Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

19 października 2014 r. weszła w życie nowela[i] wprowadzająca szereg istotnych zmian do ustawy Prawo zamówień publicznych. Zmiany te są daleko idące oraz stanowią próbę rozwiązania wielu problemów, z którymi od dawna borykają się zamawiający.

Z uwagi na obszerność noweli oraz relewantność wprowadzonych nią zmian, przemawiającą za poświęceniem tym zagadnieniom większej uwagi, niniejszy artykuł publikować będziemy w kolejnych częściach, w których omówimy istotniejsze oraz wybrane spośród przedmiotowych zmian legislacyjnych.

Nowe zasady postępowania o udzielenie zamówienia na usługi o  charakterze  niepriorytetowym o wartości mniejszej niż „progi unijne”

Celem noweli jest udostępnienie zamawiającym jeszcze dalej idących uproszczeń przy udzielaniu zamówień na tzw. usługi niepriorytetowe. Powyższe usługi wymienia, przede wszystkim[ii], załącznik nr 2 do rozporządzenia z dnia 28 stycznia 2010 r. w sprawie wykazu usług o charakterze priorytetowym i niepriorytetowym. Przykładowymi usługami niepriorytetowymi są: usługi hotelarskie i restauracyjne, usługi transportu kolejowego, usługi transportu wodnego, usługi prawnicze, usługi rekrutacji i pozyskiwania personelu, usługi edukacyjne i szkoleniowe - o konkretnie wskazanych w ww. rozporządzeniu kodach Wspólnego Słownika Zamówień.

Nowe zasady i wynikające z nich uproszczenia dotyczą tylko zamówień o wartości mniejszej niż tzw. „progi unijne”, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia Prawo zamówień publicznych [dalej: ustawa pr.z.p.]. Dla jednostek samorządu terytorialnego aktualny będzie w tym wypadku „próg unijny” wynoszący 207.000 euro.

Uproszczenia (które wprowadza art. 5a ustawy pr.z.p.) sprowadzają się przede wszystkim do:

1. publikacji ogłoszenia o zamówieniu oraz informacji o udzieleniu zamówienia - na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej albo - w razie braku ww. strony - na stronie internetowej zamawiającego - zamiast w Biuletynie Zamówień Publicznych,
2. ograniczenia obowiązkowej zawartości ogłoszenia o zamówieniu do informacji niezbędnych z uwagi na okoliczność udzielania zamówienia, w szczególności: terminu składania ofert uwzględniającego czas niezbędny do przygotowania i złożenia oferty, opisu przedmiotu oraz określenia wielkości lub zakresu zamówienia,
3. kryteriów oceny ofert.

Jak zauważa Urząd Zamówień Publicznych [dalej: UZP] w swej opinii[iii], nowa regulacja nie wprowadza generalnego wyłączenia stosowania przepisów ustawy pr.z.p. do zamówień udzielanych zgodnie z art. 5a ustawy pr.z.p. Z UZP zgodzić się można na pewno o tyle, że wyłączenie stosowania do procedury przewidzianej art. 5a ustawy pr.z.p. pozostałych przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych nie jest wyraźne. UZP twierdzi także, że przebieg procedury prowadzonej zgodnie z art. 5a ustawy pr.z.p. powinien odpowiadać ogólnym regułom rządzącym postępowaniami o udzielenie zamówienia publicznego, z uwzględnieniem specyfiki postępowania z art. 5 ust. 2-4 ustawy pr.z.p. i własnych reguł wprowadzonych do niego przez zamawiającego. Zdaniem UZP, do udzielania zamówienia na podstawie art. 5a ustawy pr.z.p. nie będą miały zastosowania przepisy Działu III (Przepisy szczególne) oraz część przepisów Działu II (Postępowanie o udzielenie zamówienia). Pozostałe przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych, co do zasady, będą miały odpowiednie zastosowanie, jednak odpowiednie stosowanie tych przepisów wymaga opracowania przez zamawiających procedury dostosowanej do regulacji zawartych w art. 5a ustawy pr.z.p. - podaje UZP. Według opinii UZP, przy udzielaniu zamówień na usługi niepriorytetowe w oparciu o art. 5a ust. 2-4 ustawy pr.z.p., zastosowanie powinny znaleźć przepisy art. 14-21 ustawy pr.z.p. (m.in. odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego, wspólne udzielanie zamówień, wyłączenia ze względu na konflikt interesów, zasady ponoszenia odpowiedzialności za przeprowadzenie postępowania i powoływania komisji przetargowej), a także przepisy dotyczące opisu przedmiotu zamówienia, szacowania wartości zamówienia, obowiązku sporządzenia protokołu postępowania o udzielenie zamówienia oraz obowiązku zawarcia informacji w zakresie tych zamówień w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach. Do umów zawieranych w wyniku postępowania przeprowadzonego na podstawie art. 5a  ust. 2-4 ustawy pr.z.p., jak podaje UZP, zastosowanie znajdą przepisy Działu IV ustawy Pzp (Umowy w sprawach zamówień publicznych), w szczególności art. 144 zawierający przesłanki dopuszczalnej w świetle przepisów ustawy zmiany umowy w sprawie zamówienia publicznego.

O ile zamawiający nie zdecyduje się skorzystać z uproszczeń wynikających z art. 5a ustawy pr.z.p. (co jest prawem zamawiającego a nie jego obowiązkiem), cały czas obowiązywać będą wyłączenia, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy pr.z.p. tj. brak obowiązku stosowania przepisów ustawy pr.z.p. dotyczących: terminów składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub terminów składania ofert, obowiązku żądania wadium, obowiązku żądania dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu, zakazu ustalania kryteriów oceny ofert na podstawie właściwości wykonawcy oraz przesłanek wyboru trybu negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego oraz licytacji elektronicznej. Dotychczasowe wyłączenia, wynikające z art. 5 ust. 1 ustawy pr.z.p., będę mieć w praktyce największe znaczenie przy udzielaniu zamówień, których wartość będzie równa lub przekroczy „progi unijne”.

Pozacenowe kryteria oceny ofert - niemal zawsze obowiązkowe

Gruntowną, z punktu widzenia praktyki zamawiających, zmianę stanowi to, że, od dnia 19 października 2014 r., zamawiający może zastosować cenę jako jedyne kryterium oceny ofert tylko co do przedmiotów zamówienia powszechnie dostępnych na rynku i o ustalonych standardach jakościowych (za wyjątkiem zamówienia udzielanego w trybie licytacji elektronicznej). W pozostałych sytuacjach (za wyjątkiem trybu zapytania o cenę) oprócz kryterium ceny, zamawiający przy wyborze najkorzystniejszej oferty ma obowiązek zastosować także inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia. Doboru poszczególnych kryteriów, jak i przypisania im odpowiedniej wagi, należy dokonać stosownie do okoliczności danego przypadku, przy uwzględnieniu specyfiki przedmiotu zamówienia oraz potrzeb zamawiającego. W związku z powyższymi zmianami ustawodawczymi, warto zapoznać się z opinią, którą opublikował Urząd Zamówień Publicznych[iv].

Komentując pokrótce zmiany dotyczące pozacenowych kryteriów oceny ofert, w kontekście zajętego przez UZP stanowiska, wskazać należy, iż:

1. zmianie uległo brzmienie przepisu art. 91 ust. 2 ustawy pr.z.p., poprzez dodanie do tego przepisu dalszych przykładowych kryteriów oceny ofert; zmiany dotyczą kryteriów odnoszących się do aspektów społecznych, innowacyjnych oraz środowiskowych;
2. nowością jest przepis art. 91 ust. 2a ustawy pr.z.p., służący ograniczeniu stosowania przez zamawiających ceny (jako jedynego kryterium oceny ofert) wyłącznie do zamówień, których przedmiot jest powszechnie dostępny oraz ma ustalone standardy jakościowe; w przypadku pozostałych zamówień zamawiający jest obowiązany zastosować obok ceny także co najmniej jedno kryterium oceny ofert spośród wskazanych w art. 91 ust. 2 ustawy pr.z.p. lub inne, odnoszące się do przedmiotu zamówienia;
3. zamawiający w dalszym ciągu ma możliwość swobodnego doboru kryteriów oceny ofert, których zastosowanie w danej sytuacji zapewni wybór optymalnej oferty, odpowiadającego potrzebom zamawiającego;
4. kryteria powinny mieć charakter obiektywny i niedyskryminacyjny oraz spełniać inne warunki określone w ustawie pr.z.p. (np. zakaz stosowania kryteriów dotyczących właściwości wykonawcy - wynikający z przepisu art. 91 ust. 3 ustawy pr.z.p.);
5. przepis art. 91 ust. 2a ustawy pr.z.p. nie wyjaśnia znaczenia pojęć „powszechnie dostępny” oraz „ustalone standardy jakościowe”, warto jednak zauważyć, iż analogiczne sformułowania występują w przepisie art. 70 ustawy pr.z.p., określającym przesłanki udzielenia zamówienia w trybie zapytania o cenę; w tej sytuacji, reguły wykładni językowej[v] przemawiają za przypisaniem sformułowaniom w art. 91 ust. 2a i art. 70 ustawy pr.z.p. analogicznego znaczenia, przy uwzględnieniu rzecz jasna różnic pomiędzy tymi obiema instytucjami; w tym miejscu warto wskazać, iż w zakresie wykładni pojęć występujących w przepisie art. 70 ustawy pr.z.p. w praktyce wypracowano już pewne  podejście - patrz przykładowo stanowisko Urzędu Zamówień Publicznych[vi];
6. zamawiający mający status jednostek sektora finansów publicznych, w rozumieniu art. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz zamawiający będący państwowymi jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, dokonując wyboru oferty wyłącznie w oparciu o kryterium ceny, zobowiązani są do wykazania w załączniku do protokołu postępowania, w jaki sposób uwzględnili w opisie przedmiotu zamówienia koszty ponoszone w całym okresie korzystania z przedmiotu zamówienia; powyższy obowiązek będzie więc dotyczył, między innymi: jednostek samorządu terytorialnego (gmin, powiatów i województw), ich związków, samorządowych zakładów budżetowych, jednostek budżetowych (np. szkół), samorządowych instytucji kultury; wobec powyższego, udzielając zamówienia, którego przedmiot jest powszechnie dostępny oraz ma ustalone standardy jakościowe, zamawiający stosując wyłącznie kryterium ceny powinien w ramach sporządzania opisu przedmiotu zamówienia wziąć pod uwagę te elementy, które będą miały wpływ na koszty związane z eksploatacją oraz utylizacją przedmiotu zamówienia;
7. co istotne, ustawa Prawo zamówień publicznych, nie udziela odpowiedzi na pytanie, w ilu procentach o wyborze danej oferty ma decydować cena, a w ilu pozostałe kryteria; o powyższym rozstrzygnąć powinien więc sam zamawiający, uwzględniając specyfikę przedmiotu zamówienia oraz swoje własne potrzeby; cena może, a nawet powinna, w dalszym ciągu być stosowana jako podstawowe i najważniejsze kryterium udzielenia zamówienia, zwłaszcza biorąc pod uwagę zasadę efektywnego i oszczędnego wydatkowania środków publicznych.

Przedmiotowe rozważania kontynuować będziemy w kolejnej części niniejszego artykułu.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj