Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

30.01.2015

Spór wokół ustalenia przyczyn wygaśnięcia mandatu radnego

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Stwierdzenie wygaśnięcia mandatu radnego musi zostać poprzedzone rzetelną oceną stanu faktycznego.

Uchwałą z czerwca 2013 r. Rada Miejska stwierdziła wygaśnięcie mandatu radnego z powodu kontynuowania przez niego zarządzania działalnością gospodarczą z wykorzystaniem mienia gminy. Uchwała została podjęta na podstawie art. 190 ust. 1 pkt 2a oraz ust. 2 i 4 Ordynacji wyborczej w zw. z art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 16 ust. 2a ustawy z dn. 5 stycznia 2011 r. – przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 113 z późn. zm.). Rada Miejska w oparciu o powyższe przepisy uznała, iż doszło do naruszenie przez radnego zakazu wynikającego z art. 24f ustawy o samorządzie gminnym „polegającego na otrzymywaniu przez Gminne Stowarzyszenie L. Z. S. (…), którego Radny jest prezesem, dotacji z budżetu gminy w latach 2011-2013. Nadto wskazano, że drużyna z S., która należy do struktur Stowarzyszenia w dniu [...] czerwca 2011 r., prowadziła działalność gospodarczą na majątku gminnym poprzez wynajem powierzchni boiska w S. i prowadzenie działalności gastronomicznej polegającej na uzyskiwaniu środków na działalność statutową”.

Organ nadzoru, chcąc wyjaśnić wątpliwości co do legalności uchwały, w oparciu o art. 88 w zw. z art. 90 ust. 1 ustawy z dn. 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym dwukrotnie wzywał Przewodniczącego Rady do wskazania dowodów, w oparciu o które została podjęta powyższa uchwała. Przewodniczący Rady w odpowiedzi załączył dodatkowe dokumenty, które okazały się nieprzekonujące dla organu nadzoru.

W oparciu o zgromadzony materiał dowodowy Wojewoda wniósł skargę do WSA w Poznaniu.

W ocenie organu nadzoru w przedmiotowej sprawie Rada Miasta nie wykazała w sposób jednoznaczny, iż doszło do naruszenia zakazów skutkujących wygaśnięciem mandatu radnego. Wojewoda wskazał w skardze, że w u.s.g. nie znajduje się osobna definicja działalności gospodarczej, dlatego należałoby się odnieść do art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej [dalej: u.s.d.g.], który w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania. Stowarzyszenie bowiem prowadzi działalność w oparciu o przepisy ustawy z dn. 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. Z 2001 r., Nr 112, poz 654 ze zm.). Status stowarzyszenia nie przewiduje możliwości prowadzenia działalności gospodarczej w ramach swojej działalności. Wojewoda wskazał również, że prowadzenie drużyny sportowej w ramach stowarzyszenia nie może być bezpośrednio utożsamiane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zwrócił on także uwagę na to, że wykorzystanie mienia gminy do prowadzenia działalności gospodarczej, na które wskazywała Rada Miejska powołując się na art. 24f u.s.g. nie ma tutaj zastosowania, ponieważ radny nie prowadził działalności gospodarczej w rozumieniu tego artykułu.

W odpowiedzi na skargę Rada Miejska wskazała, że w oparciu o informacje, jakie posiada, wynika wprost, że Stowarzyszenie wykorzystywało środki z budżetu gminy. Organ nadmienił, że z oczywistych faktów znanych z urzędu wynikało, że Stowarzyszenie prowadzi działalność gospodarczą. Dodatkowo organ wskazał, że w toku weryfikacji Wojewoda nie stwierdził żadnych uchybień formalno-prawnych, skutkujących orzeczeniem o nieważności uchwały w trybie art. 90 u.s.g. w związku z tym wnoszenie skargi oznacza jedynie brak konsekwencji. Organ podkreśla, że tym bardziej, jeśli w statucie jest zapis o braku możliwości prowadzenia działalności to prowadzenie tej działalności przedstawia Stowarzyszenie w jeszcze gorszym świetle.

WSA w Poznaniu wyrokiem z dn. 21 maja 2014 r. sygn. IV SA/Po 1072/13 uwzględnił skargę Wojewody i stwierdził nieważność uchwały Rady z czerwca 2013 r. w przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnego.

Sąd, odwołując się do art. 24f ust. 1 u.s.g., który ma charakter antykorupcyjny wskazał, że radny nie może prowadzić działalności oraz zarządzać taką działalnością, jeżeli do tego wykorzystywane jest mienie gminy. WSA w Poznaniu podkreślił, że do wygaśnięcia mandatu radnego te dwa warunki muszą zostać spełnione łącznie.

Podstawą do wygaśnięcia mandatu radnego był przepis art. 190 ust. 2 w zw. z art. 190 ust. 1 pkt 2a ustawy z dn. 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. z 2010 r. Nr 176, poz. 1190 ze zm.), a także wskazany powyżej art. 24f ust. 1 u.s.g. w związku z art. 16 ust. 3 ustawy dn. 5 stycznia 2011 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21 poz. 113 ze zm.).

Zgodnie z powyższym radny, który przed dniem wyboru sprawował określone w odrębnych przepisach funkcje lub prowadził działalność, jest zobowiązany do zrzeczenia się jej oraz do zaprzestania działalności w przeciągu 3 miesięcy od dnia, w którym złożył ślubowanie. Jeśli tego nie zrobi Rada Miejska w formie uchwały w przeciągu miesiąca stwierdza wygaśnięcie jego mandatu. Sąd stwierdził, że uchwała będąca przedmiotem sporu nie zawiera uzasadnienia, a zatem Rada Miejska nie dokonała prawidłowego ustalenia stanu faktycznego oraz nie przedstawiła materiału dowodowego na poparcie swoich zarzutów. Nie zostały w niej zawarte żadne argumenty mające znaczenie prawne w przedmiotowej sprawie oraz nie zostały załączone żadne dokumenty, które mogłyby być dowodami w sprawie.

Sąd zarzucił Radzie, że uchwała została skonstruowana lakonicznie oraz była niedostatecznie umotywowana. Zarzucił także organowi gminy brak analizy dwóch wyżej opisanych przesłanek, którą muszą wystąpić łącznie, by mandat radnego mógł skutkować wygaszeniem. Organ nie ocenił bowiem, czy radny zarządzał działalnością z wykorzystaniem mienia gminy oraz, czy jeśli nastąpiło korzystanie z mienia gminy to miało ono charakter incydentalny czy ciągły. W ocenianym stanie faktycznym nie wiadomo na przykład, czy kilkukrotne zorganizowanie działalności gastronomicznej na boisku gminnym miało charakter zarobkowy.

Sąd zarzucił również radzie naruszenie konstytucyjnej zasady proporcjonalności, bowiem Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 13.03.2007 r., sygn. K 8/07 podkreślił, że regulacje dotyczące wygaśnięcia mandatu radnego ingerują w prawa wyborcze, a podlegają one ochronie konstytucyjnej. Reasumując, Sąd uznał, że przedmiotowa uchwała została podjęta bez należytego rozpatrzenia materiału dowodowego, a także z brakiem wyjaśnienia wszystkich okoliczności faktycznych.

W oparciu o powyższe przesłanki na podstawie art. 147 § 1 p.p.s.a. WSA w Poznaniu stwierdził nieważność przedmiotowej uchwały.

Od powyższego wyroku Rada Miejska złożyła skargę kasacyjną. W skardze organ zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię, a także niewłaściwe zastosowanie art. 24f u.s.g. oraz przepisów proceduralnych tj. 141 § 4 p.p.s.a. oraz 152 p.p.s.a. W uzasadnieniu Rada Miejska wskazała, że stwierdzając wygaśnięcie mandatu radnego Rada Miejska miała pełną wiedzę o tym, że radny był Prezesem stowarzyszenia oraz, że stowarzyszenie to prowadziło działalność gospodarczą. W związku z tym Rada Miejska uznała, że nie ma potrzeby dalszego dokumentowania stanu faktycznego. Rada Miejska wskazała, że w statucie stowarzyszenia nie było zapisu o działalności gospodarczej, ale stowarzyszenie faktycznie prowadziło taką działalność, do której nie uprawnia jej brak zapisu. W opinii Rady radni mieli pełną wiedzę o działalności radnego oraz otrzymali projekt uzasadnienia uchwały, z którym się zapoznali. Jak wskazała Rada Miejska, działalność gospodarcza radnego była przedmiotem naocznej obserwacji niektórych radnych mogących potwierdzić ten stan faktyczny.

NSA, rozpatrując powyższą skargę kasacyjną w pierwszej kolejności uznał za zasadny zarzut Rady Miasta dotyczący naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. Przepis ten wskazuje, że uzasadnienie wyroku powinno zawierać m.in. podstawę prawną wraz z uzasadnieniem. W ocenie NSA, uzasadnienie wyroku WSA w Poznaniu nie spełnia powyższego wymogu.

Odnosząc się do wskazanego przez WSA w Poznaniu obowiązku uzasadnienia uchwały przez Radę w celu umożliwienia postawienia zarzutów, NSA wskazał, że WSA w Poznaniu nie podaje przepisu, na podstawie którego Rada Miejska miałaby sporządzić uzasadnienie. Zalecenia WSA w Poznaniu można by przypisać wymogom, jakie musi spełniać decyzja administracyjna z art. 107 § 3 k.p.a., a jak zaznaczył NSA, nie ma to żadnego związku czy odniesienia do uchwał podejmowanych przez Radę, bowiem przepisów k.p.a. nie stosuje się do legislacji uchwałodawczej. NSA podkreślił, że uzasadnienie uchwały przez radę jest niewątpliwie dużą zaletą, ale brak uzasadnienia nie powoduje żadnego naruszenia prawa, a tym bardziej rażącego. Wskazał, że WSA w Poznaniu wykazał się pewną niekonsekwencją, wskazując, że poprzez brak uzasadnienia uchwały nie można dokonać oceny zaistniałej sytuacji, a jednak w dalszej części dokonuje takiej oceny. W analizowanym przypadku NSA zarzucił WSA w Poznaniu ogólnikowość oraz brak wnikliwości przy wydawaniu wyroku.

Zarzut braku analizy przez Radę spełnienia dwóch przesłanek, o których mowa w art. 24f u.s.g. w ocenie NSA jest bezpodstawny. WSA w Poznaniu powinien dokonać analizy, czy kilkukrotne wynajęcie boiska sportowego może zostać zakwalifikowana jako działalność gospodarcza. Tymczasem WSA w Poznaniu „pomieszał” argumentację związaną z naruszeniem przepisów prawa materialnego z argumentacją odnoszącą się do prawidłowości ustaleń faktycznych. Niezasadny jest zarzut wobec Rady gminy w kontekście braku ustalenia, czy stowarzyszenie wiązała umowa najmu z gminą. By ocenić zgodność z prawem uchwały ważne jest ustalenie, czy stowarzyszenie wynajmowało innym podmiotom boisko, które należało do gminy w celu prowadzenia usług gastronomicznych.

W kontekście art. 24f u.s.g. NSA uznał, że WSA w Poznaniu powinien wskazać, w jaki sposób doszło do naruszenia tego przepisu. Odnosząc się do zarzutu z art. 190 ust. 1 pkt 2a oraz ust. 2 i 4 Ordynacji wyborczej w ocenie NSA, sąd powinien wskazać, o jaki przepis, jakiego aktu prawnego chodzi.

W związku z powyższym NSA na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a. i art. 207 § 2 p.p.s.a. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania WSA w Poznaniu. 

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj
DZIAŁY:
Ustrój

Autorzy artykułu

Maciej Kiełbus

Partner, prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego

Martyna Kabacińska

absolwentka Wydziału Prawa i Administracji UAM, wspiera KN Ad Rem, uczestniczy w inicjatywach związanych z prawem administracyjnym.

Więcej z Wokandy §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj