Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż w obecnym stanie prawnym brak jest podstaw prawnych do przyznawania diet członkom zgromadzenia związku międzygminnego.

Dyskusyjna uchwała zgromadzenia związku międzygminnego

Zgromadzenie związku międzygminnego podjęło uchwałę w sprawie wysokości diet przysługujących członkom zgromadzenia. Uchwała ta została podjęta na podstawie art. 25 ust. 4 i 8 w zw. art. 69 ust. 3 i art. 73a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym [dalej: u.s.g.]. Z przepisów tych wynika, iż na zasadach ustalonych przez radę gminy radnemu przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych, a także, iż rada gminy przy ustalaniu wysokości diet radnych bierze pod uwagę funkcje pełnione przez radnego. Jednocześnie przepisy te stanowią, iż do gospodarki finansowej związku międzygminnego stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce finansowej gmin, zaś do zgromadzenia związku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rady gminy.

Zastrzeżenia organów nadzoru

W ustawowo określonym terminie Wojewoda nie decydował się na wydanie rozstrzygnięcia nadzorczego. Jednakże w terminie późniejszym skierował on skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w trybie art. 93 ust. 1 w zw. z art. 99 ust. 1a u.s.g. Wojewoda wniósł o stwierdzenie nieważności powyższej uchwały jako niezgodnej z art. 25 ust. 4 i 8 w zw. z art. 69 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym.

W ocenie organu nadzoru do składu zgromadzenia nie wchodzą radni, ale członkowie zgromadzenia. Członkowie związku nie są więc radnymi w rozumieniu ustawy o samorządzie gminnym, potwierdza to sama ustawa, posługując się pojęciem „członek zgromadzenia", a nie „radny zgromadzenia". Wobec powyższego przepisy art. 25 ust. 4 ustawy nie stanowią podstawy prawnej dla podjęcia kwestionowanej uchwały w sprawie diet przysługujących członkom związku międzygminnego. Dopuszczalne jest natomiast przyznanie im zwrotu kosztów podróży.

Spór przed sądem I instancji

W odpowiedzi na skargę Wojewody Związek Międzygminny wniósł o oddalenie skargi. W ocenie Związku odpowiednie stosowanie do zgromadzenia związku przepisów o radzie gminy uprawnia do podejmowania uchwał w przedmiocie diet. Wskazano, iż „nie występuje (…) sprzeczność pomiędzy art. 25 ust. 4 powołanym w kwestionowanej uchwale, a przepisami art. 64-73a ustawy o samorządzie gminnym”. Jednocześnie wskazano, iż przyznawanie diet członkom zgromadzeń międzygminnych jest powszechnie stosowane w praktyce i nie budzi większych wątpliwości”.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 19 czerwca 2012 roku (sygn. IV SA/Gl 883/11) nie przychylił się do stanowiska Związku i w całości uwzględnił skargę Wojewody stwierdzając, iż przedmiotowa uchwała została wydana z naruszeniem prawa.

W ocenie sądu I instancji „brak jest normy materialnoprawnej upoważniającej zgromadzenie związku międzykomunalnego do przyznawania diet członkom tego zgromadzenia. Podstawy prawnej do podjęcia uchwały w tym przedmiocie nie dają powołane w zaskarżonej uchwale przepisy art. 25 ust. 4 i ust. 8, w zw. z art. 69 ust. 3 i art. 73a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym”. Sąd zaakcentował przy tym odmienność sytuacji prawnej radnego i członka zgromadzenia, pomijając przy tym sytuację, w której członkami zgromadzenia są osoby inne aniżeli wójtowie, ich zastępcy bądź radni (statut związku międzygminnego może przewidywać możliwość reprezentacji poszczególnych gmin członkowskich przez więcej niż jedną osobę – ustawa nie wprowadza przy tym ograniczeń podmiotowych).

Stanowisko NSA

Spór w przedmiotowej sprawie nie został zakończony przed WSA. Skargę kasacyjną złożył bowiem Związek Międzygminny, zarzucając wyrokowi sądu I instancji naruszenie przepisów prawa procesowego i materialnego.

Wyrokiem z dnia 13 marca 2013 roku (sygn. II OSK 2726/12) Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną prawomocnie, kończąc przedmiotową sprawę. NSA przyjął, podobnie jak uprzednio uczynił to Sąd I instancji, iż „przepis art. 69 ust. 3 u.s.g., regulując instytucję zgromadzenia związku międzygminnego odsyła do odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących rady gminy, nie zaś przepisów odnoszących się do radnych, tymczasem rada i radni nie są pojęciami tożsamymi, inny jest bowiem ich status prawny. Różna jest też sytuacja prawna radnych i członków zgromadzenia związku międzygminnego, którymi co do zasady są wójtowie gmin uczestniczących w związku. Tym samym nie jest możliwe zastosowanie w odniesieniu do członków zgromadzenia międzygminnego przepisów odnoszących się do radnych. Brak jest zatem podstaw do uznania, że uprawnionym do ustalania zasad przyznawania wysokości diet dla członków zgromadzenia międzygminnego jest to zgromadzenie”.

W konsekwencji NSA przyjął, iż „intencją ustawodawcy było pozostawienie sprawy wysokości diet przysługujących członkom zgromadzenia związku międzygminnego do rozstrzygnięcia organom gmin, które w związku tym uczestniczą”.

Czas pokaże czy zaprezentowana w niniejszej sprawie interpretacja przepisów u.s.g. spotka się z powszechną akceptacją judykatury. Już wkrótce NSA rozpatrywać będzie bowiem podobne sprawy związane z kwestionowaniem orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych (por. przykładowo: wyrok WSA w Gliwicach z dnia 9-11-2012, sygn. IV SA/Gl 1476/11, wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 1505-2013, sygn. III SA/Wr 137/13). Wypracowana w tym zakresie linia orzecznicza wpłynie nie tylko na nowe związki międzygminne, lecz także na już funkcjonujące, których statuty obowiązują w wielu przypadkach od kilkunastu lat.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj