Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Po wielu miesiącach oczekiwania światło dzienne ujrzał projekt nowelizacji ustaw samorządowych przygotowany w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji.

Na początku listopada br. pod obrady dwóch stałych zespołów tematycznych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego został skierowany projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw¹ przygotowany przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. Projekt ten powstał na bazie założeń ustawy o poprawie warunków świadczenia usług przez jednostki samorządu terytorialnego przyjętych w czerwcu 2013 roku przez Radę Ministrów. Celem przygotowywanej nowelizacji, jak wskazują jej Autorzy, ma być „poprawa warunków świadczenia usług poprzez:

1)       zwiększenie samodzielności i elastyczności organizacyjnej samorządów,

2)       ułatwienie współpracy,

3)       dobrowolne łączenia samorządów,

4)       poprawę procedur realizacji zadań.”.

Liczący 46 artykułów projekt MAiC przewiduje wprowadzenie zmian do ustawy o samorządzie gminnym oraz 38 innych ustaw, przy czym w przypadku wielu z nich zmiany mają charakter marginalny i służą dostosowaniu obecnie obowiązujących aktów prawnych do nowych instytucji prawnych (temu celowi służy podyktowana wprowadzeniem związków powiatowo-gminnych propozycja nowelizacji aż 11 ustaw: ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz pieczęciach państwowych, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o prokuratorze, ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, ustawy o gospodarce komunalnej, ustawy Prawo o ustroju sądów wojskowych, ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, ustawy o Służbie Celnej).

Na szczególną uwagę zasługują propozycje zmian ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o samorządzie powiatowym związane z łączeniem jednostek samorządu terytorialnego. Projektodawcy z jednej strony proponują wprowadzenie zachęt finansowych dla nowopowstałych w wyniku połączenia gmin czy powiatów. Jednocześnie wychodząc naprzeciw potrzebom praktyki projektodawcy starają się wprost uregulować szereg zagadnień związanych z połączeniem gmin czy powiatów (np. obowiązywanie aktów prawa miejscowego, sukcesja prawa i obowiązków). Proponowane rozwiązania mają zachęcić gminy czy powiaty do dobrowolnego łączenia się. Jednocześnie proponowane zmiany powiązane są z projektowaną nowelizacją ustawy Kodeks wyborczy.

Z zainteresowaniem należy się także odnieść się do propozycji zmian procedury rejestracji związków gmin i powiatów, jak również procedury zmiany statutów istniejących już związków. Obecnie obowiązujące regulacje słusznie uznawane są za dysfunkcjonalne w znaczącym stopniu utrudniające współpracę jednostek samorządu terytorialnego. Nawet najprostsza zmiana statutu związku jednostek samorządu terytorialnego wymaga wielomiesięcznej żmudnej procedury.

Odrębnej analizy wymaga ministerialna propozycja umożliwienia tworzenia związków powiatowo-gminnych, które budzić mogą uzasadnione wątpliwości z punktu widzenia istoty przedmiotowej formy współpracy. Dotychczasowa konstrukcja związków międzygminnych czy międzypowiatowych bazuje na założeniu przeniesienia przez jednostki samorządu terytorialnego tożsamego zakresu zadań oraz powiązanych z nimi praw i obowiązków. Założenie to jest możliwe wyłącznie w przypadku podmiotów posiadających tożsamy zakres zadań, co jest możliwe wyłącznie w przypadku jednostek samorządu terytorialnego tego samego szczebla. Związek powstały w wyniku zgodnej woli gmin i powiatów oznacza przeniesienie różnego rodzaju zadań na jeden podmiot, co może spotkać się z krytyką.

Projektodawcy proponują także wprowadzenie do ustrojowych ustaw samorządowych przepisów umożliwiających tworzenia wspólnej obsługi, w szczególności administracyjnej, finansowej i organizacyjnej jednostek organizacyjnych zaliczonym do sektora finansów publicznych (np. jednostki i zakłady budżetowe) oraz samorządowym osobom prawnym, zaliczonym do sektora finansów publicznych (np. samorządowe instytucje kultury). Wspólna obsługa może być zapewniona w ramach jednostki organizacyjnej danej jednostki samorządu terytorialnego, w tym urzędu gminy / starostwa powiatowego / urzędu marszałkowskiego, związku międzygminnego / międzypowiatowego albo związku powiatowo-gminnego. Jednocześnie proponowane zmiany wymagają modyfikacji niektórych innych ustaw (np. ustawy o rachunkowości, ustawy o finansach publicznych, ustawy o systemie oświaty, ustawy o systemie informacji oświatowej).

Podobny cel ma realizować proponowana nowelizacja ustawy o pomocy społecznej w zakresie łączenie jednostek organizacyjnych pomocy społecznej czy też nowelizacja ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Projekt ustawy zakłada także wprowadzenie szeregu istotnych zmian w ustawie o ochronie przyrody mających na celu przede wszystkim usprawnienie systemu ochrony terenów zieleni i zadrzewień. Ze zmianami tymi skorelowane są m.in. propozycje zmian w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Za równie istotne uznać należy liczne propozycje dotyczące zmian w przepisach ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, spadku i darowizn, podatku od czynności-cywilnoprawnych, o podatku leśnym oraz o podatku rolnym.

Prócz propozycji nowelizacji ww. ustaw projektodawcy proponują wprowadzenie pomniejszych zmian do ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (doprecyzowanie w zakresie rezygnacji z obowiązku opiniowania przez gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych wniosków o wydanie zezwoleń jednorazowych oraz tzw. zezwoleń cateringowych), ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne (doprecyzowanie obowiązków przesyłania starostom określonych dokumentów stanowiących podstawę wpisów w ewidencji gruntów i budynków), ustawy o utrzymywaniu czystości i porządku w gminach (wprowadzenie przepisów sankcyjnych dotyczących przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych), Prawo o ruchu drogowym (doprecyzowanie przepisów dotyczących wyrejestrowania pojazdu oraz zastępowania dowodu rejestracyjnego odpowiednim zaświadczeniem), ustawy o referendum lokalnym (doprecyzowanie kwestii proceduralnych), ustawy Prawo farmaceutyczne (doprecyzowanie przepisów dotyczących przestrzegania określonego rozkładu godzin pracy oraz przepisów o zakazie reklamy).

Trwające obecnie konsultacje projektu nowelizacji z partnerami samorządowymi z pewnością wpłyną na jego ostateczny kształt. Fundamentalne znaczenie w tym zakresie będą miały opinie wyrażone przez organizacja samorządowe oraz poszczególne jednostki samorządu terytorialnego. Należy przy tym pamiętać, aby planowanie działania legislacyjne uwzględniały inne równolegle zgłoszone propozycje zmian zmierzających do reformy ustrojowego i materialnego prawa samorządowego.

Szczegółowa analiza poszczególnych propozycji zmian zaproponowanych przez MAiC, które po wielu miesiącach nabrały kształtu projektu nowelizacji, będzie przedmiotem serii kolejnych artykułów publikowanych na łamach portalu PrawoDlaSamorządu.pl.

 

1 http://kwrist.mac.gov.pl/kw/kalendarium-komisji/7367,Zespol-ds-Infrastruktury-Rozwoju-Lokalnego-Polityki-Regionalnej-i-Srodowiska-11-.html

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj