Prawodawca w sposób wyjątkowo lakoniczny odniósł się do kwestii przesłanek i trybu wydawania decyzji nakładającej obowiązek utrzymywania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych.

Pomimo tego stanu przyjąć trzeba, co następuje:

• adresatem decyzji z art. 77 ust. 2 Prawa wodnego jest właściciel gruntu, który odnosi korzyść z funkcjonowania danego urządzenia¹;
• przesłanką, której wystąpienie jest konieczne do wydania omawianej decyzji jest sytuacja, w której podmioty wskazane w art. 77 ust. 1 („zainteresowani właściciele gruntów” lub spółka wodna) nie realizują obowiązku utrzymywania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych (w tym – co oczywiste - obowiązku utrzymywania rowów)²; jeżeli obowiązek „konserwacyjny” nie jest wykonywany, wówczas organ ustala w drodze decyzji, proporcjonalnie do korzyści odnoszonych przez właścicieli gruntów, szczegółowe zakresy i terminy wykonania przez tych właścicieli obowiązku utrzymania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych³.
• wypada przypomnieć, że zgodnie z art. 64 ust. 1 Prawa wodnego utrzymywanie urządzeń wodnych polega na ich eksploatacji, konserwacji oraz remontach w celu zachowania ich funkcji. Odnotujmy przy tym, że w ocenie NSA wyrażonej w wyroku z dnia 6 października 2010 r. (II OSK 1510/09) ratio legis art. 64 ust. 1 p.w. stanowi utrzymywanie urządzeń wodnych mające na celu zachowanie ich funkcji, zatem nie sprowadza się jedynie do odtworzenia ich pierwotnych parametrów;
• w konsekwencji zgodzić się wypada z orzeczeniem WSA w Gorzowie Wlkp. z 28 września 2005 r. (II SA/Go 261/05), w którym podkreślono, że prawidłowa interpretacja i zastosowanie w praktyce przepisu art. 77 p.w. opiera się na zrozumieniu użytego w tym przepisie pojęcia: utrzymywanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych („dopiero zdefiniowanie tegoż pojęcia pozwoli na ustalenie, czy nastąpiła prawidłowa subsumpcja stanu faktycznego do przepisu prawa”); w cytowanym orzeczeniu przypomniano, że art. 64 ust. 1 p.w. zawiera zamknięty katalog zachowań stanowiących utrzymywanie urządzeń wodnych, a zatem interpretacja rozszerzająca tego przepisu jest nieuprawniona; przepis ten nie daje podstaw do przyjęcia, że utrzymywanie urządzeń wodnych może stanowić działanie, które nie jest skierowane bądź na eksploatację, bądź na konserwację, bądź na remont urządzenia. Wszelkie działanie, które nie zmierza właśnie do eksploatacji, konserwacji lub remontu, a wykracza poza ten zakres, nie może być traktowane jako utrzymanie urządzenia (np. piętrzenie wody nie mieści się w pojęciu utrzymywania urządzeń wodnych szczegółowych);
• w tym kontekście nie może dziwić zalecenie wyrażone w decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Wrocławiu z dnia 26 października 2010 r. (SKO 4131/33/10, OwSS 2011/1/48/48-52), aby organ wydając decyzję kierował się „zasadą ogólną rządzącą utrzymywaniem urządzeń wodnych - zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności zachowania dobrego stanu wód i charakterystycznych dla nich biocenoz, potrzebą zachowania istniejącej rzeźby terenu oraz biologicznych stosunków w środowisku wodnym i na terenach podmokłych”;

• warto także zauważyć, że analizowane przepisy nie regulują kwestii wszczęcia postępowania; w takim przypadku odwołać się trzeba do przyjętej w doktrynie pomocniczej zasady, w świetle której „jeżeli przedmiotem postępowania jest określenie ciążących na jednostce obowiązków, ograniczenie lub cofnięcie - wszczęcie postępowania następuje z urzędu. Jeżeli chodzi zaś o ustalenie sytuacji prawnej jednostki w zakresie jej uprawnień, zgodnie z zasadą, że jednostka rozporządza swoim prawem, wszczęcie postępowania następuje na jej wniosek"⁴; rzecz jasna organ decydując się na wszczęcie postępowania winien na wstępie ustalić, czy dany obiekt jest urządzeniem, o którym mowa w art. 73  ust. 1 p.w.;
• co istotne analizowane przepisy nie uzależniają wydania decyzji z art. 77 ust. 2 p.w. od uprzedniego zajęcia stanowiska przez jakikolwiek inny organ (np. organ wykonawczy gminy); w efekcie nie można tutaj mówić o współdziałaniu organów w rozumieniu art. 106 k.p.a.

Reasumując, przepis art. 77 ust. 2 p.w. upoważnia organ administracyjny do ustalania w drodze decyzji administracyjnej, proporcjonalnie do korzyści odnoszonych przez właścicieli gruntu, szczegółowych zakresów i terminów wykonywania obowiązku utrzymywania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych, przy czym organ administracyjny podejmując decyzję w tym zakresie winien kierować się pozwoleniem wodnoprawnym lub instrukcją utrzymania systemu urządzeń melioracji wodnych⁵. Co istotne, to na organie zobligowanym do wydania decyzji wskazanej w art. 77 ust. 2 p.w., spoczywa obowiązek samodzielnego poprowadzenia postępowania w sposób zgodny z podstawowymi zasadami postępowania administracyjnego (chodzić tutaj zwłaszcza będzie o rzetelne ustalenie stanu faktycznego i prawnego sprawy).