Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Niezależnie od projektu ustawy nowelizującej ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach autorstwa PO do Sejmu równolegle trafił projekt nowelizacji Autorstwa posłów SLD.

Ostatnie dni wykazują wzmożoną aktywność parlamentarzystów gotowych nowelizować ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach [dalej: u.c.p.g.]. Posłowie Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej w dniu 14 marca 2014 roku skierowali do Marszałek Sejmu obszerny projekt nowelizacji w tym zakresie, który łącznie dotyczy zmian w aż 38 artykułach u.c.p.g. (szerzej: Kolejna nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach?). W ich ślady poszli posłowie Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej, którzy w dniu 17 marca 2014 roku skierowali własny projekt w tym zakresie. Projekt ten zawiera mniejszą ilość propozycji, za to o zdecydowanie poważniejszym charakterze.

Kogo uznać za właściciela nieruchomości

Posłowie proponują zmianę definicji właściciela poprzez określenie, iż na gruncie u.c.p.g. jest nim także współwłaściciel, użytkownik wieczysty oraz jednostka organizacyjna i osoba posiadająca inny tytuł prawny do nieruchomości lub lokalu, a także inne podmioty władające nieruchomością.

Dużo dalej idąca propozycja dotyczy podmiotu zobowiązanego do realizacji obowiązków wynikających z u.c.p.g. w przypadku nieruchomości zabudowanych budynkami wielolokalowymi, w których ustanowiono odrębną własność lokali. W tym przypadku projektodawcy proponują, aby obowiązki obciążały właścicieli lokali, oraz osoby posiadające spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu oraz zajmujących lokal mieszkalny lub usługowy na podstawie umowy prawa cywilnego, a także osoby użytkujące lokale bez tytułu prawnego. W konsekwencji z obowiązku tego zostałyby zwolnione osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali oraz zarządy spółdzielni mieszkaniowych.

Osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną odpowiadałyby wyłącznie za określone w ustawie obowiązki przypisane właścicielom nieruchomości, określone w art. 5 ust. 1 pkt 1 – 4 u.c.p.g. (w sposób niezrozumiały projektodawcy odstąpili od doprecyzowania tego przepisu poprzez wyraźne określenie sytuacji prawnej spółdzielni mieszkaniowych). Zakresu tych obowiązków miałaby także dotyczyć kolejna z proponowanych zmian. W projekcie nowelizacji zaproponowano, aby obowiązkiem właściciela nieruchomości było obowiązkowe odebranie pojemników służących do zbierania odpadów komunalnych. Koszty utrzymywania tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, a także koszty pojemników i ich dostarczania na daną nieruchomość pokrywa gmina. Tym samym na wszystkie gminy przerzucony zostałby ciężar wyposażenia nieruchomości w pojemniki (zarówno do zbierania odpadów komunalnych zmieszanych, jak i selektywnie zebranych).

Nowe obowiązki gminy

Oprócz obowiązków związanych z wyposażeniem nieruchomości w pojemniki projektodawcy proponują także dalsze obciążenia mające spocząć na gminach. Zmianie miałby bowiem ulec art. 6c u.c.p.g. Posłowie proponują, aby gminy były zobowiązane do zorganizowania, nie rzadziej niż z częstotliwością co 2 tygodnie, lub częściej, odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy oraz od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne. W przypadku budynków wielorodzinnych odpady komunalne odbierane są w zależności od potrzeb na zgłoszenie zarządcy budynku.

Projekt zakłada zatem dychotomiczny podział na dwie kategorie nieruchomości. Należy przypomnieć, iż jego istotą miało być umożliwienie zakładom budżetowym świadczenia usług w zakresie odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości niezamieszkałych, o ile nie zostały one włączone do podstawowego systemu gminnego opartego na przetargu na odbiór albo odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych. W konsekwencji wszystkie gminy miałyby przejąć władztwo nad całością strumienia odpadów, co dodatkowo pogorszyłoby sytuację obecnie działających zakładów budżetowych, (w obronie których posłowie SLD jeszcze niedawno stawali kierując wniosek do Trybunału Konstytucyjnego). Proponowana zmiana w istotny sposób wpływa także na zakres usług świadczonych przez gminę. Projektodawcy proponują określenie minimalnej częstotliwości odbioru odpadów komunalnych, zarówno zmieszanych jak i selektywnie zebranych, bez względu na rodzaj i charakter zabudowy. Propozycja ta w jednakowym stopniu dotyczy także odpadów problematycznych (komunalne odpady budowlane, odpady wielkogabarytowe). W przypadku zabudowy wielorodzinnej gmina miałaby być zobowiązana do odbioru odpadów na każde wezwanie zarządcy budynku, co w praktyce mogłoby także oznaczać codzienny odbiór odpadów.

Kolejna propozycja dotyczy art. 6f ust. 2 u.c.p.g., który określa procedurę postępowania na wypadek rozwiązania umowy na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Obecne przepisy dopuszczają możliwość udzielenia w tym przypadku zamówienia z wolnej ręki do czasu wyłonienia w drodze przetargu nowego przedsiębiorcy zajmującego się odbiorem albo odbiorem i zagospodarowaniem odpadów komunalnych. Projektodawcy proponują dodanie do obecnego przepisu, iż „w przypadku rozwiązania umowy na odbieranie odpadów komunalnych z przedsiębiorstwem wybranym w trybie przetargu ma zastosowanie art. 6d ust. 2”. Propozycja ta jest nie tylko niejasna, ale także zawiera błędy merytoryczne. Po pierwsze mowa jest w niej o przedsiębiorstwie (ujęcie przedmiotowe) nie zaś o przedsiębiorcy (ujęcie podmiotowe), którym to pojęcie winno być w tym zakresie zastosowane. Po drugie nie sposób jednoznacznie przesądzić, iż w przepisie tym chodzi o potwierdzenie możliwości podziału gminy na sektory (do czego obecnie gmina ma możliwość w każdym czasie) czy też ma on na celu dopuszczenie udzielenia zamówienia z wolnej ręki większej ilości podmiotów działających na danym rynku lokalnym.

Maksymalne stawki opłat

Projektodawcy, mając na uwadze listopadowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego (szerzej: Trybunał Konstytucyjny zakwestionował część ustawy śmieciowej oraz Uzasadnienie wyroku TK w sprawie ustawy śmieciowej) zaproponowali określenie maksymalnych stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W zależności od przyjętej metody stawki te nie mogłyby być większe niż:

1)       metoda „ilość osób”:

a.       odpady segregowane - 10,20 zł/os/m-c

b.      odpady niesegregowane -15,50 zł/os/m-c

2)       metoda „ilość zużytej wody”:

a.      odpady segregowane - 5,57 zł/m³/m-c

b.      odpady niesegregowane 8,80 zł/m3/m-c

3)       metoda „powierzchnia lokalu”:

a.      odpady segregowane - 0,54 zł/m²/m-c,

b.      odpady niesegregowane – 0,73 zł/m2/m-c

4)       metoda „gospodarstwo domowe”:

a.      odpady segregowane - 17,07 zł/gospodarstwo domowe

b.      odpady niesegregowane 27,10 zł/gospodarstwo domowe.

Dodatkowo autorzy projektu proponują, aby „właścicielom nieruchomości, o których mowa w art. 2, ust.1 pkt 4, w związku z art.74 ust.1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, Rada gminy udzielała na ich wniosek, 50% bonifikaty od opłat rocznych, przez nich ponoszonych”. Abstrahując od niepotrzebnego odesłania do art. 2 ust. 1 pkt 4 u.c.p.g., należy wskazać, iż tego typu „bonifikata” przyznawana  osobom fizycznym, których dochód miesięczny na jednego członka gospodarstwa domowego nie przekracza 50 % przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym rok, za który opłata ma być wnoszona, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, niweczy założenie o samobilansowaniu się systemu gospodarki odpadami komunalnymi. Projektodawcy nie określają bowiem źródeł finansowania uszczerbku w dochodach związanego z przedmiotowym „bonifikatami”.

Jednocześnie projektodawcy proponują nowelizację art. 6k u.c.p.g. poprzez określenie w nim, iż rada gminy określa „maksymalne” stawki opłat. Zmianę w tym zakresie uznać należy za całkowicie niezrozumiałą, mając na uwadze charakter i istotę obecnie obowiązującej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Zmiany w zakresie inkasa

Ostatnia zmiana dotyczy inkasentów opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Projektodawcy proponują, aby rada gminy, w drodze uchwały, mogła zarządzić pobór opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w drodze inkasa oraz wyznaczyć inkasentów. Jednocześnie w takim przypadku rada gminy byłaby zobowiązana do określenia wysokości wynagrodzenia za inkaso. W przypadku budynków wielorodzinnych inkasentem byłby zarządca nieruchomości.

Podsumowanie

Projekt ustawy o zmianie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach stanowi wyraźny ukłon w stronę zarządców nieruchomości i spółdzielni mieszkaniowych. Wyraża on większość postulatów formułowanych od wielu miesięcy przez to środowisko. Proponowane zmiany mają charakter systemowy i zmierzają do bardzo poważnej zmiany gminnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi.

Zmiany te w większości przypadków bezpośrednio wpłyną na koszty funkcjonowania systemu, mimo iż projektodawcy wskazują w uzasadnieniu, iż „Wdrożenie projektu ustawy nie pociągnie za sobą obciążenia dla budżetu państwa ani budżetów jednostek samorządu terytorialnego”. Należy pamiętać, iż zwiększona częstotliwość odbioru odpadów komunalnych, obowiązek wyposażenia wszystkich nieruchomości w pojemniki, obligatoryjne włączenie do systemu nieruchomości zamieszkałych oraz obsługa administracyjna wszystkich mieszkańców zabudowy wielorodzinnej, znacząco wpłynie na stronę kosztową systemu. W takiej sytuacji, przy jednoczesnym kwotowym określeniu maksymalnych stawek opłat (bez przedstawienia kalkulacji zaproponowanych kwot), powstaje istotne ryzyko kwestionowania proponowanych przepisów z uwagi na niezapewnienie finansowania nowych zadań.

Za całkowicie niezrozumiałe uznać należy określenie 14 dniowego vacatio legis, po którym proponowana ustawa miałaby wejść w życie. Brak określenia jakichkolwiek okresów przejściowych wskazuje na całkowite nieuwzględnienie specyfiki samorządowej w toku przygotowywania proponowanych rozwiązań.

Jeśli interesuje Cię ta tematyka i potrzebujesz wsparcia merytorycznego, czytaj dalej. 

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj