Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Alternatywą dla uiszczania opłat za usuwane drzewa i krzewy może być wykonanie nasadzeń zastępczych.

Opłaty  i nasadzenia zastępcze stanowią formy zagwarantowania rekompensaty przyrodniczej za usunięcie drzew lub krzewów. Pomimo nowelizacji ustawy o ochronie przyrody [dalej: u.o.p.], która weszła w życie 28 sierpnia 2015 r. należy uznać, że w dalszym ciągu brak jest precyzyjnych i jednoznacznych zasad kształtowania nasadzeń zastępczych w zamian za usuwane drzewa i krzewy. W szczególności ze znowelizowanych przepisów nie wynika, w jaki sposób organ powinien określać liczebność nasadzeń zastępczych.  

Znowelizowane przepisy dotyczące nasadzeń zastępczych

Zgodnie z art. 83c ust. 3 u.o.p. dodanym do ustawy na mocy wspomnianej nowelizacji, wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu może być uzależnione od określonych przez organ nasadzeń zastępczych. Przepis ten nie precyzuje, kiedy (w jakich przypadkach) należy stosować nasadzenia zastępcze w zamian za drzewa usuwane, pozostawiając tę kwestię uznaniu organu wydającego zezwolenie.

Z art. 83b) ust. 1 pkt 9 znowelizowanej u.o.p. wynika z kolei, że jeżeli wnioskodawca planuje wykonanie nasadzeń zastępczych w zamian za usuwane drzewa lub krzewy, wniosek o wydanie zezwolenia powinien zawierać projekt planu nasadzeń zastępczych, rozumianych jako posadzenie drzew lub krzewów, w liczbie nie mniejszej niż liczba usuwanych drzew lub o powierzchni nie mniejszej niż powierzchnia usuwanych krzewów, stanowiących kompensację przyrodniczą za usuwane drzewa i krzewy w rozumieniu art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, wykonany w formie rysunku, mapy lub projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz informację o liczbie, gatunku lub odmianie drzew lub krzewów oraz miejscu i planowanym terminie wykonania nasadzeń zastępczych.

Stosownie do art. 83c ust. 4 u.o.p. organ, wydając zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu uzależnione od wykonania nasadzeń zastępczych, bierze pod uwagę w szczególności dostępność miejsc do nasadzeń zastępczych oraz określone w przepisie cechy usuwanego drzewa lub krzewu (m. in. ich wartość przyrodniczą, w tym rozmiar drzewa lub powierzchnię krzewów oraz funkcje, jakie pełnią w ekosystemie).

Wreszcie zgodnie z art. 83d ust. 2 u.o.p. w takim przypadku zezwolenie określa m.in. liczbę drzew lub wielkość powierzchni krzewów, które mają zostać nasadzone w ramach nasadzeń zastępczych.

Co najmniej jedno nowe drzewo w zamian za jedno usuwane?

Wobec zaprezentowanej konstrukcji przepisów pojawia się pytanie, czy w stanie prawnym po nowelizacji u.o.p. organ uzależniając wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu od wykonania nasadzeń zastępczych musi nałożyć obowiązek dokonania nasadzeń w liczbie nie mniejszej niż liczba usuwanych drzew lub o powierzchni nie mniejszej niż powierzchnia usuwanych krzewów (co najmniej 1:1), czy też może określić mniejszą liczbę lub powierzchnię nasadzeń zastępczych np. z uwagi na powierzchnię i stopień zadrzewienia danej nieruchomości ustalić, że za 15 usuwanych drzew należy dokonać 13 nasadzeń zastępczych.

Odpowiedź na to pytanie zdaje się wynikać, z ww. art. 83b) ust. 1 pkt 9 a) u.o.p. zgodnie z którym, przez nasadzenia zastępcze rozumie się posadzenie drzew lub krzewów, w liczbie nie mniejszej niż liczba usuwanych drzew lub o powierzchni nie mniejszej niż powierzchnia usuwanych krzewów, co oznaczałoby konieczność określenia przez organ liczby nasadzeń zastępczych zgodnie ze wskazaniem zawartym w tym przepisie. Trzeba jednak zwrócić uwagę na okoliczność, że definicji nasadzeń zastępczych nie wprowadzono do słowniczka ustawowego, a regulacja ta znajduje się w przepisie dotyczącym obowiązku dołączenia przez wnioskodawcę do wniosku o zezwolenie projektu planu nasadzeń zastępczych, o ile wnioskodawca takie nasadzenia planuje. Dzięki temu organ wydający decyzję ma dysponować wiedzą o propozycji strony co do zamiaru wykonania nasadzeń zastępczych, ich rodzaju, dostępności miejsca do nasadzeń i ilości nasadzeń.

Organ nie jest jednak związany informacjami podanymi przez wnioskodawcę. Co więcej, organ może uzależnić wydanie zezwolenia na usunięcie drzew i krzewów od dokonania nasadzeń zastępczych również w sytuacji, gdy wnioskodawca o to nie wnosi (a tym samym nie załączył do wniosku projektu planu nasadzeń zastępczych). W takim przypadku organ określa w zezwoleniu liczbę drzew lub wielkość powierzchni krzewów, które mają zostać nasadzone w ramach nasadzeń zastępczych biorąc pod uwagę m. in. dostępność miejsc do nasadzeń zastępczych, przy czym wprost ze znowelizowanych przepisów nie wynika, że organ ma obowiązek ustalić te wartości na poziomie nie mniejszym niż liczba usuwanych drzew lub powierzchnia usuwanych krzewów.

Przed nowelizacją

Do 28 sierpnia 2015 r. kwestię tę regulował art. 83 ust. 3 u.o.p., który wprost stanowił, że wydanie zezwolenia może być uzależnione od przesadzenia drzew lub krzewów w miejsce wskazane przez wydającego zezwolenie albo zastąpienia ich innymi drzewami lub krzewami, w liczbie nie mniejszej niż liczba usuwanych drzew lub krzewów. Przepis ten zatem wprost określał minimalną liczbę drzew lub powierzchnię krzewów, którą należy posadzić w ramach nasadzeń zastępczych. 

Po nowelizacji

Marszałek Sejmu w piśmie skierowanym do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie dotyczącej zbadania zgodności z Konstytucją art. 83 ust. 3 u.o.p. w brzmieniu sprzed nowelizacji, odniósł się do przedmiotowej nowelizacji i wskazał, że „W stanie prawnym po nowelizacji wymaganie dotyczące liczebności nowych drzew lub krzewów zostało w pewnym stopniu zmodyfikowane, nadal jednak obowiązuje. Odnosi się ono do projektu planu nasadzeń zastępczych, stanowiącego fakultatywny element wniosku o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu”[1].

Nie ulega zatem wątpliwości, że jeśli wnioskodawca planuje wykonać nasadzenia zastępcze i wnosi o to we wniosku o wydanie zezwolenia, ma obowiązek w planie nasadzeń przyjąć liczbę nasadzeń zastępczych nie mniejszą niż liczba usuwanych drzew lub powierzchnię krzewów przewidzianych do nasadzeń zastępczych jako nie mniejszą niż powierzchnia usuwanych krzewów. Analogicznego obowiązku ustawodawca wprost nie nałożył na organ wydający zezwolenie.

Podsumowanie

Kwestia ta może budzić wątpliwości w praktyce z uwagi na kształt ww. przepisów,  jednakże biorąc pod uwagę fakt, że w przytoczonym powyżej art. 83b) ust. 1 pkt 9 a) u.o.p. wskazano na sposób rozumienia pojęcia nasadzeń zastępczych, a także mając na względzie okoliczność, że nasadzenia te mają stanowić adekwatną kompensację przyrodniczą bez wątpienia należy uznać, iż na gruncie znowelizowanych przepisów, podobnie zresztą jak przed nowelizacją, organ nie ma możliwości określenia liczby nasadzeń zastępczych mniejszej niż liczba usuwanych drzew lub określenia powierzchni nasadzanych krzewów mniejszej niż powierzchnia usuwanych krzewów. Co więcej, może określić liczebność nasadzeń zastępczych wyższą niż wynikająca ze współczynnika 1:1 np. ustalić, że w zamian za jedno usuwane drzewo należy wprowadzić 3 drzewa w ramach nasadzeń zastępczych (proporcja 1:3). Uznanie, że możliwe jest określenie mniejszej liczby nasadzeń zastępczych niż liczba usuwanych drzew prowadziłoby to do sytuacji, w której wnioskodawca za pewne usuwane drzewa nie ponosiłby ani opłat, ani nie musiałby dokonywać w zamian za ich wycinkę nasadzeń zastępczych. Jeśli z uwagi na brak dostępności miejsc do nasadzeń zastępczych nie jest możliwe dokonanie nasadzeń w proporcji co najmniej 1:1, za część usuwanych drzew wnioskodawca powinien uiścić opłaty.

---

[1] http://orka.sejm.gov.pl/stanowiskaTK.nsf/nazwa/Stanowisko_K_9_15/$file/

Stanowisko_K_9_15.pdf

 

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj