Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

24.05.2013

Gminne regulaminy utrzymania czystości i porządku kwestionowane przez wojewodów

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Najczęściej kwestionowanymi przez wojewodów uchwałami dotyczącymi nowego systemu gospodarowania odpadami są regulaminy utrzymania czystości i porządku w gminach

Artykuł dostępny jest dla zarejestrowanych użytkowników

We wszystkich polskich gminach od 1 lipca 2013 r. zacznie obowiązywać nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi. W związku z tym gminy podejmują szereg obowiązkowych, jak również fakultatywnych, ustaw dotyczących tego systemu. Jedną z obowiązkowych uchwał, mających kluczowe znaczenie dla funkcjonowania całego systemu jest uchwała w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Jest ona „bazą” do dalszych uchwał podejmowanych przez gminę, m.in. w sprawie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Regulamin podlega nadzorowi w zakresie jego zgodności z prawem (legalności) ze strony właściwego wojewody oraz podlega publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym, jako akt prawa miejscowego.

W przypadku stwierdzenia przez organ nadzoru (wojewodę) niezgodności uchwały rady gminy z przepisami prawa, jej wykonanie zostaje wstrzymane z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności, z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego, które również podlega publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym. W przypadku stwierdzenia istotnego naruszenia prawa przez uchwałę stwierdza się jej nieważność w zakresie przepisów naruszających prawo, bądź też stwierdza się jej całościową nieważność.

Uchwała rady gminy w sprawie regulaminu jest najczęściej kwestionowaną przez wojewodów uchwałą dotyczącą nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Tylko w samym województwie wielkopolskim w kwietniu opublikowano w wojewódzkim dzienniku urzędowym 19 rozstrzygnięć nadzorczych dotyczących tego rodzaju uchwał 1).

Co powinien zawierać regulamin?

Art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 391 ze zm.) [dalej: u.c.p.g.] zawiera obligatoryjne postanowienia, jakie powinien zawierać regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Przepis ten zawiera wyliczenie, które ma charakter wyczerpujący, a więc gmina nie ma prawa zamieszczać w regulaminie postanowień, które wykraczałyby poza treść art. 4 u.c.p.g., jak również nie może pominąć żadnego z  zapisów uregulowanych w tym przepisie.

Oznacza to, że każde unormowanie wykraczające poza udzielone przez ustawodawcę upoważnienie jest naruszeniem normy upoważniającej, a więc stanowi naruszenie konstytucyjnych warunków legalności aktu prawa miejscowego wydanego na podstawie upoważnienia ustawowego (art. 7 i 94 Konstytucji RP). Orzecznictwo sądów administracyjnych wskazuje, że rada gminy nie może zamieścić w regulaminie utrzymania czystości i porządku w gminie, pod rygorem dopuszczenia się istotnego naruszenia prawa, regulacji wykraczających poza katalog zagadnień określonych w art. 4 u.c.p.g. 2).

Co najczęściej kwestionują wojewodowie?

W 19 analizowanych rozstrzygnięciach nadzorczych wydanych przez Wojewodę Wielkopolskiego, opublikowanych w kwietniu 2013 r. Dzienniku Urzędowym Województwa Wielkopolskiego stwierdzono następujące naruszenia w regulaminach utrzymania czystości i porządku na terenie gminy:

  1. przekroczenie delegacji ustawowej zawartej w art. 4 ust. 2 u.c.p.g.,
  2. niewyczerpanie delegacji ustawowej zawartej w art. 4 ust. 2 u.c.p.g.,
  3. tworzenie własnych definicji w regulaminie,
  4. powtarzanie w regulaminie definicji ustawowych,
  5. powoływanie się na nieobowiązujące przepisy,
  6. powtarzanie w treści regulaminu zapisów ustawy (ustaw),
  7. nadanie regulaminowi mocy wstecznej,
  8. niejasne formułowanie zapisów regulaminu.

Z powyższego wynika, że najczęściej gminy podczas uchwalania uchwał w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy naruszają przepisy dwóch aktów prawnych:

  1. ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz
  2. rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U. Nr 100, poz. 908).

Poniższa tabela przedstawia, w jaki sposób ilościowo rozkładają się wyżej przedstawione naruszenia prawa przez rady gmin uchwalające regulamin:

 

Ilość rozstrzygnięć nadzorczych

Rozstrzygnięcia nadzorcze

19

Przekroczenie delegacji ustawowej zawartej w art. 4 ust. 2 u.c.p.g.

16

Niewyczerpanie delegacji ustawowej zawartej w art. 4 ust. 2 u.c.p.g.

11

Tworzenie własnych definicji w regulaminie

4

Powtarzanie w regulaminie definicji ustawowych

2

Powoływanie się na nieobowiązujące przepisy

1

Powtarzanie w treści regulaminu zapisów ustawy (ustaw)

3

Nadanie regulaminowi mocy wstecznej

1

Niejasne formułowanie zapisów regulaminu

1

 

Analizując powyższe dane można dojść do wniosku, że gminy największy problem z tworzeniem zapisów regulaminu mają z wypełnieniem katalogu postanowień określonego w art. 4 ust. 2 u.c.p.g.

Naruszenie prawa w praktyce

Jednym z najczęściej pojawiających się błędów w zakresie niewyczerpania delegacji stawowej z art. 4 ust. 2 u.c.p.g. jest niewyznaczenie, błędne wyznaczenie, bądź niepełne wyznaczenie obszarów podlegających obowiązkowej deratyzacji i terminów jej przeprowadzania (art. 4 ust. 2 pkt 8 u.c.p.g.).

Z kolei w przypadku przekroczenia delegacji ustawowej zawartej w art. 4 ust. 2 u.c.p.g. gminy popełniają wiele różnych błędów. Jednym z najczęstszych jest określenie w regulaminie obowiązku właścicieli nieruchomości usuwania ze ścian budynków i ogrodzeń nielegalnie wywieszonych plakatów, ogłoszeń itp. Ponadto w ramach delegacji ustawowej, w ocenie organu nadzoru, nie mieści się również zobowiązanie właścicieli nieruchomości do odpowiedniego oznaczania nieruchomości poprzez umieszczanie w widocznym miejscu numeru porządkowego nieruchomości, co jest powtórzeniem obowiązku wynikającego z przepisów ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne (art. 47b ust. 1 ustawy).

Inne przekroczenia delegacji ustawowej z art. 4 ust. 2 u.c.p.g., w ocenie wojewody, to m.in.:

  1. zakaz umieszczania w miejscach do tego nieprzeznaczonych reklam, ogłoszeń, afiszy, nekrologów,
  2. zakaz zakopywania padłych zwierząt,
  3. zakaz spalania odpadów na powierzchni ziemi oraz w instalacjach grzewczych budynków,
  4. zakaz niszczenia i uszkadzania obiektów budowlanych,
  5. nakaz trzymania pszczół w ulach w odpowiedniej odległości od granicy nieruchomości,
  6. nakaz usuwania lodu i śniegu z dachów i gzymsów budynków służących do użytku publicznego,
  7. nakaz oddzielenia gromadzenia ścieków bytowych i gnojowicy,
  8. nakaz utrzymywania lasów w odpowiednim stanie, zgodnym z planami ich urządzenia,
  9. nakaz wyposażenia przez organizatora imprezy o charakterze publicznym danej nieruchomości w odpowiednią ilość pojemników oraz toalet,
  10. nakaz usuwania wraków pojazdów mechanicznych.

Problemy pojawiają się również w regulaminach utrzymania czystości i porządku na terenie gmin należących do związków międzygminnych. I tak w tej kwestii występują dwa główne problemy:

  1. gminy umieszczają w regulaminach zapisy dotyczące obowiązków, które zostały przekazane na rzecz związku, którego są członkiem,
  2. gminy nie umieszczają w regulaminach zapisów wynikających z art. 4 ust. 2 u.c.p.g. z przekonaniem, że kwestia ta powinna znaleźć się w regulaminie związku Międzygminnego, do którego należą – wojewoda kwestionuje fakt, iż obowiązek wynikający z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie został przeniesiony na związek.

Podsumowanie

Sporządzenie i uchwalenie przez gminy regulaminu utrzymania czystości i porządku, w praktyce nie jest rzeczą łatwą i stwarza wiele trudności. Ważne, aby gminy przystępując do sporządzania projektów tego typu uchwał uwzględniały dotychczasowy dorobek orzecznictwa sądów administracyjnych oraz organów nadzoru.

Przypisy:

1) Analizowane rozstrzygnięcia nadzorcze Wojewody Wielkopolskiego opublikowane są w Dzienniku Urzędowym Województwa Wielkopolskiego z 2013 r. pod pozycjami: 2570, 2574, 2582, 2598, 2600, 2608, 2755, 2756, 2802, 2911, 3083, 3087, 3088, 3108, 3234, 3237, 3238, 3263, 3282,

2) Por. wyrok NSA z dnia 10 listopada 2009 r., sygn. II OSK 1256/09; wyrok WSA w Białymstoku z dnia 16 lutego 2010 r., sygn. II SA/Bk 627/09; wyrok WSA w Szczecinie z dnia 30 kwietnia 2009 r., sygn. II SA/Sz 994/08; wyrok WSA w Opolu z dnia 7 kwietnia 2009 r., sygn. II SA/Op 62/09; wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 6 stycznia 2009 r., sygn. II SA/Bd 611/08).

Jeśli interesuje Cię ta tematyka i potrzebujesz wsparcia merytorycznego, czytaj dalej

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Autor artykułu

Mateusz Karciarz

prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, doktorant na WPiA UAM, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem prawa samorządowego

Więcej z Praktyki §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj