia 2011 r. II OSK 333/11).

WSA rozróżnił również jednorazową i incydentalną działalność gospodarczą od jednorazowego i incydentalnego wykorzystania mienia komunalnego przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Bowiem nawet w sytuacji takiego jednorazowego wykorzystania mienia przy prowadzonej przez radnego działalności zachodzi konieczność wygaśnięcia mandatu w trybie art. 24 f u.s.g.

Uwzględniając dokonaną wykładnię przepisów Sąd stwierdził, że w rozpoznanej sprawie brak jest jednoznacznych ustaleń w materiale przedstawionym przez gminę, co do zakresu naruszenia przez radnego art. 24 f u.s.g. Podkreślił, że w materiale sprawy nie zamieszczono żadnych dowodów wskazujących na prowadzenie przez stowarzyszenie działalności gospodarczej polegającej na kilkukrotnym wynajmie innym podmiotom boiska gminy w celu prowadzenia przez nich działalności gastronomicznej.

W tym kontekście WSA zaznaczył, że do uchwały nie dołączono umów najmu, faktur lub innych dokumentów, ani zeznań świadków (w sytuacji, gdyby umowy były zawarte w formie ustnej). Nie ustalono także ile razy ów najem miał miejsce oraz czy miał on charakter incydentalny, czy też zorganizowany. Oprócz tego nie dokonano także wielu innych, wymienionych w wyroku, niezbędnych ustaleń.

Tym samym WSA ponownie rozpoznając sprawę uznał, że w przypadku stowarzyszenia, które nie może prowadzić działalności gospodarczej a ją faktycznie prowadziło w ten sposób, że kilkakrotnie (tj. w sposób zorganizowany i ciągły) wynajmowało innym podmiotom boisko sportowe należące do zasobów komunalnych gminy na prowadzenie przez nich usług gastronomicznych, czerpiąc zyski z tego tytułu, to wówczas prezes zarządu takiego stowarzyszenia będąc jednocześnie radnym naruszałby dyspozycję art. 24 f ust. 1 u.s.g.

Jednakże powyższe okoliczności muszą być przez radę gminy w każdym przypadku należycie udowodnione, natomiast w przedstawionym materiale dowodowym znalazło się wiele niejasności, niespójności i brakuje dowodów wskazujących na zorganizowany i ciągły charakter działań stowarzyszenia polegający na kilkakrotnym wynajmie boiska sportowego.

Wyrok jest nieprawomocny.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj