Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

11.06.2013

Fundusz sołecki skontrolowany

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych przedstawiła informację o wynikach kontroli koordynowanej funduszu sołeckiego przeprowadzonej w 2012 r.

Artykuł dostępny jest dla zarejestrowanych użytkowników

Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych przedstawiła informację o wynikach kontroli koordynowanej funduszu sołeckiego przeprowadzonej w 2012 r.

Z inicjatywy Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych została przeprowadzona w 2012 roku przez właściwe regionalne izby obrachunkowe kontrola pod nazwą „Fundusz sołecki”. Miała ona na celu zbadanie i ocenę przestrzegania przez gminy przepisów ustawy z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim (Dz. U. Nr 52, poz. 420 ze zm.). Raport zawierający wyniki kontroli został udostępniony dnia 22 marca 2013 r. Kontrolą zostały objęte następujące zagadnienia wynikające z przepisów ustawy:

  1. prawidłowość obliczenia wysokości funduszu sołeckiego dla poszczególnych sołectw,
  2. procedura określenia przez zebrania wiejskie przeznaczenia środków funduszu sołeckiego i złożenia wniosku w tej sprawie,
  3. proces weryfikacji przez organy gminy prawidłowości wniosku sołectwa w sprawie przeznaczenia środków funduszu sołeckiego,
  4. ujęcie w uchwale budżetowej przedsięwzięć wynikających z wniosków sołectw,
  5. prawidłowość wydatkowania środków na przedsięwzięcia wskazane przez sołectwa oraz ujęcia ich w ewidencji i sprawozdawczości,
  6. wniosek gminy o zwrot z budżetu państwa w formie dotacji celowej części wydatków wykonanych w ramach funduszu sołeckiego.

Kontrolę przeprowadzono w 76 gminach wiejskich i miejsko-wiejskich, w których wyodrębniono fundusz sołecki na 2010 i 2011 r. Kontrola ta została przeprowadzona na podstawie kryterium zgodności z prawem i zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym (art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych, tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 1113).

Czym jest fundusz sołecki?

Fundusz sołecki to wyodrębnione przez radę gminy w drodze uchwały z budżetu danej gminy środki pieniężne przeznaczone dla sołectwa, a służące do wykonywania przedsięwzięć związanych z poprawą warunków życia mieszkańców. Podstawą funkcjonowania funduszu jest ustawa z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim, która weszła w życie dnia 1 kwietnia 2009 r.

Wniosek o przyznanie środków z funduszu sołeckiego uchwala zebranie wiejskie danego sołectwa z inicjatywy:

  1. sołtysa lub
  2. rady sołeckiej lub
  3. co najmniej 15 pełnoletnich mieszkańców sołectwa.

Wniosek ten, w terminie do dnia 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy, którego dotyczy wniosek, składa sołtys do wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Powinien on zawierać wskazanie przedsięwzięć przewidzianych do realizacji na obszarze sołectwa w ramach środków określonych dla danego sołectwa wraz z oszacowaniem ich kosztów i uzasadnieniem. Wójt w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku odrzuca go, jeżeli nie spełnia on wyżej wymienionych warunków, informując jednocześnie o tym sołtysa. Sołtys może w terminie 7 dni od dnia otrzymania tej informacji podtrzymać wniosek, kierując go do rady gminy za pośrednictwem wójta. W przypadku podtrzymania wniosku przez sołtysa, rada gminy rozpatruje ten wniosek w terminie 30 dni od dnia jego otrzymania. Wójt związany jest rozstrzygnięciem rady gminy w tym zakresie.

Ogólne dane dotyczące skontrolowanych gmin

Jak już wcześniej wspomniano kontrola objęła 76 gmin z całej Polski. Poniższa tabelka przedstawia liczbę sołectw utworzonych w gminach objętych kontrolą oraz liczbę wniosków przez nie złożonych w sprawie określenia przeznaczenia funduszu sołeckiego:

Rok

2010

2011

Liczba sołectw utworzonych w skontrolowanych gminach

1.430

1.415

Liczba sołectw, które złożyły wnioski w sprawie przeznaczenia funduszu sołeckiego

1.292

1.314

Wskaźnik sołectw, które skorzystały z prawa określenia przeznaczenia funduszu sołeckiego

90,3%

92,9%

 

Z powyższej tabelki wynika, że zdecydowana większość utworzonych sołectw w skontrolowanych gminach skorzystała z prawa określenia przeznaczenia pieniędzy otrzymywanych z budżetu danej gminy w ramach funduszu sołeckiego.

Szczegółowe wyniki kontroli funduszy sołeckich w gminach

W ramach przeprowadzonej przez Krajową Radę RIO kontroli dopatrzono się licznych uchybień i nieprawidłowości w ustalaniu wielkości funduszu sołeckiego w co drugiej skontrolowanej gminie. Najczęstszym błędem popełnianym przez urzędników było zaniżanie na niekorzyść mieszkańców wsi kwoty funduszu. Podstawową wartością, od której zależy wysokość funduszu sołeckiego jest tak zwana kwota bazowa (Kb) obliczana indywidualnie przez każdą gminę, jako iloraz wykonanych dochodów bieżących danej gminy, o których mowa w przepisach o finansach publicznych, za rok poprzedzający rok budżetowy o dwa lata oraz liczby mieszkańców zamieszkałych na obszarze danej gminy, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok budżetowy o dwa lata, ustalonej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Nieprawidłowości w ustalaniu kwoty bazowej dotyczyły zarówno

w obliczeniu kwoty dochodów bieżących, jak również w ustaleniu liczby mieszkańców danej gminy, najczęściej poprzez stosowanie danych z niewłaściwego okresu.

Poniżej tabela przedstawiająca ilościowo wykazane podczas kontroli nieprawidłowości:

Rok

2010

2011

Liczba gmin objętych kontrolą

76

76

Liczba gmin, w których kwotę bazowo obliczono nieprawidłowo

36

(47,7%)

37

(48,7%)

Liczba gmin, w których kwotę bazową zawyżono

9

14

Liczba gmin, w których kwotę bazową zaniżono

27

23

Liczba gmin, w których kwotę funduszu sołeckiego obliczono nieprawidłowo

38

(50%)

42

(55,3%)

Liczba gmin, w których fundusz sołecki zawyżono

12

20

Liczba gmin, w których fundusz sołecki zaniżono

26

22

 

Najczęstszym powodem nieprawidłowego ustalenia wysokości funduszu sołeckiego, który wynika z przeprowadzonej kontroli, były błędy w obliczeniu kwoty bazowej. Pojawiały się również przypadki przyjęcia niewłaściwej liczby mieszkańców zamieszkałych na terenie danego sołectwa. Zawyżenie wysokości funduszu sołeckiego skutkowało – w niektórych przypadkach – wykazaniem we wnioskach o częściowy zwrot z budżetu państwa wydatków w wysokości przekraczającej ustaloną na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o funduszu sołeckim. Z kolei każda kwota zaniżenia skutkowała ograniczeniem zakresu uprawnień sołectw do określenia przeznaczenia środków budżetu, wynikających z faktu wyrażenia przez radę gminy zgody na wyodrębnienie funduszu sołeckiego.

Kontrolą objęta byłą również ocena prawidłowości wniosków sołectw przyjętych do realizacji w ramach funduszu sołeckiego oraz ocena prawidłowości procedury odrzucenia wniosku sołectwa.

Najczęstszymi nieprawidłowościami po stronie sołectw dotyczącymi wymogów co do treści wniosków były brak uzasadnienia wniosku oraz brak wskazania szacowanych przez sołectwo kosztów realizacji przedsięwzięcia. Z kolei po stronie wójtów najczęstszym błędem było niedostateczne realizowanie obowiązku odrzucania błędnych wniosków składanych przez sołtysów.

Kolejnym punktem przeprowadzonej kontroli było określenie prawidłowości wydatkowania środków z celami zgłoszonymi we wnioskach sołectw. I tak stwierdzono, że wskaźnik wydatków poniesionych na inne cele niż wynikające z wniosków w stosunku do kwoty zbadanych wniosków wynosił odpowiednio: 2,28% w 2010 r. oraz 1,69% w 2011 r.

Podsumowanie wyników kontroli funduszu sołeckiego

Tylko w 15 kontrolowanych gminach nie stwierdzono nieprawidłowości, a 63 gminy wyeliminowały nieprawidłowości po skierowanych do nich wystąpieniach pokontrolnych.

W wyniku działań kontrolnych badane gminy dokonały zwrotu nienależnie pobranych dotacji wraz z odsetkami.

Ponadto na podstawie przeprowadzonej kontroli można dojść do wniosku, że zainteresowanie społeczne instytucją funduszu sołeckiego jest duże. Zdaniem Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych część przepisów ustawy o funduszu sołeckim wymaga jednak zmiany z uwagi na ich nieprecyzyjność, co wynika z omawianej kontroli przeprowadzonej w 2012 r.

Więcej informacji na temat wyników kontroli koordynowanej funduszu sołeckiego, przeprowadzonej w 2012 r. przez Krajową Radę Regionalnych Izb Obrachunkowych jest dostępnych w Biuletynie Informacji Publicznej Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Autor artykułu

Mateusz Karciarz

prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, doktorant na WPiA UAM, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem prawa samorządowego

Więcej z Praktyki §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj