Kwalifikacja studni jako obiektu podlegającego opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości budzi w praktyce wiele wątpliwości. Konstrukcja przepisów o podatkach i opłatach lokalnych sprawia, że obiekt tego rodzaju zaliczany może być w zależności od rodzaju oraz technologii wykonania do różnych kategorii opodatkowania.

Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, wśród przedmiotów opodatkowania podatkiem od nieruchomości wymienia m.in. budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (por. art. 2 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).

Zgodnie z regulacją art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, budowlę w podatku od nieruchomości stanowi obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.

Przepisy ustawy formułując definicję w zakresie pojęcia budowli, nakazują posługiwać się regulacjami prawa budowlanego (ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane). Jest to równoznaczne z koniecznością analizy stosownych przepisów m.in. w zakresie formułowanego na gruncie prawa budowlanego pojęcia obiektu budowlanego, budowli oraz urządzenia budowlanego – z uwzględnieniem jednak, że wykładnia omawianych pojęć dokonywana jest w celu określenia obowiązku podatkowego, a nie dla potrzeb określenia zakresu obowiązków w procesie budowlanym.

Zaprezentowana konstrukcja pozwala w stosunku do studni przyjąć co najmniej dwa możliwe sposoby opodatkowania takich obiektów.

Z jednej strony prawo budowlane pozwala klasyfikować kategorię studni potencjalnie zarówno do obiektów budowlanych będących budowlami (budowli hydrotechnicznych bądź budowli ziemnych, a w niektórych sytuacjach do kategorii konstrukcji oporowych). Z drugiej natomiast, posługując się funkcjonalnym przeznaczeniem tego rodzaju obiektów, przyjąć można niekiedy, że studnia głębinowa pełni rolę urządzenia budowlanego, zapewniającego wykorzystanie obiektu (np. budynku) zgodnie z jego przeznaczeniem.

Niezależnie od powyższego proces opodatkowania studni rozpocząć należy od ustalenia podmiotu władającego. Tylko bowiem studnie znajdujące się w posiadaniu przedsiębiorcy, a zatem te, które będą związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

Jeśli chodzi o opodatkowanie studni jako budowli w ramach kategorii obiektów budowlanych, zgodnie z utrwalonym już orzecznictwem sądownictwa administracyjnego, w pierwszej kolejności należy dokonać kwalifikacji studni do budowli wskazanych wprost w przepisach prawa budowlanego. Jak już zostało wskazane wcześniej wśród wspomnianego katalogu budowli (art. 3 pkt 3 prawa budowlanego) znajdują się m.in. budowle ziemne, budowle hydrotechniczne oraz konstrukcje oporowe. Kwalifikacja rzeczywistego obiektu w dużej mierze zależeć będzie od technologii jego wykonania. Szczególne regulacje w tym zakresie zawierają przepisy określające wymagania, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane. Przepisy, o których mowa w konkretnych sprawach okazać mogą się pomocne dla ustalenia obiektywnego charakteru rzeczywistego obiektu (aktem tego rodzaju jest np. rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.).

W przywołanych przepisach dla kategorii studni kopanych, określa się, że wymagają one stosownych konstrukcji zapobiegających osuwaniu się ziemi. W takim przypadku studnia kopana zakwalifikowana może być do kategorii konstrukcji oporowych. W przypadku studni wierconych, których budowa polega na wywierceniu otworu w ziemi oraz wprowadzeniu tam rur i innych urządzeń, można zastanawiać się nad kwalifikacją tego typu obiektów do kategorii budowli ziemnych. W orzecznictwie na gruncie prawa budowlanego (np. WSA w Rzeszowie w wyroku z 16 stycznia 2008 r. (sygn. II SA/Rz 731/07) podkreśla się, że budowla ziemna to taka, której podstawowym tworzywem jest ziemia. Oznacza to, że powinna być ona wykonana w gruncie lub z gruntu. Jednocześnie budowla ziemna musi mieć charakter kubaturowy, być widoczna i istnieć w kategoriach obiektywnych. Oczywiście podkreślenia wymaga, że na potrzeby opodatkowania definicja budowli formułowana na gruncie prawa budowlanego ma inny charakter aniżeli ta funkcjonująca na gruncie procesu budowlanego, jednakże należy zgodzić się, że obiektywnie rzecz biorąc obiekt studni wierconej może posiadać cechy budowli ziemnej.

Wreszcie studnie kwalifikować można również w kategoriach ujęcia wód podziemnych. W omawianej opcji należy zwrócić uwagę na możliwość zakwalifikowania studni do kategorii budowli hydrotechnicznych służących korzystaniu z zasobów wodnych (w kontekście wymogów sformułowanych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 września 2011 r., sygn. akt P 33/09 istotne jest pod kątem opodatkowania, aby obiekt budowlany był wprost wymieniony w przepisach ustawy prawo budowlane lub w załączniku do niej – ujęcia wód podziemnych wymienione są w załączniku do ustawy prawo budowlane, w kategorii XXX obiektów budowlanych).

Niezależnie od kwalifikacji studni do kategorii budowli (jako obiektu budowlanego), wątpliwości budzić może kwestia opodatkowania jej podatkiem od nieruchomości w całości tj. wraz z urządzeniami służącymi do poboru wody (np. pompa, rury, filtry itp.). Od 28.06.2015 r. przepisy Prawa budowlanego w zakresie w jakim wpływają na przedmiot opodatkowania (za sprawą odesłania w przepisach o podatkach i opłatach lokalnych) wskazują, że obiektem budowlanym (a zatem także budowlą) jest obiekt wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania tego obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Wskazać w tym zakresie należy, na ewentualność potencjalnej kwalifikacji urządzeń takich jak pompa czy rury do elementów koniecznych studni, bez których niemożliwym byłoby jej użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem. Studnia bez szeregu urządzeń takich jak pompa czy rury nie spełnia swoich podstawowych funkcji. Problematycznym jawić może się natomiast problem kwalifikacji ww. urządzeń do kategorii instalacji. Termin „instalacja” w przepisach podatkowych nie ma definicji legalnej, zgodne z definicją językową (sjp.pwn.pl), instalacja to zespół przewodów i urządzeń doprowadzających elektryczność, gaz, wodę itp. do jakichś obiektów lub pomieszczeń, z którym wiąże się synonimy „sieć”, „media”. Wykładnia językowa nie daje jednoznacznych rezultatów, chociaż zdaje się przemawiać raczej za objęciem opodatkowaniem jako budowli także powiązanych z nią technicznie elementów służących pobieraniu wody. Z pewnością w najbliższym czasie orzecznictwo sądowe stanie przed koniecznością odczytania znaczenia pojęcia „instalacji” stanowiących integralną część obiektu budowlanego, co sygnalizowaną wątpliwość pozwoli wyjaśnić.

Jak już wspomniano w początkowym fragmencie artykułu, budowlą w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych jest również urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Prawo budowlane określa urządzenie budowlane jako  urządzenie techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza (np. przyłącze elektroenergetyczne) i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki.

Niewątpliwie w przypadku studni, która zasila w wodę jakikolwiek obiekt budowlany (np. magazyn, halę produkcyjną czy obiekty biurowe) związek funkcjonalny, a więc taki, który zapewnia użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z jego przeznaczeniem, występuje. Istnieje zatem – potencjalnie – możliwość kwalifikowania studni na gruncie podatku od nieruchomości również do kategorii urządzeń budowlanych stanowiących budowlę opodatkowaną podatkiem od nieruchomości.

Podsumowując, opodatkowanie studni jako budowli podatkiem od nieruchomości uzależnione jest od określonych okoliczności stanu faktycznego. Przepisy regulujące opodatkowanie obiektów budowlanych pozwalają na różne jej kwalifikacje. W niektórych przypadkach przypisanie określonego rodzaju studni do budowli danego rodzaju może wymagać przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego, dysponującego stosowną wiedzą techniczną.

_________________________________________________________________________

Szukasz pomocy prawnej w opisanym przez nas zakresie?

Sprawdź naszą PROPOZYCJĘ.